Vergisi Kanunu ile birlikte, işçi ve memurların vergi rejiminin de
değiştirilmesi için araştırma yapıyor.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Bakanlık bünyesinde
gerçekleştirilen çalışmada, ''çalışanların brüt ücretlerinin düşük
gösterilmesi, gerçek ücret ile brüt ücret arasındaki farkın başka adlar
altında ödenmesi ve bu yolla devletten vergi kaçırılmasının önüne
geçilmesi'' hedefleniyor.
Bu amaçla başlatılan çalışmada, öncelikle işverenlerin TC kimlik
numaralarını da yazarak, çalıştırdıkları kişilerin brüt ücret ve vergi
bilgilerinin de yer aldığı ayrıntılı ücret döküm listelerini, aylık
olarak Gelir İdaresine bildirmesi öngörülüyor.
Bu konuda geçen yıl Sosyal Güvenlik Kurumu ile de bir çalışma
başlatılmıştı. Söz konusu çalışmada, SSK işveren bildirimi ile vergi
dairelerine verilen muhtasar beyannamelerin tek nüsha şeklinde
düzenlenmesi ve ücret ayrıntılarını içermesi öngörülmüştü.
Halen muhtasar beyannamelerle sadece iş yerlerindeki toplam işçi sayısı
ile bunların ücretleri karşılığı ödenen toplam vergiyi görebilen Gelir
İdaresinin, yeni uygulamayla detaylı ücret bilgilerine ulaşabilmesi
planlanmıştı.
Gelir İdaresinin Bilgi İşlem Merkezi de buna göre yeniden düzenlendi ve
yeni yazılımlarla, VEDOP, yeni işleyişe hazır hale getirildi.
Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu ile başlatılan ortak çalışma, bugüne kadar
sonuç vermedi ve yeni sistem hayata geçirilemedi.
Gelir İdaresi de, çalışmaların daha da uzaması halinde, Maliye Bakanlığı
bünyesinde gerçekleştirilecek bir düzenlemeyle işverenlerden muhtasar
beyanname eki olarak, ayrıntılı ücret dökümü istenmesini kararlaştırdı.
STOPAJ USULÜ VERGİLEME
Ücretlilerle ilgili yeni sistemin ikinci ayağını ise Gelir Vergisi
Kanunu'nda yapılması düşünülen değişiklikler oluşturacak.
Halen bürokratların üzerinde konuştuğu yeni sistem kabul görüp, hayata
geçirilebilirse, işçi ve memurlar normal gelir vergisi tarifesi dışına
çıkacak.
Ücretlerin de stopaja tabi tutulmasını içeren yeni sistem şöyle
işleyecek:
İşçi ve memurlar için asgari ücret de dikkate alınarak, bir stopaj oranı
belirlenecek. Bu oran yüzde 15-20 aralığında bulunacak. Yılın ilk yarısı
için yüzde 15, ikinci yarısı için yüzde 20 stopaj da uygulanabilecek.
Eğer stopaj yüzde 20 belirlenirse, gelir vergisinde yüzde 15'lik dilimde
yer alan asgari ücretlilerin vergi yükünün artmaması için, asgari geçim
indirimi tutarları buna göre yeniden belirlenecek ve mevcut yük
korunacak.
İşverenler, her ay ücretlerden belirlenen oranda stopaj kesintisi
yapacak ve bunu Hazineye aktaracak.
İşverenler, tek tek çalışanların TC kimlik numaralarıyla birlikte brüt
ücret ve stopaj tutarlarına ilişkin listeleri de, aylık olarak Gelir
İdaresine ulaştıracak.
ÜCRET GELİRİ STOPAJI AŞARSA NE OLACAK?
Yıl bittiğinde İdare, TC kimlik numarasına göre her çalışanın o yıl
içindeki brüt ücret toplamı ile stopaj dökümünü çıkartacak. Stopaj
dilimini aşan brüt ücret sahiplerinden, gelir vergisinde genel beyan
dönemi olan Mart ayında beyanname alınacak ve geri kalan vergi tahsil
edilecek.
Bunun için de Gelir İdaresi Başkanlığı'nca ücretlilere, Mart ayı
öncesinde birer yazı gönderilecek.
Yazıda, ilgilinin yıl içindeki toplam ücret geliri ve ödediği vergi
belirtilerek, şu ifadeler yer alacak:
''Söz konusu ücret geliriniz için Mart ayı içinde şu tutarda beyanda
bulunup, şu tutarda gelir vergisi vermeniz gerekmektedir. Bu işlem için
Gelir İdaresi Başkanlığının ..... adresine, şu şifre ile girerek,
sizinle ilgili ücret ve vergi dökümünün yer aldığı beyan tutanağını
onaylayıp, beyanname yükümlülüğünü yerine getiriniz. Tutanakta yer alan
vergiyi de bankaya ödeyiniz.''
Mart ayı içinde bu yükümlülüğü yerine getirmeyenlere, Nisan ayında yeni
bir mektup daha gönderilecek ve cezalı tahsilat yapılacağı tebliğ
edilecek. Çalışanların yine de vergisini ödememesi halinde, ek vergi
maaştan kesilecek ya da diğer yollarla tahsilat yapılacak.
KAĞIT ÜZERİNDE DÜŞÜK ÜCRETE SON
Maliye Bakanlığından bir üst düzey yetkili, ülkede brüt ücretler düşük
gösterilerek, ciddi tutarlarda vergi kaçırıldığını, yeni sistem
arayışlarının da kayıp ve kaçağa son verilmesi amacıyla başlatıldığını
bildirdi.
Bu çalışmaların bir ayağını ücretlerin bankaya yatırılması projesinin
oluşturduğunu kaydeden Maliye yetkilisi, şunları söyledi:
''Yeni düzenlemeyle ücretlerin çok daha sağlıklı ve doğru olarak beyan
edileceğini düşünüyoruz. Ücretlerin bankaya yatırılması ve bordro
bilgilerinin Gelir İdaresine gönderilmesi ister istemez işverenleri daha
duyarlı davranmaya itecek.
Stopaj sistemi de uygulamaya konulabilirse, ücretlilerin vergi rejimi
çok daha basit hale gelecek. Ülkede kayıtlı ücretli sayısı 11 milyon
olarak belirleniyor. Burada doğru beyanı ne kadar sağlayabilirsek, vergi
gelirlerimiz o kadar artacak.''
Bu arada Bakanlık yetkilileri, yeni Gelir Vergisi Kanunu ile birlikte,
gelir vergisi tarifesinin de yeniden düzenlenebileceğine dikkat çekiyor.
Türkiye'de halen yüzde 15, 20, 27 ve 35'lik oranların uygulandığına
işaret eden yetkililer, tarife sayısının fazla olduğunu, tarifedeki oran
sayısının yeni düzenlemeler sırasında 3'e düşürülebileceğini vurguluyor.
Ancak bunun getirisi ve götürüsünün de tek tek hesaplanacağını kaydeden
Bakanlık yetkilileri, ''Biz, bütün bu rakamları siyasi otoritenin önüne
koyarız. Nihai kararı orası verir. Daha sonra da Meclis'te ele alınır''