40 yıl önce her şeyi değiştiren olay: Japonya'daki uçak kazasında facia nasıl önlendi?
Japonya'nın başkenti Tokyo'daki Haneda Havalimanı pistinde yolcu uçağı ile deprem bölgesine yardım götüren sahil güvenlik uçağı çarpıştı. Sahil güvenlik uçağındaki 6 kişiden 5'i hayatını kaybederken, yolcu uçağındaki 379 yolcu ve mürettebatın tamamı yanan uçaktan tahliye edildi. Peki havacılık tarihinin en büyük trajedilerinden biri olabilecek bu kazada facia nasıl önlendi?
Dün öğle saatlerinde Japonya'daki Haneda Havalimanı pistinde Japan Airlines'a ait bir uçakta yangın çıktığı kaydedilmiş, yangının nedeninin uçağın motorunun yerle temas etmesi olabileceği belirtilmişti.
Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, uçağın, pistte bir sahil güvenlik uçağı ile çarpıştığı anlar yer almış, pistte yanan yolcu uçağında bulunan 379 yolcu ve mürettebatın tahliye edildiği duyurulmuştu.
Böylesine büyük bir yangında 379 yolcu ve mürettebatın 90 saniye içerisinde güvenle tahliyesi ise günün en çok konuşulanlarından biri oldu. Peki bu kazada facia nasıl önlendi?
Birleşik Krallık'taki Cranfield Üniversitesi'nde güvenlik ve kaza soruşturması profesörü Graham Braithwaite CNN International'a yaptığı açıklamada "Herkesin dışarı çıkması beni şaşırttı ve rahatlattı. Bu, herhangi bir uçağın dayanması için çok ciddi bir darbe. Ancak o havayolu şirketi hakkında bildiklerimi, güvenlik ve mürettebat eğitimi konusunda ne kadar çaba harcadıklarını bildiğimde, bu o kadar da sürpriz olmamalı" diye konuştu.
40 YIL ÖNCEKİ KAZA SON NOKTA OLDU
Braithwaite ve diğer uzmanlara göre, Japon Havayollarını bu kadar güvenli bir havayoluna dönüştüren şey ise yaklaşık 40 yıl önce meydana gelen feci bir kaza...
12 Ağustos 1985'te, Tokyo'dan Osaka'ya giden JAL 123 sefer sayılı uçak düşmüştü. Kazada uçaktaki 524 kişiden 520'si hayatını kaybetmişti. Olaydan sonra kazanın, havayolundan kaynaklı değil Boeing teknisyenleri tarafından hatalı bir onarım sonrası gerçekleştiği ortaya çıkmıştı.
Bu güne kadar firmanın tarihindeki en ölümcül tek uçak kazası olan olayın etkisinin çok derin olduğunu ifade eden Braithwaite, "Japonya gibi bir kültürde bu sorumluluğu grup olarak üstlendiler ve bir daha böyle bir şeyin yaşanmamasını sağlamak istediler. Yani işler ters gittiğinde bunu nasıl düzeltebileceklerine bakıyorlar. Trajik bile olsa onlar için her şey gelişmek için bir fırsat" diye ekledi.
KAZAYI HATIRLAMAYAN GENÇ ÇALIŞANLAR İÇİN ENKAZLI VE HİKAYELİ SERGİ
2005 yılında, birçok çalışanın 20 yıl önceki kazayı hatırlamadan şirkete katıldığını fark eden Japon havayolları bunu unuttturmamak adına kurumsal genel merkezinde enkazın bazı kısımlarının yanı sıra mürettebat ve yolcuların hikayelerinin sergilendiği bir alan açtı.
Standart çalışma prosedürleri ve her şeyin düzgün yapılması konusunda çok katı bir kültürleri olduğu belirtilen firmanın çalışanlarının bu konuda çok katı bir eğitimden geçtiği de belirtiliyor.
Japonya Havayolları, yıllardır düzenli olarak dünyanın en güvenli havayolları arasında gösteriliyor .
Airlineratings Genel Yayın Yönetmeni Geoffrey Thomas konuya ilişkin "Japon Havayolları 1985'ten bu yana mükemmel bir güvenlik rekoru elde etti. O zamanki kaza havayolunun hatası değildi ve Boeing tarafından gerçekleştirilen kusurlu onarımdan kaynaklandı. Ancak yıllardır yedi yıldızlı havayolu olarak en üst sıralarda yer aldı ve tüm önemli güvenlik denetimlerinden geçti" dedi.
TAHLİYE SÜRECİNİN SIRRI: BİLİNÇLİ YOLCULAR, EĞİTİMLİ HOSTESLER VE KABİN BAGAJI KURULU
Mucize olarak adlandırılan tahliye operasyonunda yolcuların yanan Airbus A350'den kaçış kaydıraklarıyla güvenli şekilde kurtulmasının pek çok sırrı var.
Uzmanların yolcuların tahliye videolarında dikkat çektiği bir detay var: Yolcular el bagajı olmadan tahliye edilmesi. Havacılık güvenliği kuruluşları, el bagajlarının tahliye sırasında hayati risk oluşturduğu konusunda yıllardır uyarıda bulunuyordu.
1985'te British Airtours Boeing 737'nin İngiltere'deki Manchester havaalanında alevler içinde kalmış ve 55 kişinin ölmüştü. 1985 felaketini araştıran yetkililer, en büyük ölüm nedeninin, kapıların açılmasındaki gecikmeler ve acil çıkışlara erişimin kısıtlanması nedeniyle dumandan soluması olduğunu söylemişti.
2016 yılında amatör bir videoda ise Dubai'de bir Emirates jetinin kabini dumanla dolarken yolcuların koridorları tıkadıkları ve baş üstü dolaplarından çantalarını aldıkları görülüyordu. Şans eseri kazada ölen olmasa da bu durum saniyelerin hayati önem taşıdığı durumlarda oldukça kritik.
2019 yılında Aeroflot'ta meydana gelen kazada uçak Moskova'ya inerken alevler içinde kalmıştı. Dünkü kazaya benzeyen olayda 73 kişiden 41'i ölmüştü. Açıklamada, "mürettebatın yolcuları kurtarmak için ellerinden gelen her şeyi yaptıkları" ve yolcuların 55 saniye içinde tahliye edildiği belirtilse de uçak içerisinde yaşanan kargaşanın önemli bir faktör olabileceği ifade edilmişti.
Hava kazası müfettişleri, tahliye emri verildiğinde yolcuları bu eşyaları geride bırakmaya teşvik etmek için uçuş sırasında daha güçlü brifingler verilmesini tavsiye ediyor.
"HERKESİ İNDİREBİLMELERİ DİKKATE DEĞER"
Havacılık güvenliği danışmanı ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün (ICAO) eski kıdemli direktörü Steve Creamer, Salı günkü Tokyo kazasına yönelik "Bagajınızı taşımamanız açıkça bir avantajdır. Herkesi uçaktan indirmeleri oldukça dikkate değer. Bu, uçuş ekibi ve uçaktaki insanların disiplini hakkında çok şey söylüyor" diyerek bilinçli yolcular ve eğitimli mürettebatın ne kadar kritik olduğuna vurgu yapıyor.
Uzmanlar başarılı tahliyenin Japonya Havayolları için 'kesinlikle' olumlu olduğunu söyleyerek "Onlarla uçmanız için bir neden görmek istiyorsanız, en önemli neden bu olay" diyor.
Kazanın asıl nedenine ilişkin soruşturma ise sürüyor.
* Haberin görselleri Associated Press'ten servis edilmiştir.
