Fenerbahçe 113 yaşında

Bugün 3 mayıs...

Fenerbahçe için iki kez anlamlı.

Birincisi; 3 Mayıs 1907'de kurulan Fenerbahçe'nin yaş günü.

Fenerbahçe, 113'üncü yaşına girdi.

İkincisi; Mustafa Kemal Atatürk, kulübü 3 Mayıs 1918'de ziyaret etti.

İlkokuldayım.

O yaz, komşumuz Seniha Teyze'nin torunu Itır, İstanbul'dan Mersin'e gelmişti.

Bizler sokakta top oynarken kaldırıma oturup bizi seyretmeye başladı ve sordu; 'Kimler Fenerbahçeli?'

Itır'ın o sezon şampiyon olmasından yola çıkarak öve öve bitiremediğinden olsa gerek benimle beraber 3 kişinin daha Fenerbahçeli olması adına ilk adım atıldı.

Ortaokul döneminde çırak olarak çalışmaya başladığım eczanenin sahibi Yavuz Yukay bir Fenerbahçeli'ydi.

O dönemlerde Mersin İdmanyurdu ikinci ligde olduğu için Fenerbahçe, Mersin'e gelmiyordu.

Günlerden bir gün komşu şehrin takımı Adanaspor ile bir maçı vardı.

Yavuz Yukay, o maça giderken beni de götürdü.

Itır'ın başlattığını Yavuz Yukay tamamına erdirdi.

Fenerbahçeli olmak...

Fenerbahçeli olma duygusunu en anlamlı şekilde İslam Çupi dile getirdi; "Fenerbahçe Cumhuriyeti ortalıkta yoksa, Türkiye yoktur, futbol yoktur, bolluk yoktur, insanlar yoktur. Canlılar güç nefes alır ve bu ülke kısa süre sonra yaşayan yer olmaktan çıkıp, mezarlık olur. Fenerbahçe büyüklüğü ne şampiyonluk büyüklüğü, ne kupa büyüklüğüdür. Onun büyüklüğü başka bir büyüklüktür işte, adı konamaz."

Fenerbahçe'nin temelleri 1899'da Black Stockings FCile atıldı.

1890'lı yıllarda Moda'da oturan İngilizler, Kadıköy'ün yeşil alanlarında futbol oynamaya başladı.

Türk gençleri, İngilizlerin maçlarını seyrede seyrede futbola merak salsa da bir cemiyet altında birleşmeleri mümkün değildi.

Çünkü monarşi rejimi nedeniyle Türkler için cemiyet kurmak, mevcut cemiyetlere üye olmak yasaktı. Bu nedenle İngilizler, sadece Rumlar ile maç yapıyordu.

Türkler her ne kadar oynayamıyor olsa da futbol, Kadıköy ahalisinin sosyal hayatında önemli bir konuma sahipti.

Günümüzde Fenerbahçe'nin stadyumunun bulunduğu Papazın Çayırı'nda yapılan maçlar Kadıköylüler için bir sosyalleşme aracıydı.

Kadınlar, kilimleri yayıp birbirleriyle sohbet ederken, çocuklar etrafta koştururken erkekler İngilizler ile Rumların maçlarını seyrediyordu.

Futbol oynayamamanın üzüntüsünü ve öfkesini yaşayan Fuat Hüsnü, Reşat Danyal, Mehmet Ali ve arkadaşları Papazın Çayırı'nda top oynamaya başladı. Jurnalcilerin dikkatinden kaçmak için de 1899'da İngiliz adı altında Siyah Çoraplılar Futbol Kulübü anlamına gelen Black Stockings FC'yi kurdu.

Ne var ki bu ilk Türk spor ve futbol topluluğu daha ilk maçlarında hafiyelerin baskınına uğradı.

Black Stockings FC'nin ömrü kısa olsa da kurucuları futboldan vazgeçmedi. 1902'de Kadıköy Futbol Kulübü'nü kurdular. Bu kulübün ömrü de uzun sürmedi; kapatıldı.

1907'de Ziya Bey, Ayetullah Bey ve Necip Bey, Moda Beşbıyık Sokak 3 numaralı evinselamlık katında Black Stockings FC ile Kadıköy Futbol Kulübü'nün devamı niteliğinde kuracakları takım için bir araya geldi.

Görev dağılımı şöyleydi.

Kulübün kurulmasını finanse edecek olan Ziya Bey; başkan,

Ayetullah Bey; sekreter, Necip Bey; sayman.

3 MAYIS 1907'DE KURULANFENERBAHÇE'NİN KURUCU ÜYELERİ

1- Ziya Songülen

2- Ayetullah Bey

3- Necip Okaner

4- Galip Kulaksızoğlu

5- Hassan Sami Kocamemi

6- Asaf Beşpınar

7- Enver Yetiker

8- Şevkati Hulusi Bey

9- Fuat Hüsnü Kayacan

10- Hamit Hüsnü Kayacan

11- Nasuhi Baydar

23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra Türklere de dernek ve kulüp kurma hakkı tanınınca Fenerbahçe, hiç vakit kaybetmeden tescil işlemlerine başladı. Böylelikle Fenerbahçe, cemiyetler kanununa göre tescil olunan ilk Türk kulübü oldu.

FENERBAHÇE'NİN EN'LERİ

EN ÇOK FORMA GİYEN TÜRK FUTBOLCU

* Müjdat Yetkiner

1979 - 1996... 570 Maç

EN ÇOK FORMA GİYEN YABANCI FUTBOLCU

* Alex de Souza

2004 - 2013... 341 Maç

EN ÇOK GOL ATAN OYUNCU

* Lefter Küçükandonyadis

215 Gol

EN YÜKSEK ÜCRETLE ALINAN FUTBOLCU

* Daniel Güiza (2008)

14 Milyon Avro

EN YÜKSEK ÜCRETLE SATILAN FUTBOLCU

* Moussa Sow (2015)

16 Milyon Avro

* Elif Elmas (2019)

16 Milyon Avro

EN UZUN SÜRE GÖREVDE KALAN TEKNİK DİREKTÖR

* Ignace Molnar (6 Sezon)

EN ÇOK KUPA KAZANAN TEKNİK DİREKTÖR

* Didi ve Todor Veselinović (8'er kupa)

AVRUPA'DAKİ EN BÜYÜK BAŞARISI

Şampiyonlar Ligi'nde çeyrek final oynadı (2007 - 2008)

UEFA Avrupa Ligi'nde yarı finale yükseldi (2012 - 2013)

FENERBAHÇE'NİN İLKLERİ VE REKORLARI

5 Haziran 1910... İstanbul'un Rum kulübü Strugglers'i 3 - 1 yenerek ilk kupasını kazandı.

1922 - 1923... Hiç gol yemeyerek şampiyon olup dünya rekoru kırdı.

1959... Türkiye 1. Futbol Ligi'nin ilk şampiyonu oldu.

1967 - 1968... Bir sezonda 5 kupa kazandı. (Lig Şampiyonluğu, Türkiye Kupası, TSYD, Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık Kupası)

1969 - 1970... Sadece 6 gol yiyerek hâlâ kırılamayan rekoru elde etti.

1988 - 1989... Bir sezonda en fazla gol atma rekorunu kırdı. (103 Gol)

1988 - 1989... Maç başına 2.58 puan elde ederek en iyi performans rekorunu kırdı.

Futbolcusu Dünya Karması'nda oynayan ilk takım.(İsa Ertürk)

Futbolcusu bir maçta en çok gol atan takım.(Tanju Çolak / 6 gol)

FENERBAHÇE'NİN BAŞKANLARI

Aziz Yıldırım, 20 yılla en uzun süreyleFenerbahçe'nin başkanlığını yapan kişi oldu.

Kulübün adı neden Fenerbahçe?

Ziya Bey, Ayetullah Bey, Necip Bey Fenerbahçe'de oturuyordu.

Kulübün ilk renkleri neden sarı - beyazdı?

Ziya Bey, Ayetullah Bey, Necip Bey ilkbaharda Fenerbahçe'de bolca açan papatyanın renklerini seçti. Papatya, aynı zamanda temizliğin ve kıskançlığın da simgesiydi.

Sarı - beyaz neden sarı - laciverte dönüştü?

1908 mayısında Ziya Bey, yazlık forma almak için soluğu İngiliz Baker'in tüneldeki dükkanında aldı.

Ne var ki dükkanda sarı - beyaz kumaş yoktu.

Baker, Ziya Bey'e dedi ki; "Şimdi ısmarlasak gelene kadar yaz geçer. Elimin altında sarı üzerine lacivert çizgili yazlık gömlekler var. Forma niyetine giyilebilir. Üzerine amblemi dikmek yeter. Size bu gömlekleri satayım."

Ziya Bey, futbolculara bir an önce yazlık forma temin etmek için Baker'ın teklifini kabul ederek "Renkler tutmuyor ama biz de değiştirip sarı - lacivert yaparız" dedi.

Bunun üzerine yeni bir amblem yapılması gerekiyordu. 1910'da resim çizmede maharetiyle tanınan futbolcu sol açık Hikmet Topuz, yeni bir amblem tasarladı.

Yeni amblem, üyeler tarafından beğenilince Fenerbahçe'nin resmi amblemi olarak kabul edildi.

Amblemdeki unsurlar neyi ifade ediyor?

Topuz Hikmet, amblemin meydana getirme sürecini şöyle anlatmıştı; "Kulübümüzün rengi sarı - beyazdan sarı - laciverte çevrildikten sonra bu yeni renklerimizle bezenmiş bir rozet yaptırılması işi bahis mevzuu oldu. Arkadaşlarım bu rozetin çizilmesini bana bıraktılar. İlk önce bayrağımızın renkleri kırmızı ile beyazı bir araya getirdim. Sonra kırmızı üzerine bir kalp şekli çizerek bunu sarı-laciverte boyadım ve üzerine de metanet, kuvvet ve sağlamlığın ifadesi olan meşe dalını resmettim. Beyaz kısma da kulübümüzün ismini ve tesis tarihini yazdım. Rozetimizi çizerken, ona şu manayı vermeye çalıştım; 'Kalpten gelen bir bağımlılıkla bu kulübe hizmet etmek'. Çizdiğim şekil arkadaşlar tarafından beğenildi ve yeni rozetlerimiz o tarihlerde Manchester'da bulunan arkadaşımız Tevfik Haccar'ın delaletiyle orada yaptırıldı. Yeni harflerin kabulünden sonra aynı şekilde muhafaza edildi. Sadece 'Fenerbahçe Spor Kulübü - 1907' yazısı yeni harflerle tebdil olundu."

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK VE FENERBAHÇE

5 Haziran 1932'de Fenerbahçe'nin Kuşdili'ndeki binası yandı.

Mustafa Kemal Atatürk, yeni bir bina yapımı için Fenerbahçe'ye 500 lira bağışladı.

Cumhurbaşkanlığının Genel Sekreteri Hasan Rıza Soyak, 19 Haziran 1932'de Fenerbahçe'nin idarecilerine yazdığı mektupta Mustafa Kemal Atatürk'ün yaptığı bağışı haber verdi; "Yeni kulüp binanızın inşasına yardım olmak üzere Reisicumhur Hazretleri'nin emirleriyle İş Bankası ile heyet-i idare nâmına (500) beş yüz lira gönderilmiştir. Alındığının iş’ar buyurulmasını (bildirilmesini) rica ile hürmetlerimi takdim ederim efendim."

Mustafa Kemal Atatürk'ün Hasan Rıza Soyak'a yazdırdığı mektubu, 7 Ekim 2018'de tarih uzmanı, Habertürk yazarı Murat Bardakçı yayımladı.

İLK NAMAĞLUP ŞAMPİYONLUK

Fenerbahçe, 1911 - 1912 liginde hiç yenilmeden şampiyon oldu. Bu şampiyonluğun en önemli yönü Fenerbahçe'nin bu şampiyonluğuyla İngiliz ve Rum takımlarının şampiyonluklarının tamamen sona ererek bu tarihten itibaren Türk futbolunda şampiyonluklar artık Türk takımlarının oldu. Bu şampiyonluk, kulübün itibarını bir anda yükseltip imkanlarını da arttırmıştı. İlk iş olarak Altıyol'da bir kulüp lokali kiralandı, lokalin açılışı ise üye sayısının çoğalmasına sebep oldu. Bu arada futbol dışında diğer spor dallarında da faaliyet gösterilmesine başlandığından dolayı o yıl Fenerbahçe Futbol Kulübü, Fenerbahçe Spor Kulübü'ne dönüştürüldü.

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ 11 DALDA FAALİYET GÖSTERİYOR

SARI KANARYA NASIL SİMGE OLDU?

1939 - 1952 arasında Fenerbahçe'de kalecilik yapan 'Uçan kaleci' lakaplı Cihat Arman, genellikle sarı forma giyerdi.

Cihat Arman, bir maçta tam 90'a giden topu uçarak çıkarınca taraftarlardan biri 'Hey yavrum, kanaryama bak, yine uçtu!' diye bağırdı.

'Sarı Kanarya' benzetmesi zamanla taraftarlar arasında yayıldı. Cihat Arman, 'Uçan Kaleci' lakabına 'Sarı Kanarya'yı de ekledi.

Cihat Arman'ın kadroda bulunduğu takım peş peşe şampiyon olunca 'Sarı Kanarya', bir süre sonra ünlü kalecinin tekelinden çıkarılıp Fenerbaçe'nin simgesi haline getirildi.

FENERBAHÇE FUTBOL ŞAMPİYONLUKLARI (28)

Süper Lig: 19

Milli Küme: 6

Türkiye Futbol Şampiyonası: 3

FENERBAHÇE'NİN GOL KRALLARI

Fenerbahçe, 1959'dan 2019'a kadar olan 60 yıllık süreçte 9 farklı futbolcudan 15 kez gol kralı çıkardı.

Sarı - lacivert forma altında en çok gol kralı olan 2 futbolcu bulunuyor.

3'er kez gol kralı olan Cemil Turan ile Aykut Kocaman...

İŞGAL YILLARINDA FENERBAHÇE VE GENERAL HARINGTON KUPASI ZAFERİ

İstanbul işgal altındayken Fenerbahçe Kulübü'nün kayıkhanesi bir silah ve cephane deposu haline getirildi. Fenerbahçeliler, Kurbağalıdere kenarındaki kulüp binasının önündeki iskeleye yanaşan motorlarla Anadolu'ya silah kaçırıyordu. Geceleri, gizlice bu kayıkhanenin önündeki ahşap iskeleye yanaşan motorlar buradan yüklenip, gizlice Moda Koyu'na açılıyor, oradan İzmit'e geçerek Anadolu'ya silah ve cephane götürüyorlardı.

İşgal kuvvetleri, Fenerbahçe Kulübü'nün bu faaliyetlerini öğrendi.

Bunun üzerine Fenerbahçeliler, kayıkhaneyi hemen boşaltarak cephaneyi çevredeki üye ve sporcu evlerine taşıdı. Kulübü basan işgal kuvvetlerinin birlikleri ortada delil bulamadı. Ancak yine de Fenerbahçe Kulübü haftalarca süngülü bir müfreze tarafından işgal altında tutuldu.

Fenerbahçe'nin Kurtuluş Savaşı'nda Kuvayi Milliye'ye silah temin ettiğinin kanıtlanamaması işgal ordularının başkomutanı General Charles Harington'u oldukça öfkelendirdi. Hıncını futbolla almak istedi.

General Charles Harington, İstanbul gazetelerine şöyle bir ilan verdi: "Gardler muhteliti, Türk kulüplerine meydan okuyor. Galibine, başkumandanın adını taşıyanbüyük bir kupa verilecek bu maça Türk kulüpleri diledikleri gibi takviye de alabilirler."

Fenerbahçeliler, bu meydan okumanın direkt olarak kendilerini hedef aldığını anladı.

Yine gazeteler aracılığıyla gereken cevabı hemen verdi; "Fenerbahçe Kulübü, yalnız kendi kadrosuyla bu maçı şartsız olarak kabul eder."

İngiltere takımı, İngiliz askerlerinin kurduğu Irish Guards, Grenadiers Guards ve Goldstream Guards'ın futbolcularından oluştu.

Mısır ve Cebelitarık'taki askeri birliklerden 4 profesyonel futbolcu da getirtilip takıma takviye yapılmasıyla ortaya bir İngiltere Milli Takımı çıkarıldı.

29 Haziran 1923'te daha sonra Taksim Stadyumu olarak da kullanılacak Halil Paşa Topçu Kışlası'nın orta yerindeki futbol sahasında İngiltere Milli Takımı ile Fenerbahçe karşı karşıya geldi.

.png

Bu mücadele sadece bir futbol maçı değildi, iki taraf için de farklı anlamlara sahipti.

İstanbul'da 5 yıldır işgalci olarak bulunan İngilizler için maçın anlamı şuydu;

Fenerbahçe, 5 yılda aralarında İngilizlerin de olduğu işgal kuvvetleriyle yaptığı 50 maçın 41'ini kazanırken 4'ünde berabere kaldı. İngilizler, sportif açıdan uğradıkları hezimeti İstanbul'dan ayrılmadan önce son bir maçla bertaraf etmek istiyorlardı.

Bunun yanı sıra Kurtuluş Savaşı boyunca Kuvayi Milliye'ye silah sağlamada ve onları Anadolu'daki cephelere sevk etmede aktif rol oynayan Fenerbahçe'nin yöneticilerinden ve sporcularından hınçlarını almak istiyorlardı.

Fenerbahçe için maçın anlamı şuydu;

İngilizler karşısında kazandıkları her maç, işgal altındaki İstanbullulara moral veriyordu.

General Charles Harington ve maçı izlemek üzere Iron Duck zırhlısıyla İstanbul'a gelen Malta Valisi Lord Plummer, şeref kürsüsündeki yerlerini aldı.

Önlerinde de 1 metrelik General Harington Kupası...

İngilizler, maçın ilk yarısını 1 - 0 öne kapattı.

Fenerbahçe, ikinci yarıda 60'ıncı ve 74'üncü dakikalarda Zeki Rıza Sporel'in attığı gollerle maçı 2 - 1 kazandı.

İşgal Kuvvetleri Başkomutanı General Charles Harington, kendi adını taşıyan kupayı Fenerbahçeli futbolculara verdi.

Fenerbahçeli futbolcular, ellerindeki General Harington Kupası ile birlikte seyircilerin omuzları üzerinde stattan çıkarılarak Beyoğlu'nda büyük sevgi gösterileri arasında dolaştırıldıktan sonra Kadıköy'e uğurlandı.

Fenerbahçe'nin futbolu icat eden İngilizleri bir kez daha yenmesi, maç günü Lozan Konferansı'nda bulunan Türk Heyeti'ne de büyük moral vermiş, heyet başkanı İsmet Paşa, Fenerbahçe Kulübü'ne "Heyetimiz namına hepinizi meserretle tebrik eder, gözlerinizden öperim" yazılı bir kutlama telgrafı gönderdi.

İçinde 'Harington Kupası' hikâyesinin de yer aldığı Fenerbahçe ile ilgili 'Ya İstiklal Ya Ölüm' adlı sinema filmini çekecek olan Murat Şeker; "Bugün Fenerbahçe'nin kuruluşunun ve Mustafa Kemal Atatürk'ün Fenerbahçe'yi ziyaretinin yıldönümü. 'Ya İstiklal Ya Ölüm' adlı filmimizde de o güne dair önemli bir anekdot var. İpucunu vermeyeyim, filmde görürsünüz. Bir Fenerbahçeli kongre üyesi olarak Mustafa Kemal'in izinden gidiyor olmak ve bu konuda dik duruş sergileyerek bundan hiç vazgeçmemek, benim en çok gurur duyduğum konulardan biridir. Hayatımız bir an önce normale dönsün ve Fenerbahçemize kavuşalım."

FENERBAHÇE ERKEK BASKETBOL EUROLEAGUE ŞAMPİYONLUĞU: 1

(Bu kupayı kazanan ilk ve tek Türk takımı)

FENERBAHÇE ERKEK BASKETBOL ŞAMPİYONLUKLARI: 12

FENERBAHÇEKADIN BASKETBOL ŞAMPİYONLUKLARI: 14

FENERBAHÇEERKEK VOLEYBOL ŞAMPİYONLUKLARI: 5

FENERBAHÇE KADIN VOLEYBOL ŞAMPİYONLUKLARI: 5

FENERBAHÇELİ ÜNLÜLER