Hipertansiyon beyni de etkiliyor!

'Hipertansiyon, günümüzde en önemli sağlık sorunlarından biri'

Giriş: 30.12.2014 - 12:47 Güncelleme: 31.12.2014 - 09:46

Dünyadaki önlenebilir ölüm nedenleri arasından ilk sırada yer alan hipertansiyon, birçok kalıcı rahatsızlığın da başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Kan basıncının, sürekli olarak 140/90 mmHg veya daha yüksek olarak seyretmesinin hipertansiyonu oluşturduğunu söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Önder Koçak, "Hipertansiyon, günümüzde dünyadaki en önemli sağlık sorunlarından birisidir." dedi.

Hipertansiyondan korunmanın 3 yolu

1- Vücudunuzu fazla kilodan kurtarın: Fazla kilolu olmak hipertansiyona yol açabilir.

Vücut ağırlığınızı izlemenin iyi bir yolu, düzenli olarak 'Beden Kitle İndeksi'nizi kontrol etmektir.

Beden Kitle İndeksini hesaplamak için ağırlığınızı (kilogram olarak), boyunuzun (metre olarak) karesine bölünüz.

Bu işlemi yaptıktan sonra elde ettiğiniz sonuçlara bakarak kilo durumunuzu anlayabilirsiniz.

Elde ettiğiniç sonuç: 18.5'den küçük ise zayıfsınız, -

18.5-24.9 arasında ise normal kilolusunuz,

25-29.9 arasında fazla kilolusunuz,

30-39.9 arasında şişmansınız,

40'ın üzerinde aşırı şişmansınız demektir.

Şişmanlığın diğer bir ölçütü de bel çevresidir.

Sağlıklı bel çevresi ülkemizin de içinde yer aldığı Akdeniz ülkeleri için kadınlarda 80 cm, erkeklerde 94 cm olarak tanımlanmıştır.

2-Yemeden önce iyi seçim yapın: Sağlıklı beslenmek için öncelikle, öğün atlamayın.

Porsiyonları azaltmaya çalışın ve yavaş yeyin.

Besin etiketlerini okuyun ve düşük tuzlu olanları tercih edin.

Bisküvi, kahvaltılık gevrek, kek, ekmek, pizza ve hamburger gibi hazır ve işlenmiş gıdaları kısıtlayın. Bunların yerine;

Meyve ve sebze alımını artırın.

Atıştırmalık olarak kabuklu yemişleri doğal hallerinde yiyin.

Eğer alkol kullanıyorsanız, günde iki kadehten fazla alkollü içki içmeyin.

Tuz alımınızı azaltın, günde 5 gr'dan fazla tüketmeyin.

Pişirme sırasında tuz eklemeyin.

Gıdaları taze ot, limon suyu ve sirke ile tatlandırın.

Sosları hazır almak yerine, kendiniz hazırlayın.

3-Gün içinde yürüme fırsatı yaratın: Vücudumuz hareket etmek üzere programlanmıştır.

Bu yüzden, bisiklet, yüzme, bahçe ile uğraşma… Hoşlandığınız her neyse onda aktif olun.

'Hiç zamanım yok' dediğiniz anlarda bile, günde birkaç kez 10 dakikalık basit bir egzersiz oldukça yararlı olacaktır. Şunları deneyin:

Haftada 3-5 gün 30 dakika tempolu yürüyüş yapın.

İş yerinde merdivenleri kullanın.

Arabanızı uzağa park edin ve biraz yürüyün.

Öğlen yemeklerinde yürüyüşe çıkın.

Masa başı iş yapıyorsanız, saat başı kalkıp gerinme hareketleri yapın ve biraz yürüyün.

Ağırlık çalışmayı düşünüyorsanız, başlamadan önce hekiminize danışın.

Hipertansiyonun dünyada önlenebilir ölüm nedenleri içerisinde bir numaralı risk faktörü olduğunun altını çizen Dr. Koçak, bu değerlerin yaş gruplarına ve cinsiyete göre düzeltildiğinde, Türkiye'de hipertansiyon sıklığının yüzde 31.8 olduğuna dikkat çekti. Koçak, şu bilgileri verdi: "75 yaş üstü grupta ise yaklaşık dört kişiden üçünde hipertansiyon bulunmaktadır" diye konuştu.

Türk toplumu açısından bakıldığında kadınların yüzde 31,6 ile erkeklere (yüzde 27,5) oranlara daha fazla hipertansiyon hastalığına yakalandığını kaydeden Koçak, "Hipertansiyon baş ağrısı, baş dönmesi gibi bir takım yakınmalara yol açabildiği gibi, hiçbir şikâyete yol açmadan da ortaya çıkabilir. Hipertansiyon, herhangi bir şikâyete yol açmasa da uzun vadede felç, kalp hastalıkları ve kalp yetmezliği ile böbrek hastalıklarının en önemli sebeplerindendir ve yalnızca kan basıncı ölçümü ile teşhis edilir."

Hipertansiyonu düşürmeye yardımcı besinler

Beslenme Uzmanı ve Diyetisyen Tuba Kayan Tapan antioksidanlardan zengin sebze ve meyvelerin, düzenli kullanılmasına bağlı olarak...

Kan plazmasında antioksidan seviyesi yükselebileceği ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon seviyesinde düşme sağlanabildiğini ortaya koyan çalışmalar bulunduğunu belirtti.

Yüksek tansiyon en yaygın görülen hastalıklardan birisidir. Dünya Sağlık Örgütü, dünyada yaklaşık olarak bir milyar kişinin çeşitli derecelerde yüksek tansiyon belirtileri gösterdiğini bildirmektedir.

Doğal antioksidanların, özellikle damar işlevlerine etkisine bağlı olarak, son yıllarda hipertansiyon ve kalp damar hastalıklarında tedavi edici olarak yaygın olarak kullanılmaktadır.

Antiokdidanlardan zengin sebze ve meyvelerin, düzenli kullanılmasına bağlı olarak, kan plazmasında antioksidan seviyesi yükselebileceği ve buna bağlı olarak yüksek tansiyon seviyesinde düşme sağlanabildiğini ortaya koyan çalışmalar bulunmaktadır.

Domates ve domates ürünleri: Alfa-tokoferol, flavanoidler ve özelikle karotenoitler( beta-karoten) gibi önemli antioksidanlar bakımından zengindir.

Domatesteki en kuvvetli karetonoid likopendir. Bu bileşenler oksidasyonu önlediği için, platelet kümeleşmesini engelleyerek, kan basıncını düşürdüğü bilinmektedir. -

Zencefil: Tropic bölgelerde yetişen bir bitkidir. Kalsiyum, fosfor, demir, B ve C vitamini içerir. Diyetle beraber alındığında termojenik etkiyi arttırarak zayıflamaya yardımcıdır.

Yapılan çalışmalarda, kan basıncını düşürücü etkisi bulunmuştur. Vücut yağının azalmasını sağlayarak, yüksek tansiyonu düşürücü etkisi vardır.

Kırmız ve siyah meyveler: Antioksidan maddelerden oldukça zengin oldukları için, oksidatif hasarı ortadan kaldırarak, hücre ve damarlardaki hasarın önüne geçerler.

Yabanmersini, mürver, böğürtlen, ahududu, çilek bu gruba girmektedir. Kan basıncını düşürücü etkileri vardır.

Posa: Meyve, sebze, kurubaklagiller, tam tahıllı besinler, yağlı tohumlar posadan oldukça zengindir. Yüksek posa alımı (30-35 gr/gün), hipertansiyonu düşürdüğü yapılan araştırmalarda gösterilmektedir.

Özellikle meyveleri kabuğuyla yemenin (tabiki yiyice yıkdıktan sonra) sağlımız için oldukça yararlı antioksidan içeriği ve yüksek posa içeriği sayesinde kan basıncını düzenlediği bildirilmektedir.

Kafein: Kolalı içecekler, çikolata ve kahvede bulunur. Yüksek kafeinin vücudun adrenali salgılanmasına neden olarak tansiyonu yükseltici etkisi bulunmaktadır.

Sarımsak: İçinde 33 çeşit kükürt bileşği vardır. Aynı zamanda çinko ve C vitamininden de zengindir. Damar tıkanıklığı önlemesinin yanında, tansiyon düşürücü olarak da bilinmektedir.

Omega 9: Zeytin yağı, avakado, badem, yer fıstığı, pecan fındığı, fındık yağı omega 9 içeren yağlardır. Oleic asit olarak adlandırdığımız omega 9, damar sertliği riskini düşür ve kan basıncını dengeler.

Omega 3: Balık (somon, uskumru), semizotu ve yağlı tohumlarda bulunur. Kan basıncını düşürücü etkisi çalışmalarca kanıtlanmıştır. Haftada 2 gün balık tüketimi önerilmektedir.

Fiziksel aktivite: Sedanter yaşam süren kişilerde, hipertansiyon gelişme riski, düzenli fiziksel aktivitesi olanlara göre, %20-50 daha fazladır. -

Hipertansiyonu önlemek ve korunmak için beslenme alanında yapılması gerekenler...

Yemeğin tadına bile bakmadan elimize tuzluğu almayalım... - Tuzsuz ekmek yiyelim... - Konserve, turşudan uzak duralım, özellikle turşu çok tuzludur... - Salamura besinleri tüketmeyelim... - Tuzu azaltılmış peynir yiyelim... -

Tuzsuz yemek çok tatsız diyorsanız biber, sirke, limon suyu ve değişik bitkilerle yemek tatlandırılabilir. - Sosların çoğu tuzludur. - İşlenmiş etlerden (sucuk, pastırma, sosis, salam, jambon) kaçınalım...

Galeta unu, kraker, mısır gevreği, patlamış mısır unutmayınki tuz içerir. - Hazır çorbalar, et suyu tableti genel olarak tuzludur...

Tatlı bisküviler de tuz içerir. Mutlaka etiket bilgisine bakılarak gıdaların tuz ve sodium içeriği takip edilmelidir.

YÜKSEK TANSİYON KONTROL EDİLEBİLİR

Türkiye'deki insanların yüzde altmışının hastalığın farkında olmadığını belirten Koçak, şöyle devam etti: "Beslenme alışkanlıklarındaki değişiklikler ve egzersiz sıklıkla kan basıncını düşürür. Bunun yanı sıra, doktor önerisi ile çeşitli tansiyon ilaçları kullanılarak kan basıncı kontrol altına alınabilir. Tanı konmuş ve tedavi uygulanmakta olan hastalarınsa sadece yüzde 20 sinin kan basınçları kontrol altındadır. Kan basıncının kontrol altına alınması, kalp hastalıkları ve inme gibi serebrovaskuler hastalıklar nedeni ile olan ölümleri azaltmakta, böbrek yetmezliğinin ilerlemesini yavaşlatmakta ve insanların korkulu rüyası olan diyaliz gereksinimi ortadan kalkmaktadır."

HİPERTANSİYON KALP VE BEYNİ DE ETKİLİYOR

Hipertansiyonun damarları etkileyen bir hastalık olduğu için kalp ve beyin gibi böbrekleri de hedef organ olarak seçtiğini aktaran Koçak, "Buna biz hipertansif böbrek hastalığı diyoruz. Bunun nedeni böbreğin en küçük fonksiyon gören organcığı olan kılcal damarlardan oluşan yumakcık içindeki basıncın artışı bu dokunun fonksiyon kaybına neden olmakta, böbrekler büzüşmekte ve yetmezliğe gitmektedir. Bu nedenle böbrek rahatsızlığı olmayan bir tansiyon yüksekliği hastasında tedavi hedefi 140/90 mmHg iken böbrek hastalığı var ise hedef daha düşük değer 130/85 olarak kabul edilmektedir. Belirtilmesi gereken önemli bir nokta da şudur: böbrek yetersizliği damar sertliği sürecini hızlandırmakta kalp damar hastalıklarını ortaya çıkarmakta ve bir kısır döngüye girilip kan basıncı yüksekliği böbrek fonksiyonlarının kaybını daha da ilerletmektedir. Bu tehlikeli, yaşamı tehdit edici süreçte tetiği hipertansiyon çekmektedir." şeklinde konuştu.

Koçak, fazla tuz tüketiminin de hipertansiyona neden olduğunu sözlerine ekledi.

CİHAN

GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ