Çocuğunuz topallıyorsa dikkat!
Çocuk, yürümeye başladığı andan itibaren aksama ya da topallama gibi görüntüler verebiliyor. Ailelerin "Büyüyünce geçer" mantığıyla hareket etmek yerine bir uzmana başvurmaları sorunun büyümeden çözülmesi adına çok önemli...
Çocukların ağzından çıkacak ilk kelime kadar ilk adımı da anne-babalar için en unutulmaz anlardan biri... Ancak önce denge kurmaya çalışarak ayakta durmak ve adımları bir bir sıralamakla devam eden bu süreç, aileler için hiç tahmin etmedikleri bir sorunu da ortaya çıkarabiliyor. Çocuk yürümeye başladığı ilk andan itibaren yürürken aksama ya da topallama gibi görüntüler verebiliyor. Ancak bu durum aile tarafından “Nasılsa büyüyünce geçer” diyerek ihmal edilebiliyor. Ağrılarla birlikte görülebilen bu durum, ağrısız bir şekilde de ortaya çıkabiliyor. Çocuklarda aksak yürüme ve topallama; kalça hastalıkları, bacaklar arası uzunluk farkı, sinir sistemini etkileyen rahatsızlıklar ile üst solunum yolu enfeksiyonlarından bile kaynaklanabiliyor.
AİLELER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Çocuklarda görülen topallama nedenleri ve ailelerin dikkat etmesi gerekenler hakkında bilgiler veren Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Tuncay Centel, “Çocuklarda aksama ve topallama sorunları oldukça sık yaşanmaktadır. Topallamaya yol açan nedenler bazen çok kolay şekilde ortaya çıkarken, tanının zor olduğu durumlar da yaşanabilmektedir. Bazen çok sık görülen bazen de tanısı zor olan ve ender ortaya çıkabilen hastalıklar buna yol açabilir” diyor ve ekliyor:
DOĞRU VE AYRINTILI BİLGİ ÖNEMLİ
“Topallama yaşayan çocukların ebeveynlerinin ‘Çocuktur, büyüyünce nasılsa geçer” mantığıyla hareket etmek yerine mutlaka bir uzmana başvurması, sorunların büyümeden erken dönemde çözülebilmesi adına çok önemlidir. Doktora çocuğunuzun topallamasıyla ilgili detaylı bilgi verin. Çocukta yaşanan aksamanın nedenini anlayabilmek için aksamanın başlangıcı, nasıl ilerlediği ve olası nedenler hakkında, doktorun doğru ve ayrıntılı bir biçimde bilgilendirilmesi gerekir.” “Ebeveynler uzun süredir devam eden topallamayı, ihmal suçlamasıyla karşılaşmamak için sanki yeni fark ediyorlarmış gibi davranabiliyor” diyen Prof. Dr. Centel, “Doktorun her ayrıntıyı sorarak öğrenmesi yerine, anne-babaların topallamayla ilgili olabilecek çocuğun yakınlarda geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar, spora katılımı gibi bilgileri en başından anlatması, doğru tanının konulması bakımından önemlidir” diye konuşuyor.
AĞRI YÜRÜYÜŞÜNÜ BOZABİLİR
Çocuklardaki topallama ağrılı olduğu zaman, ağrıyı hafifletmeye yönelik yürüyüş değişiklikleri yaşanıyor. Ağrının olduğu taraftaki bacak hızlı ve yumuşak adımlarla kullanılmaya başlanıp bacağın yerle temasta olduğu süre azalıyor. Prof. Dr. Tuncay Centel, “Ayağa yabancı cisim batması, ayak bileği burkulması, cildin ezilme tarzı yaralanmaları, kaval kemiğinin üst ucunda ve ayak bileğinde görülen ayrıksız kırık ve tırnak batması, 1-3 yaş aralığındaki çocuklarda aksamaya neden olan ağrılı durumlardır” diyor ve ekliyor: “Ayak ve kalça arasında bacağın herhangi bir yerinde yaşanan sorunlarda çocuk sağlam bacağının üzerinde daha uzun süre kalmasını sağlayan ‘kaçırma yürüyüşü’ denilen topallamayı yaşar. Bel omurgasından kaynaklanan disk ve omur enfeksiyonlarındaysa çocuk çok yavaş ve korunmalı bir şekilde yürür ya da hiç yürümek istemez.”
ÜST SOLUNUM YOLLARI ENFEKSİYONUNA YOL AÇABİLİR
4-10 yaş aralığındaki çocukların erişkinler gibi yürümeye başladığını belirten Prof. dr. tuncay Centel, “daha iyi iletişim kurulabildiği için bu grupta aksamanın nedenlerini anlamak ilk gruptakilere göre daha kolaydır” diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: “ebeveynler bu yaş grubunda ortaya çıkan ve aksamaya yol açan bacak ağrılarını büyüme ağrılarıyla karıştırabiliyor. genellikle akşamları ortaya çıkan, gece uykudan uyandıran tarzda diz arkasında, baldır ve uyluk kaslarında değişken süreli olarak yaşanan büyüme ağrıları, sıcak banyo ve ağır sporların sonrasında artar. Üst solunum yolları enfeksiyonu da çocuğun topallamasına yol açabilir. 4-10 yaş arasındaki çocuklarda en sık aksamaya neden olan durum geçici sinovit hastalığıdır.”
MUAYENE SIRASINDA ÇOCUĞUNUZUN YANINDA OLUN
Her yaşın kendine göre topallama nedeni bulunurken, yürümeye yeni başlayan 1-3 yaş aralığı, bunun en zor belirlendiği dönem olarak nitelendiriliyor. Prof. Dr. Tuncay Centel, “bu yaş aralığındaki çocuklarla konuşmaya ve yürümeye yeni başladıkları için iletişim kurmak çok zordur. doktora götürüldüklerindeyse endişeli olan ve doktorun temasından korkan bu çocuklar, çekinip konuşmaz ya da konuyla ilgili olmayan şeyleri söyleyebilir. aileler, çocuklarını doğru bilgilendirip onları hazırlamalı, endişelerini önceden gidermelidir” diyor ve ekliyor: “Çocuk açısından muayenenin en korkutucu bölümü olan muayene masasındaki işlemlerden önce, çocuk ebeveynlerinin yanında yürütülerek hem güveni sağlanır hem de aksamaya neden olan bölge ve varsa ağrının şiddeti hakkında fikir sahibi olunur.”
ÇOCUĞUNUZUN YÜRÜYÜŞÜ SİZİ ALDATMASIN
Anne-babalar, aksayan tarafı tam olarak belirleyemedikleri için çocuğun doktor tarafından yürütülmesi hatta kısa koşu yaptırılarak gözlemlenmesi, aksayan tarafın anlaşılması açısından önemli görülüyor. Prof. dr. tuncay Centel, “yürümeye yeni başlayan ve kasları tam gelişmemiş olan çocuklar, dengelerini sağlayabilmek için bacaklarını aça aça, kalça ve dizlerini kıvırarak yürür. Hızlarını artırmak gerektiğinde bunu kısa adımlarla değil, adım sayısını fazlalaştırarak gerçekleştirir. ağrının söz konusu olmadığı durumlarda bu hızlı yürüyüş şekli özellikle kalça çıkığı gibi aksaklığa neden olan sorunların gözden kaçmasına neden olabilir” diyor. ağrı, enfeksiyon, kas güçsüzlüğü, anormal kas aktivitesi, eklem anomalileri ve bacaklar arasındaki uzunluk farkı gibi çeşitli unsurlar çocuğun yürüyüşünü değiştirerek karakteristik yürüme tarzına yol açabiliyor.
ÖRDEK GİBİ YÜRÜYORSA UZMANA BAŞVURUN
Çocukların topallama nedenleri ağrısız da olabiliyor. Yeni yürümeye başlayan çocuklarda en sık rastlanan aksama nedenleri arasında kalça çıkığı geliyor. Kalça çıkıklarında çocuk gövdesini sorunlu tarafa kaydırarak leğen kemiğini aşağı bastırıyor. Kalça çıkığının 2 taraflı olduğu durumlarda çocuk ördekvari yürüyüş denilen her 2 tarafa doğru yalpalayarak yürümeye başlıyor. Ağrısız aksama nedenleri arasında kalça çıkığının haricinde bacaklar arası uzunluk farkı ile kas ve sinir sistemini etkileyen hastalıklar bulunuyor.
ERGENLİK DÖNEMİNDE SPOR YARALANMALARINA DİKKAT!
Ergenlik çağındaki çocuklar sporla çok ilgili olduklarından dolayı bu dönemde spor yaralanmalarına bağlı aksama yaşanabiliyor. Yapılan spora da bağlı olarak bacak eklemlerini çevreleyen bağlarda zedelenmeler, kas yırtılmaları ve bazı ayrıksız kırıklar ağrılı aksamaya neden olabiliyor.
AKSAMA NEDENİ TÜMÖR OLABİLİR
“Yürümesi normalken zamanla aksamaya başlayan bir çocukta omurilik kaynaklı bir patolojiden kuşkulanılmalıdır” diyen Prof. Dr. Tuncay Centel, ekliyor: “omuriliğin normal gelişim gösteremediği gergin omurilik sendromu veya astrositom gibi omurilik kaynaklı tümörler çocukların aksamasına yol açabilir.”
YARIN: Büyüme ağrılarını tümör ağrılarıyla karıştırmayın.
Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK
