Uçurtma mevsimi başlıyor

Sokak oyunları içerisindeki en özel oyuncaklardan biri uçurtma” diyen Uçurtma Müzesi’nin kurucusu Mehmet Naci Aköz, çocukluğunun oyununu öyle ciddiye alıyor ki, hayatını uçurtmaya adamış biri. 60 yaşındaki Aköz, doğma büyüme Üsküdarlı. Çocukken gazete biriktirip, unu suyla karıştırıp macun elde ederek, kuyruğunu da akşamları balık çarşısından aldığı kasaların arasındaki pamuk iplerinden yapıyormuş. Bugün Türkiye’de 400’e yakın uçurtma şenliği, yarışması ve festivali yapılıyorsa biraz da onun sayesinde. Çocukken uçurtmasını bulutlara gönderdiğinde yaşadığı his o kadar canlı ki, hâlâ o hisle gerçekleştiriyor tüm etkinliklerini. 1984’te Türkiye’nin ilk uçurtma yarışmasını düzenliyor, 1986’da Eyüp Kardeş Uçurtmacılar Derneği’ni kuruyor, 7 yıl sonra Uçurtma Müzesi’ni ve ondan 10 yıl sonra da Uçurtma Kütüphanesi’ni... Bu arada Türkiye’de ilk kez okullarda uçurtma dersi verilmesi kararını aldırıyor. Böylelikle bu işin sevilmeden yapılmasının mümkün olmayacağını gösteriyor bize. Müze en çok öğrencilerin ilgisini çekiyor doğal olarak. Dünyanın farklı bölgelerinden gelen uçurtmaların yanı sıra alt kattaki uçurtma yapım atölyesinde uçurtma yapımını öğreniyor öğrenciler. Elbette onlara uçurtmanın tarihi de anlatılıyor. HT Cumartesi'nden Ekin Türkantos'un haberi...

500 YILDIR UÇURUYORUZ

Uçurtmanın ilk olarak MÖ 300’lerde Çin’de ortaya çıktığı varsayılıyor. Uzakdoğu’da yayılıyor. 1295’te Marko Polo’nun aldığı uçurtmayı Hollanda’ya getirmesiyle batı dünyası uçurtmayla tanışıyor. Türkiye’nin uçurtmayla tanışması ise 1500’lerin sonlarına denk geliyor. ‘Surname-i Hümayun’ adlı kitapta geçen bir minyatürde Sultan III. Ahmed’in çocuklarının sünnet düğünlerinde Sultanahmet’te At Meydanı’nda 1582’de Simurg Kuşu şeklinde uçurtmanın uçurulduğu biliniyor. 15. ve 17. yüzyılları anlatan ‘Saray Merasimleri’ kitabında ise Osmanlı dönemi sokak eğlencelerinde ramazan aylarında teravih namazı sonrasında kandil uçurtmalarının gökyüzüne salındığı anlatılıyor. 1980’lerden sonra ülkemizde adım adım ilerleyen uçurtma kültürü, bugün festivaller sayesinde gökyüzünü renk şölenine çeviriyor.

ELMA, ARMUT, YILDIZLI

Uçurtmaların on binlerce çeşidi var. “Özellikle Çinlilerin tasarımları iddialı, tamamı 3 boyutlu ve çoğunlukla hayvan motifleri kullanıyorlar” diyen Aköz, Türkiye’de 40 uçurtma modelinin olduğunu anlatıyor. En bilinenleri ise elma, armut, yıldızlı, fırfırlı, kuleli, küpeli ve şeytan uçurtma... Aköz, uçurtma uçuracak alanların kalmamasından dert yanıyor. Önerisi ise tıpkı uçurtmada olduğu gibi çocukları sokak oyunları kültürüyle tanıştırmak, kaynaştırmak. Mesela misket ve topaç turnuvalarının da yapılması... Uçurtma, ülkemizde bahar oyuncağı olarak adlandırılıyor bu nedenledir ki nisan, mayıs ve haziran aylarında festivaller gerçekleşiyor. Festivale katılmadan önce HT Dokun’dan elma model uçurtma yapımını izleyebilirsiniz.