"Köpekleri değil sahiplerini toplasınlar"

Peki bu uygulama ne kadar doğru? İşe yarayacak mı? Yoksa sorunun tespitinde bir yanlış mı var?

Hayvan hakları savunucuları, veterinerler ve iki yıl önce bir pitbull saldırısına maruz kalan sunucu Öykü Serter HABERTURK.COM’a yorumladı.

AV. AHMET KEMAL ŞENPOLAT – Hayvan Hakları Federasyonu Yön. Kur. Başkanı

“Yasaklarsanız tehlikeli olanların sayısı artar”

Burada esas sorun pitbull hayvanının kendisi değil, kontrolsüz olarak üretilmesi, satılması ve yasaların da bu üretime engel olmamasıdır. Bu hayvanların yasaklanarak toplum gözünde bir “marka dövüş hayvanı” gibi algılatılmasıdır. 2004’te benzer bir yasa çıktı ve pitbullar’ın yasaklanmasından sonra köpek dövüşlerine meraklı olanların talebi daha da arttı.

Burada suçlu olan pitbull değil, bilinçsiz hayvan severlerdir. Köpek dövüşleriyle ilgili web siteleri, bizim Hayvan Hakları Federasyonu’nun web sitesinden 10 kat daha fazla tıklanıyor. İnsanlar yasaların yumuşak karnından yararlanarak hayvan, özellikle de pitbull dövüştürüyor. Sanal ortamda özellikle bu sitelere daha çok talebin olduğunu gözlemlemekteyiz. Federasyon olarak savcılıklara bu sitelerin kapatılması için başvuruyoruz ancak telekomünikasyon yasası hayvan dövüşleriyle ilgili olan web sitelerinin kapatılmasına izin vermiyor. Bunları yetiştirenler hayvan sever değil hayvan seçer.

Biz Çevre Bakanlığı’ndan sorunun kökeniyle ilgilenmesini, bu çeşit havyan ticaretinin önlenebilmesi için yasanın bir an önce kabahatler kanunundan çıkarılıp, ceza kanunları kapsamına alınmasını ve bunun için bir çaba harcanmasını beklerdik. Pitbullar’ın insanlara saldırdıklarında dişleriyle bir ton basınç uyguladıkları, laboratuarlarda yetiştirildikleri veya bu hayvanların silah gibi kullanılabileceği yolundaki şehir efsaneleri insanlarda bu hayvanlara olan rağbeti malesef arttırmaktadır. Burada hayvanların suçu yok, yetiştirenlerin sorumluluğu var ve yasalar eksik.

Üstelik bu hayvanlar toplandı diyelim. Türkiye’de ne yeteri kadar hayvan bakımevi ne de bunlarla ilgilenecek personel var. Altyapı hazırlanmadan bu genelgenin çıkarılmasını şaşkınlıkla karşılıyoruz. Biz zaten şehirde beslenmesini istemiyoruz. Ama bu hayvanlar gene el altından üretilecek, gene dövüşler yapılacak. Görüyorsunuz, sokak hayvanlarını zehirliyorlar bir süre sonra yeniden bir sürü sokak hayvanı oluyor.

Şehirlerde beslenmesinler ama yöntem yasaklayıp, zehirlemek değil. Envanter kaydı yapılmalı. 2004’te çıkarılan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, pitbull ve benzeri üç dört köpek türünün sahiplenilmemesi gerektiğini söylüyordu. Ama 2004’ten sonra daha hâlâ insanlar çok rahat bir şekilde pitbull elde etti. Yasa 2004’te çıkmıştı ve ondan sonra insanların zaten almaması gerekiyordu. Ama şu anda altı yaşından küçük bir sürü pitbull var. Şu anda bir web sitesinden istediğiniz pitbull’u alabiliyorsunuz.

Hayvanların suçu yok. İnsanların bunları silah gibi kullanması ve kumar için dövüştürmesi sözkonusu. Üstelik her pitbull dövüş hayvanı demek değildir. Aynı insan gibi… İnsanı açlık kırbaç, dayakla terbiye edip karanlık odaya hapsederseniz ondan katil yaparsınız. Hayvanlar için de bu geçerli. Sadece pitbull değil, en masum sokak hayvanını bile şiddetle, açlıkla, kırbaçla eğitirseniz o da bir canavar olur.

SUNUCU ÖYKÜ SERTER – Pitbull mağduru

“Başınızdan böyle bir tecrübe geçse siz de memnun olurdunuz”

Benim özellikle pitbull cinsine karşı bir durumum yok. Ama belki de algıda seçicilik, benden sonra çok fazla küçük çocuğa saldırdılar. Bu yüzden uygulamayı memnuniyetle karşılıyorum. Başınızdan böyle bir şey geçseydi siz de memnun olurdunuz. En azından başkalarına zarar gelmez. Çünkü olan olduktan sonra yapacak bir şey kalmıyor. Ben dokuz sene Amerikan cooker’ı besledim. Normalde hayvanlarda böyle bir şey olmaz. Ama özellikle bu cinste bir sorun varsa oturup düşünmek lâzım.

Ama asıl sorun köpek sahipleri. Onlar bu köpekleri maksadı dışında kullanıyor, bu çok açık. O hayvanların psikolojisiyle oynuyorlar, eziyet ediyorlar.

Benim başıma gelen olaydan sonra köpek uyutulsun, öldürülsün diye bir isteğim, talebim olmadı. Ama köpek sahibi normal değildi, ben de hırs yaptım. İki yıldır kamu davası sürüyor, ben de tazminat davası açtım. İnsanların köpek ısırdıktan sonra ne yapmaları gerektiğine dair da bilgilendirilmesi lazım. Bu da önemli. Adli Tıp bir sene sonra çağırıyor ve eğer fotoğraf çekmezseniz “hani nerde yaralar” diyebiliyorlar.

PROF. TAMER DODURKA - İ. Ü. Veteriner Fakültesi İç Hastalıklar Anabilim Dalı Başkanı

“Bu karar hayvan haklarını da ihlaldir, insan haklarını da”

Adana’da köpeklerin sokağa bırakıldığını duydum. Benim de endişem oydu. Bakanlığın bu kararını duyan pitbull sahipler korkup hayvanları sokağa bırakacaktı ve ciddi bir tehlike olacaktı.

Bir karar alınmadan önce altyapının hazırlanması lâzım. Türkiye’de barınaklarda yer yok. Rehabilite edeceğiz diyorlar, pitbull rehabilitasyonundan anlayan bir kişi yok. Burada vahim sonuçlar çıkabilir. Binlerce pitbull sahibi var, köpekler mağdur. İçlerinde saldırgan olanların sayısı çok az. Hangi hayvan sahibi o masum hayvanı teslim etmek ister? Bu hayvan haklarını da ihlaldir insan haklarını da ihlaldir. Havyan sahibi bizi arıyor, “benin canım o nasıl veririm onu” diyor. Dünyada böyle zorla alma gibi bir uygulama yok. Sadece üretimi ve satışı yasak. Bu tamamen havada kalacak bir uygulamadır. Böyle bir şey yapılamaz.

Pitbullar’ın büyük çoğunluğu uysal aslında. Aralarında çok tehlikeliler var ama bunun nedeni kötü niyetli insanların bunları merdiven altında silah gibi üretmesi. Oysa bunların çoğunluğu uysal ve masum. İngiltere’de bu hayvanlar uzun süre “dadı hayvan” olarak kullanıldı. Çocuklara bakıcı oldular. Çünkü kolay tepki vermez, çocuk çimdiklese sesini çıkarmaz.

Yapılması gereken, bir ırkı yasaklamak değil. Bu bilimsel de değil. Dünya reddeder bunu. Ancak tehlikeli olabilecek köpeklere bazı kısıtlamalar getirilmeli. Başka köpekler de olabilir bunlar. Bazı ülkelerde boyu 60 cm’yi geçen köpekler tehlikeli olabilir deniyor, kısıtlama getiriliyor. Sahibi bir bakım sertifikası almak zorunda, eğitim görmek zorunda. Bu sertifika da suç işlememiş insanlara veriliyor. Evlerinde çit gibi belli koşullar aranıyor, köpek dolaştırılırken ağızlıkla dolaştırılması gerekiyor… Ayrıca herhangi bir saldırı ve yaralamaya karşı mali mesuliyet sigortası karşılığında yüksek bedel ödeniyor.

Dünyanın her yerinde bu ırk yasaklanınca bunu besleyenlerin sayısı artmış. Kötü niyetli, kanundan korkmayan insanlar üretince pitbull’un adı kötüye çıktı. Yapılması gereken, bunları ruhsatlı insanların üretmesi ve tehlikeli olabilecek bütün köpeklere mizaç testi yapılması. Sokağa çıkıp çıkamayacağı öğreniliyor böylece.

Biz diyoruz ki, “Bir köpekle sahibi uzaktan geliyorsa, köpeğin ırkına değil sahibine bakın, tehlikeliyse kaçın!” Irk önemli değil. Bugün pitbull’u yasaklayın, yarın kangal dövüştürürler. Bu rantı ırkı yasaklayarak durduramazsınız. Hedef kötü niyetli insanlar olmalı. Bunlar bitsin, bu sefer başka ırklardan ısırılma olayları duyacaksınız…

VETERİNER HEKİM GÜNGÖR ÖZTÜRK - Kadıköy Belediyesi Veteriner İşleri Müdürlüğü

“Kadıköy’de bir iki olay yaşadık”

Konuyla ilgili net bir bilgi henüz gelmedi bize. Bu hayvanlar barınağa alınacak deniyor ama orada nasıl bakılacak bilmiyoruz. Çevre Bakanlığı bu tür köpeklerin kayıtlarını almakla yükümlü, onlar belge veriyor.

Irk olarak saldırgan bir ırk ama iyi eğitilirse zararlı değil. Sahibi çok dikkatli olmalı. Bir iki olay oldu bizim bölgemizde. Birisinde ceza da yazdık, pitbull bir başka köpeğe saldırdı. Sonra sahibi Çevre Bakanlığı’ndan belgesini aldı. Sorun sahiplerinden kaynaklanıyor. Sahiplerinin de köpeklerin de çok iyi eğitim alması lâzım.