Barış Manço: Türkiye'de 'Barış' adı ilk ona verildi
Barış Manço, vefatının 25'inci yıl dönümünde, her yıl olduğu gibi çeşitli etkinliklerle anılacak. Türkiye'de 'Barış' adı verilen ilk kişi olan Barış Manço, 1 Şubat 1999'da geçirdiği kalp krizi sonucu 56 yaşındayken hayatını kaybetti
Barış Manço...
Namı diğer;
'Arkadaşım Eşşek',
'Gülpembe',
'Dönence',
'Dağlar Dağlar',
'Nane Limon Kabuğu',
'Kol Düğmeleri',
'Hal Hal',
'Domates Biber Patlıcan',
'Alla Beni Pulla Beni',
'Sarı Çizmeli Mehmet Ağa'..............
Devlet sanatçısı,
Modern halk ozanı,
Düşünür,
Küçüklerin 'Barış Amca'sı,
Büyüklerin yareni,
Türkiye'nin kültür elçisi,
'7'den 77'ye',
'Adam Olacak Çocuk',
Ve elbette 81300 Moda İstanbul.
23 Temmuz 1998...
Bodrum'daki 'Club Manço'nun açılışındayız.
Ay ışığında akşam yemeği.
Barış Manço'nun sohbeti...
Pir Sultan Abdal o sohbeti nasıl cümleleştirirdi;
'Alem çiçek olsa, arı ben olsam. Dost dilinden tatlı bal bulamadım'...
5 Ocak 1999...
Röportaj yapmak için Hakkı Yalçın ile evine gittik.
Hakkı Yalçın, röportaj yapacak ben de fotoğraflarını çekecektim.
'Adam Olacak Çocuk' ile zihinlerimize büyülü bir şekilde kazınan 81300 Moda İstanbul'dayız.
31 Ocak 1999...
Gazeteden bir telefon;
'Barış Manço vefat etmiş. Hastaneye koş.'
Ateşle sarılı kalplerden çıkıp dillere ulaşıyor;
"Unutma ki dünya fani, veren Allah alır canı
Ben nasıl unuturum seni can bedenden çıkmayınca.
Unutma ki dünya fani, veren Allah alır canı
Ben nasıl unuturum seni can bedenden çıkmayınca."
3 Şubat 1999...
Barış Manço toprağa verilecek.
Binlerce kişi adresi 81300 Moda İstanbul olan evinde geceden toplanmış.
Hep bir ağızdan Barış Manço şarkıları söyleniyor.
Sabah oldu.
İstikamet, Taksim AKM.
Binlerce kişi cenaze otomobilinin arkasında.
Binlerce kişi AKM'nin önündeki on binlerce kişiyle bir oldu.
Bir olmanın harcı Barış Manço sevgisi.
İzdihamdan ezilenlerin sesi çıkmıyor.
Barış Manço'nun acısıyla yüreklerinin ezilmesinin yanında izdihamdan ayakların ezilmesi ne ki?
Değil Levent Cami'ne girmek Levent'e girmek bile mümkün değil.
Kanlıca Mezarlığı yokuş aşağı.
İzdihamdan yokuş aşağı çamurda yuvarlananlar yerden kalkıp bir daha koşuyor.
Ailesi mezar başına zar zor geliyor.
Titreyen dudaklardan dualar, yanaklardan yaşlar dökülüyor.;
"Kış yağmurlarıyla bir gün göçtün gittin, inanamadık Barış Manço
Bizim iller sessiz
Bizim iller sensiz
Olamadı, Barış Manço
Dudağımızda hep senin şarkıların Barış Manço
Hâlâ hep seni söyler, seni çağırır, Barış Manço"
29 OCak 2019...
Barış Manço'nun oğulları Doğukan Manço ve Batıkan Manço ile 2010'da müze haline getirilen, çocukluklarının geçtiği 81300 Moda İstanbul'dayız.
Habertürk Video Editörü Emre Namoğlu ile tam içeri girecekken bir ses;
- 'Oğlum siz de Barış Manço'ya mı geldiniz?
- Evet teyzeciğim.
- Ne iyi ettiniz.
Emekli öğretmen Tanju Kırcan...
Barış Manço'nun çocukluk arkadaşı.
Ve Fenerbahçe'nin efsane futbolcularından 'Küçük Fikret'in eşi.
Müzenin içi ana - baba günü.
Okul öncesi çocuklardan güngörmüş amcalara, teyzelere kadar...
İşte Barış Manço'yu tanımlayan en iyi tablolardan biri.
Bir TV programının adına yakışıklı bir gönderme yaparcasına.
7'den 77'ye...
Barış Manço'nun yatak odası, 20'nci yüzyıl Fransız ekolünün tipik bir örneği.
Barış Manço Müzesi'nin yıllık ziyaretçi sayısı 65 bini buluyor.
İstanbul dışından hatta yurt dışından ziyaretçileri de ağırlıyor.
En çok da doğal olarak Japonya ve Belçika'dan...
Tam adı Tosun Yusuf Mehmet Barış Manço...
Adının bu kadar uzun olmasının nedeni şöyle;
Ağabeyi Yusuf Manço, Barış Manço doğmadan önce vefat etmiştir.
Annesi Rikkat Manço ile babası Hakkı Manço, oğulları Mehmet Barış Manço'nun adına vefat eden oğullarının anısını yaşatmak için 'Yusuf'u da ekler.
Yusuf'un bir de lakabı vardır.
'Tosun'...
Böylelikle Barış Manço'nun adı Yusuf Tosun Mehmet Barış Manço olur.
Adı çok uzun olduğu için ilk okula kaydı Barış Manço olarak yapılır.
Ve Barış Manço Türkiye'de adı 'Barış' olan ilk kişidir.
Barış Manço'nun Kadıköy Gazi Mustafa Kemal İlköğretim Okulu'ndaki karnesi.
Barış Manço, 2 Ocak 1943'te dünyaya gözlerini Zeynep Kamil Kadın Hastalıkları ve Doğum Hastanesi'nde açtı.
Annesi Rikkat Uyanık, Devlet Konservatuvarı Klasik Türk Sanat Müziği sanatçısı, hocası ve aynı zamanda yazardı.
Konservatuvardaki çalışmaları sırasında Zeki Müren'in de hocalığını yapmıştı.
Annesinini etkisiyle müzik tutuksu başlayan Barış Manço, kariyerine 1957'de Galatasaray Lisesi orta bölümünde başladı.
1958'de ilk grubu Kafadarlar'ı kurdu. Bu dönemde ilk bestesi 'Dream Girl'i yaptı.
Bu besteyle ödül kazandı.
1959'da ikinci Grubu Harmoniler'i kuran Barış Manço, ilk konserini bu yılda verdi.
Aynı yıl babası Hakkı Manço'yu kaybeden Barış Manço, yaşadığı büyük acıyla müziğe daha fazla yöneldi.
Barış Manço, Harmoniler grubu kadrosuyla verdikleri konserden sonra Grafson şirketinden üç tane 45'lik çıkardı.
Liseden sonra öğrenimini Belçika'da devam ettirmek isteyince Harmoniler dağıldı. Bu grubun kaydettiği 'Kızılcıklar Oldu mu?' ile 'Urfa'nın Etrafı Dumanlı Dağlar' yıllar sonra yayınlandı.
Barış Manço, 1963'te yüksek öğrenim görmek için Belçika Kraliyet Akademisi'ne gitti.
Barış Manço, Paris'te buluştuğu dönemin ünlü caz sanatçısı Henri Salvador'dan kendisine el vermesini istedi. Ne var ki Salvador, Barış Manço'nun Fransızca'sını ve fazla kilosundan kaynaklı dış görüntüsünü yetersiz buldu.
Henri Salvador, her ne kadar Barış Manço'ya el vermemiş olsa da o görüşme bir tür aydınlamaya neden oldu.
Barış Manço, zayıfladı ve yabancı dil öğrenmeye azmetti.
Barış Manço, 5 yabancı dili Türkçe kadar iyi konuşuyordu.
Barış Manço, Paris'ten Belçika'ya dönerek resim, grafik ve iç mimarlık eğitimi gördü. Okuldan arta kalan zamanlarında da garsonluk, otomobil bakıcılığı gibi işlerde çalıştı.
Barış Manço, her ne kadar resim, iç mimarlık ve grafik eğitim alsa da müziğe bağlı bir hayat yaşamak istediğini anlaması uzun sürmedi. 1964'te Rigolo Plak şirketiyle anlaştı ve Jacques Danjean Orkestrası ile çalışmaya başladı.
O yıl 4 şarkılık iki Fransızca plak çıkardı.
O plaklar Türkiye'ye ulaştığında Barış Manço 'Fransız sanatçı' olarak lanse edildi.
12 Ocak 1965'te Paris'in ünlü konser salonu Olympia'da sahneye çıkarak kendi bestesi 'Babysitter' ile başka Fransızca ve İngilizce şarkılar söyledi.
O konseri izleyen Henri Salvador, iki yıl önce beğenmediği Barış Manço'yu tebrik etti.
PLAKLARI YASAKLANDI
Barış Manço'nun Avrupa kariyerindeki yıldızının parlamaya başladığı günlerde hiç beklenmedik bir gelişme yaşandı.
Fransızca aksanı beğenilmediği için plaklarının çalınması yasaklandı.
Plaklarının çalınmasının yasaklanmasıyla derinden sarsılan Barış Manço'ya o dönem L'Alba adlı bir grup, Andre Soulacie birlikte yazdıkları ilk şarkıyı seslendirerek destek verdi.
BELÇİKALI MARIE CLAUDE İLE NİŞANLANDI
Barış Manço, Belçika Kraliyet Akademisi'ni birincilikle bitirip öğrenciliği sona erdi. Bu nedenden dolayı vize sorunu yaşayan Manço, İstanbul'a döndü.
Yanında da çok iyi Türkçe konuşan sevgilisi Belçikalı Marie Claude vardı.
Barış Manço, Marie Claude ile İstanbul'da nişanlandı.
BARIŞ MANÇO 'BARIŞHANGO' OLDU
İstanbul'a geldiğinde Mazhar Alanson ile Fuat Güner'in gitaristleri olduğu Kaygısızlar grubuna katıldı.
Barış Manço'nun kariyerinin önü 'Ağlama Değmez Hayat' adlı 45'liğin 50 binden fazla satarak Altın Plak Ödülü'nü almasıyla açıldı.
Barış Manço ile Kaygısızlar'ın çalışmaları Fransız plak şirketleri Philips ve Barclay'in dikkatini çekince plak teklifi aldılar.
Sanatçı, 4 yıl önce aksanı ve görüntüsü beğenilmediği, plaklarının çalınmasının yasaklandığı Fransa'ya bu kez 'İstenen adam' olarak gitti.
Plak şirketinin isteği üzerine sahne adı 'Barıshango', Kaygısızlar ise 'Possibility' olarak tanıtıldı.
Bir süre sonra Kaygısızlar ile ayrılan Barış Manço, Fransa'da '... Etc' adlı yeni bir grup kurdu.
1970'de Marie Claude ile nikah masasına oturan Barış Manço'nun bu evliliği 40 gün sürdü.
Barış Manço'nun Fransa'da bir grubu vardı.
Türkiye'de de olmalıydı.
'Dağlar Dağlar'ın ortalığı yakıp yıktığı günler.
'Samanyolu'nun tek rakibi...
Moğollar, Barış Manço için Barış Manço Moğollor için biçilmiş kaftandı.
Çünkü amaçları ortaktı.
Türk müziğini Avrupa'ya yaymak...
Barış Manço Moğollar ile bir araya gelmelerini o günlerdeki bir röportajında şöyle anlatmıştı: Artık biz bir bütünüz. Ne ben Moğollar'ın şarkıcısıyım, ne de onlar benim grubum. Yepyeni bir grup olduk. Adımız MançoMongol. Kafaca anlaşan, aynı fikir seviyesine gelmiş olan bizler, yaptıklarımızın daha iyi olması için, sesimizi bütün dünyaya kuvvetlice duyurabilmek için, baş başa vermenin zamanı geldiğini anladık.
Manchomongol, başarılı çalışmalar yapsa da her grubun başına gelen onların da başına gelmişti.
Grupta çıkan anlaşmazlıklara Barış Manço'nun sağlık sorunları da eklenince Machomongol 1971'de dağıldı.
Machomongol dağıltıktan sonra adını İstanbul'dan Güneydoğu'ya giden bir trenden alan Kurtalan Ekspres'i kuran Barış Manço, 1972'de Kıbrıs'a giderken asker kaçağı olarak alınıp kışlaya gönderildi. Manço, Belçika Kraliyet Akademisi diploması sayesinde yedek subaylık hakkı kazandı.
Askerlik görevi, yeni kurulan Kurtalan Ekspres'in çalışmalarını sekteye uğrattı.
Bütün işler yarım kaldı.
Grubun diğer üyeleri Barış Manço'nun tehrisini bekleyeceğini açıkladı.
Vatani görev tamamladıktan hemen sonra çalışmalarına hız veren Kurtalan Ekspresi, 'Küheylan' ile 'Lambaya Püf De'yi kaydetti.
'Küheylan' ile 'Hey Koca Topçu'nun sözleri nedeniyle Barış Manço'ya ülkücü tanımlaması yapıldı.
1970'lerin ortalarına geldiğimizde Cem Karaca solun, Barış Manço ise sağın sembolü olarak gösterildi.
Ne var ki Barış Manço, bu tanımlamaya şiddetle karşı çıkarak şarkılarının herkes için olduğunu söyledi.
Hatta konserlerinde 'Hey Koca Topçu'yu sol yumruğunu havaya kaldırarak seslendirdi.
KÜHEYLAN
Urfa Diyarbakır gezdim
Hele hele yar yar
32 sancak saydım
Hele hele yar yar
Neslihan derler güzelin
Adını duydum breh breh
Gül yüzünü görmeye geldim
Kalk gidelim Küheylan
Uçalım gayri oyy Neslihan'a varalım gayri
Kalk gidelim Küheylan
Uçalım gayri oy Neslihan'a varalım gayri
Rumelinde pek çok gezdim
Hele hele yar yar
Tuna boyun dağ dolandım
Hele hele yar yar
Aslıhan derler güzelin adını duydum breh breh
Gül yüzünü görmeye geldim
Kalk gidelim küheylan
Uçalım gayri oyy Aslıhan'a varalım gayri
Kalk gidelim Küheylan
Uçalım gayri oyy Aslıhan'a varalım gayri
Aslıhan'dan Neslihan'dan
Hele hele yar yar
Fayda gelmez bey kızından
Hele...
Barış Manço, bu sıralarda 'Baris Mancho' adlı albümüyle yurt dışında son denemesini yaptı.
Avrupa'da 'Baris Mancho', Türkiye'de ise 'Nick The Chopper' adıyla satıya çıkarılan albümün sadece Doğu Avrupa ülkelerinde ilgi görmesiyle Barış Manço'nun istediği başarıyı elde edemedi.
Barış Manço, Londra'da verdiği bir konser sonrasında karaciğer enfeksiyonu geçirdi. Üzerine bağırsak tümörü nedeniyle Belçika'da ameliyat oldu.
Sanatçı, sağlık sorunları nedeniyle müzikten uzak kalınca Avrupa'ya yönelik çalışmaları aksadı.
Yıl 1975...
Günlerden bir gün Lale Çağlar (Manço), komşusu Barış Manço'nun evinin kapısını çalar;
O dönemlerde herkesin evinde telefon yoktur.
- Rahatsız etmeyeceksem telefonunuzu kullanabilir miyim?
- Tabii ama benimle evlenirseniz.
Barış Manço, müziğe olan aşkı nedeniyle ilk evliliğini sadece 40 gün sürdürmüştür.
Bu nedenle evliliğe mesafelidir
Ne var ki Lale Çağlar ile birbirlerine âşık olmuşlardır.
Barış Manço ile Lale Çağlar (Manço) 1978'de evlendi.
1979'da 'Yılın Erkek Sanatçısı Ödülü'nü kazandı.
Kariyerinde 'ustalık' mertebesinin kapısından içeri ilk adımını attığı günlerdir.
Barış Manço, müzikle evliliği bir arada yürütebilme deneyimine ve olgunluğuna ulaşmıştır.
Ve artık baba olmanın da zamanı gelmiştir.
Doğukan Hazar 1981'de dünyaya geldi.
Batıkan Zorbey ise 1984'te...
Oğullarının adı Barış Manço'nun dünya görüşünü ve müzik anlayışını en güzel şekilde yansıtıyor.
Doğu ile Batı...
Herkesi kapsayan ve 'sevgi' üzerine kurulmuş bir dünya görüşü ve müzik anlayışı.
Doğukan Manço'nun doğumu Barış Manço için kariyerinde yeni bir kapı daha açacaktır.
Oğlunun doğumundan 3 ay sonra hazırladığı ''Sözüm Meclisten Dışarı' albümünde yer alan, bir çocuğun ruhuyla yazıp bestelediği 'Arkadaşım Eşşek' şarkısıyla çocukların da gönlünde taht kurdu.
Barış Manço, 1983'te Eurovison Şarkı Yarışması'nın Türkiye elemelerine 'Kazma' ile katıldı.
Şarkı halk tarafından çok beğenilmiş olsa da jüri tarafından ön elemeyi geçmesine izin verilmedi.
Barış Manço, şarkısının ön elemeyi geçememesine oldukça içerlemiştir.
Bu konuda şöyle dedi;
"Aslında benim jürim elli milyondur. Esas kararı onlar verecektir. Döneceğim ve parçayı plak yapacağım. O zaman her şey ortaya çıkacak."
Çıktı da...
'Kazma', büyük ilgi gördü.
'Arkadaşım Eşşek', Barış Manço'nun TV programcılığı kariyeri üzerine yaptığı planlar için iyi bir başlangıç oldu.
'Adam Olacak Çocuk'...
'Arkadaşım Eşşek' ile girdiği çocuk kalplerinde 'iyi insan, iyi vatandaş, iyi evlat' olmayı aşıladığı 'Adam Olacak Çocuk' ile sonsuzu kadar yer edindi.
Ve 7'den 77'ye...
150'den fazla ülkeye giderek bir yandan 'Başka ülkelerde neler var, neler yaşanıyor, ülkemiz çağın neresinde'ni göstererek ufukların açılmasında kilit görevi görürken adına yakışır bir şekilde insanlık adına 'Barış'ı zihinlere kazıma çabası içine girdi.
