4 yılda 10 kat büyüyen sektöre nasıl etki edecek?
E-ticaret yasasında yapılan düzenlemelerin yeni yıl itibariyle yürürlüğe girecek olması, sektörün güncel durumunu merak konusu haline getirdi. Sektörde tartışmaların fitilini ateşleyen yeni yasayı masaya yatırdığımız yazı dizimizde, ilk gün e-ticaret sektörünün Türkiye'de son yıllardaki gelişimini ele aldık. Sektörün paydaşları, uzmanlar ve hukukçular ne diyor? Yeni yasanın, 4 yılda neredeyse 10 kat büyüyen sektöre neler getirdiğini ve sektörün geleceğine nasıl etki edeceğini tüm yönleri ile yazı dizimizin ilerleyen bölümlerinde incelemeye devam edeceğiz
Yılbaşında yürürlüğe girecek yeni e-ticaret yasası, gözleri son yıllarda yıldızı parlayan sektöre çevirdi.
Öyle ki, teknolojideki gelişmelere bağlı olarak dijital hizmetlerin gelişmesi sektörü atağa kaldırdı. Pandemide evde geçirilen sürenin artması ise tüketici eğilimlerini değiştirirken, e-ticaretin de büyüme hızını katladı.
HABERTÜRK yazarı Güntay Şimşek'in gündeme getirdiği üzere özellikle son 4 yıl içinde baş döndürücü hızla gelişen ve büyüyen sektör, yeni e-ticaret yasasının getirdiği değişikliklere kitlenmiş durumda.
Eylül ayında CHP, söz konusu yasanın iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvuruda bulundu.
Henüz yürürlüğe girmeden tartışmalara yol açan kanunu mercek altına aldığımız yazı dizimizde, ilk gün, e-ticaret sektörünün Türkiye'deki gelişimini ele aldık.
Yazı dizimizin ilerleyen kısımlarında, yeni yasanın sektöre neler getirdiğini ve sektörün geleceğine nasıl etki edeceğini inceleyeceğiz.
Bu çerçevede, e-ticaret sektöründeki büyümeye rakamlar ile bakacak olursak, 2017 yılında 42.2 milyar TL büyüklüğe sahip sektör, 4 yılda neredeyse 10 kat büyüdü.
Ticaret Bakanlığı Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) verilerine göre, sektör 2021 yılında yüzde 69’luk büyümeyle sektördeki toplam büyüklük 381.5 milyar TL’ye ulaştı. Yurt içi toplam e-ticaret hacmi ise 349 milyar TL olarak kayıtlara geçti.
E-ticaretteki toplam sipariş hacmi yüzde 46’lık büyümeyle 3 milyar 347 milyon adede ulaşırken, e-ticaretin genel ticarete oranı ise yüzde 17.7 şeklinde gerçekleşti. Bu oran, 2021 Kasım ayında yüzde 20.4 olarak gerçekleşmişti.
2020’ye göre yüzde 1 puan artışla e-ticaretin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) içindeki payı da yüzde 5.1’e ulaştı.
Ticaret Bakanlığı verilerine göre, toplam işletme sayısı ise 484 bin şeklinde. 26 bin işletme hizmet sağlayıcı konumunda iken, pazaryerlerinde 473 bin işletme yer alıyor ve kendi sitesinde satış yapan 15 bin işletme bulunuyor.
4 YILDA 2.3 KAT BÜYÜME BEKLENİYOR
Kısa zamanda hızla büyüyen sektörün bu performansını önümüzdeki yıllarda da sürdürmesi bekleniyor. Deloitte'in araştırmasına göre, Türkiye'de e-ticaretin 4 yıl için 2.3 katına çıkması bekleniyor.
Yüzde 11.7'lik dünya ortalamasının üzerinde olan bu oran, aynı zamanda Rusya, İtalya, ABD, Çin, Fransa, Hollanda, Birleşik Krallık, Almanya ve Güney Kore gibi ülkeleri de geride bırakıyor. Rakamlar, Türkiye e-ticaret sektörünün potansiyelini gözler önüne seriyor.
Euromonitor tarafından sağlanan verilere göre ise, Türkiye’de e-ticaretin önemli bileşenlerinden online perakende sektörünün büyüklüğü 2022 ile 2026 yılları arasında yıllık bazda yüzde 24 ile yüzde 35 oranları arasında artış gösterecek.
Buna göre, 2018'de 37.1 milyar TL büyüklüğe sahip online perakende sektörü, 2022'de 260 milyar TL'ye dayanırken, bu rakamın 2026'da 686 milyar TL'ye çıkması bekleniyor.
Yine, Euromonitor verilerine göre, 2021 yılı itibarıyla Türkiye’de perakende sektöründe online
kanalın penetrasyon oranı yüzde 12 seviyesinde.
Buna göre, Türkiye, Fransa ile aynı pozisyonda, Almanya, Birleşik Krallık, ABD, Çin, Polonya, Güney Kore ve Brezilya’nın gerisinde yer alıyor.
Diğer yandan önümüzdeki 3 sene içinde Türkiye perakende sektöründe online penetrasyonun yüzde 16-20 oranına yükseleceği, Fransa’yı geçeceği, Almanya ve ABD’deki penetrasyon oranlarına yaklaşacağı tahmin ediliyor.
TÜKETİM ALIŞKANLIKLARI DEĞİŞTİ
E-ticaret sektörünün güncel durumunu anlamak için, Rekabet Kurumu'nun Nisan 2022'de yayınladığı 'E-Pazaryeri Platformları Sektör İncelemesi Nihai Raporu'na da bakmak da fayda var.
Bu rapora göre, 2019 ve 2020 yıllarına ait perakende e-ticaret hacimleri karşılaştırıldığında, ‘seyahat ve konaklama’ kategorisinde yüzde 53,3’lük daralma yaşanırken, ‘moda ve güzellik’ kategorisinde yüzde 42,5, ‘elektronik ve medya ürünleri’ kategorisinde yüzde 40,8, ‘oyuncak, kendin yap ve hobi’ kategorisinde ise yüzde 45,4 artış yaşandığı anlaşılıyor.
Söz konusu kategorilerdeki büyüme oranları, dünya ortalamaları ile karşılaştığında, artış gerçekleşen tüm kategorilerde, dünya ortalamasının iki katına yaklaşan bir büyüme kat edildiği görülüyor.
Perakende e-ticaretin tüketim ürünlerini öne çıkaran büyüme eğilimi, bu kategorilerin neredeyse tamamını portföylerinde bulunduran çok kategorili e-pazaryerlerine dikkat çekiyor. Sonuç olarak, e-pazaryerleri, gerek küresel gerekse ülkemiz çapında, perakende e-ticaretin yükselen yıldızları olarak belirginlik kazanmış durumda.
2020 yılında perakende e-ticarette gözlemlenen olağanüstü artışta, COVID-19’un da
etkisinin bulunduğu, bununla birlikte COVID-19 sonrasında tüketici kullanım alışkanlıklarında yaşanan dönüşümün önemli ölçüde kalıcı olacağı ve bu çerçevede e-ticaretin gerek ekonominin gerekse de işletmelerin ajandalarındaki en önemli gündem maddelerinden biri olacağı söylenebilir.
