Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'dan koronavirüs salgınına ilişkin açıklamalar

"SOKAĞA ÇIKMA KISITLAMASINI DÜŞÜNMÜYORUZ"

"Hastalarımızın hastanede kalma süresi 2,9 güne düştü. Yoğun bakımda geçirilen süre ortalaması ise 18,9 günden 2,7 güne indi." diyen Bakan Koca sözlerine şöyle devam etti:

"Virüsün etkisinde bir azalma henüz yok ama hekimlerin tedavi etme gücünde önemli artış olduğu bir gerçek. Vaka sayısına göre vefat oranının en yüksek olduğu il yüzde 12,4 ile Gümüşhane, en düşük olduğu il ise yüzde 0,33 ile Kilis'tir. Yeni iyileşen hasta sayımız, şu an yeni vaka sayısından daha az. Tedbirlerle vaka sayısını ve riski azaltmalıyız. Önümüzdeki dönemde genel anlamda sokağa çıkma kısıtlaması gibi bir durumu düşünmüyoruz. Bilim Kurulunda gündeme gelmedi. Vaka sayısında yaş ortalaması, özellikle gençlerin sokağa çıkmasıyla aşağı düştü".

"BURSA'DA GİDEREK BİR ARTIŞ GÖZLEMLİYORUZ"

Son günlerde dalgalanmaların seyrinin farklı illerde farklı olduğunu anlatan Koca, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Vaka sayısına göre vefat oranının en yüksek olduğu il yüzde 12,4 ile Gümüşhane'dir. En düşük olduğu il ise yüzde 0,33 ile Kilis'tir. Burada dikkatinizi bazı illerimize çekmek isterim. Son bir ayda Ankara'da, günlük ortalama vaka sayısı 127, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 155, son 3 günde ortalama vaka sayısı 177. Son bir ayda İstanbul'da, günlük ortalama vaka sayısı 653, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 620, son 3 günde ortalama vaka sayısı 616. Son güne baktığımızda bu sayı 700'leri geçmekte. Son bir ayda İzmir'de, günlük ortalama vaka sayısı 32, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 38, son 3 günde ortalama vaka sayısı 34. Son bir ayda Bursa'da, günlük ortalama vaka sayısı 64, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 84, son 3 günde ortalama vaka sayısı 93. Son gün 100'e kadar çıkmış oldu. Bursa'da giderek bir artış olduğunu görüyoruz."

Son bir ayda Kocaeli'de, günlük ortalama vaka sayısının 78, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 91, son 3 günde ortalama vaka sayısının 113 olduğunu kaydeden Koca, artışın devam ettiğini aktardı.

Koca, son bir ayda Konya'da günlük ortalama vaka sayısının 41, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısının 73, son 3 günde ortalama vaka sayısının 88 kişi olduğunu açıkladı.

"ARTIK KOVİD 19'U YAKINDAN TANIYORUZ"

Son günde Konya'da vaka sayısının 100'e yaklaştığına vurgulayan Koca, şunları kaydetti:

"Son bir ayda Kayseri'de, günlük ortalama vaka sayısı 14, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 25, son üç günde ortalama vaka sayısı 28. Daha kontrollü. Son bir ayda Diyarbakır'da, günlük ortalama vaka sayısı 58, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 81, son 3 günde ortalama vaka sayısı 87. Son gün 100'lere yaklaştı. Son bir ayda Şanlıurfa'da, günlük ortalama vaka sayısı 25, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 42, son 3 günde ortalama vaka sayısı 43. Daha kontrollü olduğunu söyleyebiliriz. Son bir ayda Van'da günlük ortalama vaka sayısı 7, son bir haftada günlük ortalama vaka sayısı 14, son 3 günde ortalama vaka sayısı ise 14. Yani daha kontrollü denilebilir. İl Hıfzıssıhha Kurullarımız durumu dikkatle takip etmektedir. Her ildeki duruma göre bu kurullarımız yetkilerini kullanarak tedbirler alacaktır. Artık Kovid-19'u daha yakından tanıyoruz. Mücadelede, tanıda, takipte, tedavide daha donanımlı daha tecrübeli olduğumuzu söyleyebiliriz. Biz, bize düşen görevi bütün gücümüzle yapma gayreti içindeyiz. Bunu gördüğünüze, buna inandığınıza eminim."

Bu ülkeyi, yakınını, akrabasını, komşusunu, iş arkadaşını, eşini, dostunu seven, onların hakkını koruma sorumluluğu taşıyan her vatandaşın elinden gelen gayreti göstereceğinden şüphe etmediğine değinen Bakan Koca, hep birlikte kucaklaşacakları günlerin uzak olmadığına işaret etti.

BİLİM KURULU'NUN LGS VE YKS SINAV ÖNERİSİ

Bakan Koca, "(LGS ve YKS) Bilim Kurulunun, sınava giriş ve çıkış saatleriyle ilgili, sokağa çıkma dahil, tedbir alınması önerisi oldu." şeklide konuştu. Koca, vaka sayısındaki dalgalanma hakkında ise "Sürpriz yok, beklenen sınırdayız. Bu sınırı aşmamak sizin elinizde." ifadelerini kullandı. Sağlık Bakanı Koca, Türkiye'nin koronavirüsten ölümlerde 1 milyon kişi başına 57 vefat ile dünyada 47. sırada yer aldığını bildirdi.

TEDAVİSİ TAMAMLANANLARIN SAYISI 154 BİN 640

Türkiye'de son 24 saatte 1429 kişiye Kovid-19 tanısı konuldu, 19 kişi hayatını kaybetti, toplam vaka sayısı 182 bin 727, can kaybı 4 bin 861 oldu. Sağlık Bakanlığının internet sitesinde yer alan ve Bakan Fahrettin Koca'nın da Twitter'dan paylaştığı "Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu"nun güncel verilerine göre; bugün 52 bin 901 test yapıldı, 1429 kişiye Kovid-19 tanısı konuldu. Son 24 saatte 19 hasta vefat etti, 1261 kişi iyileşti. Toplam test sayısı 2 milyon 773 bin 904, vaka sayısı 182 bin 727, vefat sayısı 4 bin 861 olarak kayıtlara geçti. Yoğun bakımdaki hasta sayısı 745, solunum cihazına bağlı hasta sayısı 306, toplam iyileşen hasta sayısı ise 154 bin 640 oldu.

"KORONAVİRÜS RİSKİ TEDBİRLERLE AZALTILMALI"

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Twitter hesabından son verilere ilişkin yaptığı paylaşımda, "Günlük yeni vaka sayımızda dün, bir önceki güne göre 125 azalma olmuştu. Bugün durum durağan. Yeni iyileşen hasta sayımız, şu an yeni vaka sayısından daha az. Tedbirlerle vaka sayısını ve riski azaltmalıyız." ifadelerini kullandı.

İstanbul, Ankara ve Bursa'da maske kararı

ÜÇ BÜYÜK İLE MASKE TAKMA ZORUNLULUĞU ÖNERİSİ

Bakan Koca, Bilim Kurulunun İstanbul, Ankara ve Bursa için maske kullanma zorunluluğu getirilmesi önerisinde bulunduğunu bildirdi.

AŞI VE ANTİKOR TESTİ ÇALIŞMALARI

Koca, "İki çalışmadan birinin eylül, birinin ekim ayında klinik çalışma safhasına gelebileceğini söyleyebilirim." dedi. Koca, "(Antikor testi) Çalışmanın yarısına yakını yapıldı. Şu anda yüzde 1,5'ların altında. Sürü bağışıklığının anlamlı olmadığını söyleyebiliriz." ifadelerini kullandı.

Bakan Koca'nın konuşmasından öne çıkan başlıklar şöyle:

"ÜLKEMİZDE 2 BİN 151 VAKA İLE 51. SIRADA"

8 Haziran 2020 itibarıyla salgın 6 ayını geride bıraktı. Ülkelerin birbirine kıyasla durumu bildiğiniz gibi toplam nüfus içinde her 1 milyon kişiden kaçına pozitif tanı konuyla belirlenmektedir. ABD 6 bin 673 vaka, İspanya 6 233, İngiltere 4 bin 393, İtalya 2 bin 928, Fransa 2 bin 416, Almanya 2 bin 249 vaka bildirmiştir. Ülkemiz 1 milyon kişi başına 2 bin 151 vaka ile 51. sırada yer almaktadır. Avrupa ülkeleri ön sıradadır. Belçika 813 vefatla listenin başında yer almaktadır. İngiltere'de her 1 milyon kişi başına 618, İspanya 850, İtalya 569, Almanya'da 106 vefat olmuştur. ABD'de bu sayı 360'tır. Türkiye 1 milyon kişi başına 57 vefat ile 47. sayıda yer almıştır. Fransa ölüm oranı bakımından yüzde 18,7 ile başlardadır. İngiltere'de yüzde 14.06, Meksika'da yüzde 11.7, İspanya'da yüzde 11.12, Almanya'da yüzde 4.73'tür. Ülkemiz yüzde 2.67 ölüm oranıyla 81. sırada yer almaktadır.

"KARA GÖRÜNDÜ AMA DENİZ HALA DALGALI"

Dünya insanı henüz gönülleri müsterih edebilecek bir zafer elde edemedi. Dünya en yüksek günlük vaka sayısını 7 Haziran'da gördü. Henüz doğrudan etkili bir ilaç bulunamadı, aşı geliştirilemedi. Her mesajımda sizleri durumdan bilgilendirmeye, risklere karşı uyarmaya çalışıorum. Haziran ayı ile birlikte başlattığımız normalleşmenin eski hayat tarzına dönüş olmadığını ısrarla vurguladım. Toplum hayatının vazgeçilmez gereklerinin farkındayız. Üretim devam etmek zorunda, eğitim, ulaşım, ticaret, turizm ve bütün hizmet sektörlerinin canlı olması toplumun geleceği için vazgeçilmez unsurlar. Hafta sonları vatandaşlarımızı açık havadan mahrum ettik, şehirlerarası ulaşımı kısıtladık. Gençlerimizden ve büyüklerimizden evlerinde kalmalarını istedik. Gencimiz, yaşlımız maskeye, mesafeye, temizliğe dikkat ederek bu toplumsal harekete güç kattı ve sonuç aldık. Sağlık personelimizin fedakarca çalışması ve güçlü sağlık altyapımız bize bir başarı hikayesi yazdırdı. Kara göründü ama deniz hala dalgalı.

"KORONA İŞ BAŞINDA AMA HASTALIK KONTROL ALTINDA"

Ekonomik, sosyal yönden normalleşme bir zorunluluktur. Bilinçli, istikrarlı, kararlı adımlarla ilerledikçe dalgalardan, dalgalanmalardan korkmayız. Bu zorunlu dönüşümü ne kadar dikkatli yaparsak, neticeye o kadar kesin ulaşırız. Son günlerde vaka sayımızda ve yoğun bakıma alınan hasta sayımızdaki değişmeler bu dalgalanmaların yansımasıdır. Sürpriz yok, beklenen sınırdayız. Bu sınırı aşmamak sizin elinizde. Büyüklerimizin, sahilde el ele tutuşmayan, maskesiz dışarı çıkmayan, mesafeyi koruyan beyefendinin, hanımefendinin elinde. Korona hala işbaşında ama hastalık kontrol altında. Virüsün şiddetini düşürdüğüne yönelik bir kanıtımız yok. Ama vakalarımızın şiddetinin düştüğüne dair verilerimiz var.

MAÇ KUTLAMALARI, PİKNİK YAPANLAR, ASKER UĞURLAMALARI

İlk günlerde hastalarımız 20 günün üzerinde hastanelerde kalırken şimdi bu süre 2.9 güne düştü. Yoğun bakım 2.7 güne indi. Daha az oranda hasta entübe edilir oldu. Entübasyonda kalma süresi 1 günden 2.6 güne çıktı. Entübe edilenlerin vefat etme oranı önemli oranda düştü. Entübe edilenlerin yüzde 4'ü, yoğun bakıma girenlerin yüzde 2'si vefat ediyor. Hekimlerin tedavi etme gücünde önemli artış olduğu bir gerçek. Bunda büyüklerimizi koruma altına almamızın büyük rolü var. Onları koruyamazsak böyle kısa süreli yatışları, kitlesel iyileşmeleri unutabiliriz. Bunun bedelini kim üstlenmeye hazırdır. Pitlikteki ailem mi, maç sonrası kutlama yapan taraftarım mı, asker uğurlayanım mı?

"HEP BİRLİKTE KUCAKLAŞACAĞIMIZ GÜNLER UZAK DEĞİL"

Vefat eden vatandaşlarımızın yüzde 91.2'si risk grubunda tanımlanan kişilerden oluşmaktadır. 60 yaş üzeri ve en az bir alt hastalığı olanların oranı yüzde 71.70'dir. Son günlerde dalgalanmaların seyri farklı illerimizde farklı olmaktadır. Vaka sayısına göre vefat oranının en yüksek olduğu il Gümüşhane'dir. En düşük ilimiz Kilis'tir. Burada dikkatinizi bazı illerimize çekmek isterim. Ankara'da günlük ortalama vaka 127, son bir haftada ortalama vaka 155, son üç günde ortalama vaka 177. İstanbul'da son bir ayda 653, son bir haftada 620, son üç günde 616. Düne göre baktığımızda bu sayı 700'leri geçmektedir. Artık Kovid 19'u daha yakından tanıyoruz. Mücadele, tanıda, takipte, tedavide daha tecrübeli olduğumuzu söyleyebiliriz. Biz bize düşen görevi bütün gücümüzle yapa gayreti içindeyiz. Bu ülkeyi seven, yakınını, akrabasını, komşusunu, iş arkadaşını, eşini, dostunu seven her vatandaşımızın da elinden gelen gayreti göstereceğinden şüphe etmiyorum. Hep birlikte kucaklaşacağımız günler uzak değildir.

"VATANDAŞLARIMIZDAN RİCA EDİYORUZ: MASKE, SOSYAL MESAFE VE EL HİJYENİ"

Kontrollü sosyal hayat dediğimiz bu yeni normalin, yani normalleşme döneminin en önemli kontrol mekanizması 1,5 metreden aşağı olmayan mesafe, maske ve el hijyeni. Dolayısıyla biz hayatın devam ettiğini ama bu hayatın kontrollü olmak zorunda olduğunun altını çiziyoruz. Bu virüs insandan insana bulaşıyor. Gerekli tedbirlere uyulabilirse tehdit de ortadan kalkmış olur. İl Hıfzıssıha Kurullarımız bölgesel illerinde salgının seyrine göre her türlü tedbiri alma noktasında yetkililer. Bu anlamda maske kullanımıyla ilgili şu an 45 ilde gerekli görüldüğü için bu karar alındı. Benzer şekilde ilave olabilecek illerimiz de olabilir. Bunlardan 3 tanesi için Bilim Kurulu'nun önerisi oldu: İstanbul, Ankara ve Bursa. İstanbul'da artış çok ciddi olmamakla birlikte tedbir amaçlı alınmasını Bilim Kurulu önermiş oldu. Özellikle şu dönemde uygulamada maske zorunluluğu olmasına rağmen birçok ilimizde ve kapalı alanda bunun sağlanmadığını görüyoruz. Bu noktada sağlanmayan illerimizde veya ortamlarda, topluluklarda, kültürel, sosyal etkinliklerde bu vaka sayılarının arttığını çok net görüyoruz. Vatandaşımızdan ısrarla ricamız, maske, mesafe ve el hijyenine olabildiğince dikkat etmeleri noktasında 83 milyon olarak gayret içinde olmamız gerekir.

"DÜNYADA DA OLDUĞU GİBİ DALGALANMALAR OLABİLİR"

Biz önümüzdeki dönemde bu anlamda, genel anlamda sokağa çıkma kısıtlılığı ve yasağı gibi bir durumu düşünmüyoruz. Bilim Kurulu'nda da gündeme gelmedi. Özellikle pikten sonra bir plato çizdiği ve daha sonra aşağı düştüğünü hepimiz gördük. Dünyanın birçok ülkesinde görüldüğü gibi dalgalanmalar olabilir. Bunlar tamamen bizim tedbirlere uyumla doğru orantılıdır. Bu dalgalanmanın beklediğimizden fazla olduğunu söyleyebilirim. Ama bazı bölgelerde fazla, İzmir, İstanbul gibi bölgelerimizde daha az olduğunu söyleyebiliriz. Önümüzdeki dönemde bu anlamda sokağa çıkma yasağı gündemimizde olmadı.

"BAŞINDAN BERİ TEDAVİDE UYGULAMALARIMIZ OLDU"

O ilaç bir kortizon. Şimdi değil daha önce salgının ilk günlerinde gündemimizde olan bir ilaçtı. Daha çok iltihabı önlemek üzere uygulanan bir ilaç. Bu ilaç yapılan çalışmada geç dönem solunum sıkıntısı olan hastalara uygulandığında bu sonucun elde edildiğini belirten bir durumdu. Biz baştan itibaren tedavide hem genel hem de hedefe yönelik uygulamalarımız oldu. Genele yönelik bu anlamda kortizon kullanıldığı gibi yine hedefe yönelik etkili olarak ilaçları da kullandık. Başından beri kullandığımız ama hangi hastaya kullandığımızın da net belli oluduğu bu ve benzeri ilaçları kullandığımızı, rehberimizde olduğunu söylemek istiyorum. İngiltere'de bazı vakalarda uygulanan ilacın sadece bu ilaç özelini değil hem genel hem hedefe yönelik ilaçlar anlamında, özellikle sitokin fırtınasının olduğu hasta grubunda kullandığımızı söylemek istiyorum.

"ÇIKMALARI GEREKİYORSA MUTLAKA MASKE TAKILMALI"

18 yaş altı gençlerimizde bir artış olmadığını rahat söyleyebilirim. Demin verdiğim rakamlarda vaka sayısında yaş ortalamasının aşağı düştüğünü ifade ettim. Özellikle gençlerin sokağa çıkmasıyla birlikte bu oranın arttığını ve ortalama yaşı aşağıya çektiğini söyledim. Özellikle şu dönemde giderek bu yaş dağılımı 70'lerden 73-74'e çıktığını görüyoruz. Yaş aralığının yukarı doğru çıktığını söyleyebilirim. Büyüklerimizin bu anlamda hassas olmalarını, zorunlu olmadıkça dışarı çıkmamalarını, kronik hastalığı olan büyüklerimiz için de ifade ediyorum. Çıkmaları gerekiyorsa maskesiz çıkmamaları gerektiğinin altını çiziyorum.

GEREKTİĞİNDE SINAV GÜNÜ SOKAĞA ÇIKMA KISITLAMASI ÖNERİSİ

Bedelli askerlikle ilgili onun devamından yana olundu, bu anlamda Bilim Kurulu'nun tedbirleri önermesi şeklinde yaklaşım oldu, 28 gün uygulaması devam etmiş olacak. Öğrencilerimizle ilgili hem LGS hem YKS ile ilgili şu dönemde sınavın olabildiğince güvenilir yapılması şeklinde Bilim Kurulu'nun önerisi oldu. Her türlü tedbirler alınması noktasında hem rehber yayınlandı hem ilgili birimlere hangi tedbirlerin alınması gerektiği hatırlatılmış oldu. Her iki sınav için Bilim Kurulu'nun özellikle sınava giriş saatleri başlangıç saatleri ve çıkış saatleri olmak üzere daha güvenilir bu sınava gelişlerini sağlamak üzere tedbir alınması, gerektiğinde sokağa çıkma dahil olmak üzere o saatlerle ilgili önerisi oldu. Sayın Cumhurbaşkanımızla bu öneriyi paylaştım. Sayın Cumhurbaşkanımız konuyla ilgili hasssasiyet gösterilmesi gerektiğini, sınav giriş ve çıkışların güvenli yapılmasının talimatını vermiş oldular. Hangi saatlerle ilgili olması gerektiğini, yanlarında iki kişi olması kaydıyla İçişleri Bakanlığımız bugün açıklama yapmış olurlar.

"EYLÜL-EKİM'DE KLİNİK SAFHAYA GELEBİLİRİZ"

Toplum Bilimleri Kurulu kendi aralarında toplanıyor. Başkanlığımda da toplantılar yapılıyor. Sosyolojik ve psikolojik etkilerini görmek anlamında birtakım çalışmalar yapılıyor. Önümüzdeki günlerde bununla ilgili geniş açıklamaları olacak. Bununla ilgili zannediyorum gelecek hafta birtakım açıklamaları yapmaya başlarlar diye düşünüyorum. Aşı çalışmalarıyla ilgili daha önce bahsetmiştim, TÜBİTAK ve TÜSEB'in desteklediği kimi merkez ve üniversitelerde çalışmaları başlattık. Hayvan çalışmaları da devam ediyor. Klinik safhasına gelmiş değiliz. Dünyada da bu anlamda klinik safhaya gelmiş olan aşı çalışmalarının sayısının az olduğunu biliyoruz. Çin ve Rusya ile aşı çalışmalarını işbirliğini geliştirmeyi, klinik çalışma bazında bu işbirliğini daha güçlendirmeyi konuştuk. Bilim heyetlerimiz karşılıklı görüşüyorlar, çalışmaya devam ediyorlar. Önümüzdeki aylar, erken dönemde klinik çalışmalarının Türkiye'de gelebileceğini şu an söylemem zor. İki çalışmanın birinin Eylül, birinin Ekim ayında klnik çalışma safhasına gelebileceğini söyleyebilirim. İkisinin iki farklı üniversitemizde olan çalışma. Bir gelişme olduğunda açıklamış oluruz.

"SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞI MANTIĞININ DOĞRU OLMADIĞINI DÜŞÜNÜYORUZ"

Bu çalışma şu an 153 binin yarısına yakını tamamlandı. Ön bilgileri ise toplumda PCR ile yapılan numune sonuçlarında binde 2-2,5'larda olduğunu görüyoruz. Yani çok yüksek olmadığını görüyoruz. İkinci yaptığımız antikor testi, bağış durumunu bilmek. Bununla ilgili yarısına yakını yapılan çalışmanın şu anda yüzde 1,5'ların altında olduğunu görüyoruz. Belki de yüzde 1'e yakın olabilir. Bunu Türkiye bazında söylüyorum, sürü bağışıklığının aslında öyle kolay bir bağışıklama olmadığını, buradan çok net söyleyebiliriz. Toplumun yüzde 60-65'inin koruyuculuğun sağlanmış olması gerekiyor. 40-45 misli benzer bir salgını görmemiz gerekiyor. Bu anlamda sürü bağışıklığının anlamlı olmadığını şimdiden çok rahat söyleyebiliriz. Bizim hedeflediğimiz biri toplumda gerçekten taşıyıcılığın oranını bilmekti. Çünkü bu taramada semptomu olmayan kişilerdi. TÜİK'le birlikte yapılan çalışmalarda binde 2'lerde olan taşıyıcılıktan bahsediyoruz. Toplumda yaygın bir taşıyıcılığın olmadığını çok rahat söyleyebiliriz. Şimdiden herkesin test yaptırmak için gayret içinde olmaması gerektiğini de buradan anlamış oluyoruz. Sürü bağışıklığı kolay sağlanabilir mi? Belirti çok vermediği için antikor insanımızın sayısı fazla olabilir mi? Sürü bağışıklığı mantığının da bu anlamda doğru olmadığını anlamış oluyoruz.

"BAZEN BUNUN DOZUNUN MAALESEF KAÇTIĞINI GÖRÜYORUZ"

Bu tür görüntülerin olmasını asla arzu etmiyoruz. Bununla ilgili il hıfzısıhha kurumlarımızız tedbirleri alma yetkisine sahip. İlgili illerimiz, ilgili bölgelerde mülki amirlerimiz bu konuyla ilgili hassasiyet göstererek gereğini yapabilir durumdalar. Bu anlamda vatandaşımızın kendi isteği ve talebiyle bu kurallara olabildiğince uymasının gerekliliğini söylemeye çalışıyoruz. Ama bazen bunun dozunun çok kaçtığını maalesef çok görüyoruz. Bu noktada vatandaşımızdan istirhamımız lütfen kendi sağlığınız sadece değil toplumun sağlığı için bu önemli. Bu salgın kişiden kişiye bulaşan bir salgın. Bir başka kişinin hakkına girmiş oluyoruz. Bu salgının genç olduğumuz için yeri geldiğinde belirti vermediği için kendisinde daha büyük sorun oluşturmayacağını düşünen genç yavrularımız daha rahat hareket etmiyor olmalıdırlar. Zorunlu olarak bu kurallara uymak hassasiyetlerini gösteriyor olmadırlar. Bunda büyüklerimizin, annelerimizin, babalarımızın, dostlarımızın, arkadaşlarımızın hakkı var. Gereken hassasiyeti göstereceğimizden emin olmak istiyorum. Antikorla ilgili net çalışma yok. Belli dönem antikorun pozitif kaldığını biliyoruz, ne kadar koruyabilir olduğu hakkında net bir bilgi yok. Şu dönemde bu antikorun varlığının devam ettiğini, koruduğunu söyleyebiliriz. Süresiyle ilgili daha net bir şey söyleyemeyiz, yani dünya da söyleyemiyor, teşekkür ederim.