Anne babalar dikkat!

Çocuklarda besin alerjisine dikkat!

Bir anda musluk gibi akmaya mı başladı burnu? Ya da gözlerinden şıpır şıpır yaşlar damlamaya? Acaba grip mi oldu derken, öksürüğüne cildinde kırmızı kırmızı döküntüler mi eklendi?

Tam bir panik haline sokuveriyor anneleri bu semptomlar. Zira minik yavruları tam da ek besinlere başlamıştı. Anne sütüne katı gıdalara alışacak olma mücadelesi eşlik edecekti ki bir de bu şikayetler baş gösteriverdi!

İşte tam da sorun burada. Altı aydan sonra bebeğinizin beslenmesine eklenen besinlerden biri veya birkaçı bu gribi andıran besin alerjisine yol açmış olabiliyor.

Besin alerjisi deyince hemen paniğe kapılmamak gerekiyor. Çünkü bunu anlamak son derece basit. Sadece ilk 6 aydan sonra ek besinlere geçişte önemli bir kurala dikkat etmek yeterli!

Bebeğinize vereceğiniz her bir yeni ek gıdayı mutlaka üç gün arka arkaya verin. Ve üç gün bir tek o besini verirseniz, üç gün içinde bu belirtiler ortaya çıkıyorsa besin alerjisi olduğunu anlayabilirsiniz.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, besin alerjisinin zaman içinde geçebileceğini belirtiyor ama tedavide ilk basamak, alerjiye yol açan besinin diyetten tamamen çıkarılmasını önerisinde bulunuyor.

Mevsim meyve sebzelerinden yedirin - ZBebek beslenmesinde anne sütünün eşsiz üstünlüğü tartışılmaz. Bebeğiniz altı aylık olduğunda ise artık ek besinlerin zamanı gelmiş bulunuyor...

O güne dek sadece sıvı beslenmeye alışkın olan minik yavrunuz artık katı gıdalarla tanışacak olmanın biraz hazzını biraz da sıkıntısını yaşayacak şüphesiz.

Zira çiğneme faktörü girecek işin içine. Anne sütü yeterli olmadığı durumlarda, aylık kilo alımları yetersiz olan (ayda 500 gr'dan az) bebeklerin ek gıdalarla tanışması en erken 4 aya kadar da inebiliyor.

Ek besinlere geçişte öncelikle mevsim sebze ve meyvelerinin tüketilmesi önemli. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Özlem Altay Yücel, patates, havuç ve kabak ile başlanıp mevsimine göre karnabahar, brokoli, brüksel lahanası, bal kabağı...

Ispanak, pırasa, semizotu, fasulye, bezelye, lahana, kereviz, kuşkonmaz ve enginarın dönüşümlü olarak ve üçlü gruplar halinde verilebileceğini belirtiyor.

Listeye ilerleyen günlerde sarımsak da eklenebiliyor. Havuç, bezelye, kuşkonmaz, enginar, maydonoz ve semizotunun tam mevsimi.

Meyvelerden ise, elma, armut ile başlanabiliyor ve mevsimine göre şeftali, kayısı, muz, karpuz ve kavun ile devam ediliyor.

Dr. Yücel, çeşit çeşit mevsim meyvelerinin tezgahlarda bolca yerini aldığı bugünlerde elma, muz, şeftali, kayısı, mürdüm eriği, karpuz ve kavun püresi verilebileceğini belirtiyor. Meyveleri önce tek tek tattırmak, sonra iki meyveyi kombinlemek gerekiyor.

1 yaşına kadar yasak olan besinler - 1 yaşına kadar bebeklere yasak olan besinler de var. Örneğin patlıcanda nikotin olduğu ve besleyici değeri az olduğu için...

Bakla da nadir bir hastalık olan "Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği" olan kişilerde sarılığı tetiklediği için 1 yaşına kadar önerilmiyor. Çilek, domates, tropikal meyveler de alerjik olduğu için 9 ay ile 1 yaşından önce denenmemeli.

İnek sütü, bal, fındık, fıstık ve yumurta beyazının da 1 yaşından önce verilmemesi gerekiyor. Dr. Yücel, inek sütünün 9 aydan sonra karışımlarda kullanılabileceğini, mecbur kalınırsa sulandırılarak kullanılması gerektiğini belirtiyor.

Portakal ve mandalina suyu asitli olduğu için reflüyü artırabildiğinden direkt değil muz, havuç suyu gibi diğer besinlerle karıştırılarak verilmeli. Üzüm suyu ise fazla tatlı olduğundan çocuğun tatlıya alışmaması açısından yine tek başına verilmemeli.

8'nci aydan sonra pütür boyutunun artırılması önemli

Bebeklerde 8. aya kadar muhallebi kıvamında verilen ek besinleri 8. aydan sonra pütür oranı yükseltilmiş olarak vermek önemli bir püf noktası. Örneğin bezelyenin yarısı veya üçte biri oranında büyük parçaları bebek rahatlıkla yutabiliyor.

9 aylık bebeğin artık sofra yemeklerine geçebileceğini, tuzsuz olmak kaydıyla ve çatalla ezilerek tüm gıdaların verilebileceğini, 9 aylık bebekler için artık blender kullanılmaması gerektiğini belirten Dr. Yücel...

"Katı besinlere geçiş sağlıklı bir şekilde yapılabilirse 3 yaşına kadar blender bebeği denilen en ufak pütürde öğüren çocuklar yaratmamış oluruz" diyor.

Annelerin yaptığı yanlışlardan birisi "Bebeğim bu sebze çorbasını sevmedi" deyip bir daha vermemek. Dr. Yücel, bu durumda annelere değişik sebzeler denemelerini, sevmediği çorbaya bir süre ara verip 1 hafta sonra tekrar deneyebileceklerini belirtiyor.

Sebze pürelerinin zeytinyağı ve tahıllarla (bulgur, irmik, pirinç, tarhana, mercimek vb) ile zenginleştirilmesi, 6 ve 7. aydan sonra et ve tavuk, 7-8 aydan sonra da balık ile kombinlenmesi gerekiyor.

Besin alerjilerinin belirtileri - Bağışıklık sistemi aracılığı ile besinlere gösterilen aşırı duyarlılık reaksiyonlarına "besin alerjisi" deniliyor.

Besin alerjisi olan bebeklerde sıklıkla ailede besin alerjisi veya astım, alerjik nezle, egzema gibi diğer alerjik hastalıklar bulunabiliyor. Yani genetik yatkınlık söz konusu. Peki bebeğinizde, çocuğunuzda besin alerjisi olduğunu nasıl anlayabilirsiniz?

İşte belirtileri...

Deride: Kaşıntı, kızarıklık, kurdeşen, dudak ve göz kapaklarında şişlik, egzema

Üst solunum yollarında: Burun tıkanıklığı-kaşıntısı-akıntısı, hapşırma, geniz akıntısı, boğazda kuruluk veya kaşıntı, damakta kaşıntı, kuru öksürük

Gözlerde: Sulanma, kaşıntı, kızarıklık ve göz kapaklarında şişlik

Alt solunum yollarında: Nefes darlığı, hışıltı-hırıltı, öksürük

Sindirim sisteminde: Bulantı-kusma, karın ağrısı, kanlı ve müküslü ishal, kramplar, besini reddetme

Kalp-damarda: Çarpıntı, morarma, tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi, bayılma

Anneler dikkat! Besin alerjisini anlamanın püf noktası...

Bir anda musluk gibi akmaya mı başladı burnu? Ya da gözlerinden şıpır şıpır yaşlar damlamaya? Acaba grip mi oldu derken, öksürüğüne cildinde kırmızı kırmızı döküntüler mi eklendi bir de? Tam bir panik haline sokuveriyor anneleri bu semptomlar.

Oysa 6'ncı aydan sonra bebeğinizin beslenmesine eklenen besinlerden biri veya birkaçı bu gribi andıran besin alerjisine yol açmış olabiliyor. Besin alerjisi deyince hemen paniğe kapılmamak gerekiyor.

Çünkü bunu anlamak son derece basit. Sadece ilk 6 aydan sonra ek besinlere geçişte önemli bir kurala dikkat etmeniz gerekiyor. Bebeğinize vereceğiniz her bir yeni ek gıdayı mutlaka üç gün arka arkaya verin.

Ve üç gün bir tek o besini verin ki, üç gün içinde bu belirtiler ortaya çıkıyorsa besin alerjisi olduğunu anlayabilin.

Dr. Özlem Altay Yücel, besin alerjisinin zaman içinde geçebileceğini belirtiyor ama tedavide ilk basamak, alerjiye yol açan besinin diyetten tamamen çıkarılması. Örneğin inek sütü alerjisi en sık görülen alerjilerden biri.

İlk 6 ayda başlıyor genellikle 2 yaşında düzeliyor, nadiren ileri yaşlarda devam ediyor. Tedavide inek sütü ve sütten yapılan gıdalar diyetten tamamen çıkarılıyor. Özel bir formül mama ile beslenme destekleniyor.

Anne-babaların çocuk hastalıkları uzmanı veya çocuk alerji uzmanları bilgisi dahilinde bu alerjileri takip etmesi gerekiyor. Kan veya deride yapılan testler ile alerji takip altında tutuluyor. Bu testlerde düzelme olduğunda yavaş yavaş gıda deneniyor.

Dr. Yücel bazı hafif gıda alerjilerinde örneğin domates yenildiğinde ağız kenarında bir iki döküntü oluyorsa, bir iki ay sonra denendiğinde döküntü ve ek bulgu yoksa gıdanın yavaş yavaş artırılarak verilebileceğini belirtiyor.

"Ancak hastaların doktora başvurusu bazen geç olmaktadır. Bunun bir nedeni çocuklarda enürezisin doğal karşılanması, varsa ailedeki diğer enürezli bireyler gibi bir yaşta düzeleceğinin umulmasıdır. Diğer bir neden çocuğun ve ailenin olayı utanç verici bulmasıdır. Geç doktora başvurma nedeni ile yıllarca çocuklar yatak ıslatmanın yarattığı çeşitli sorunlarla yaşamaktadırlar. Hatta bu psikolojik ve sosyal sorunlar yerleşerek, bir gün çocuğun yatak ıslatması düzelse bile uzun süre devam etmektedir."

"YATAK ISLATMAYA YOL AÇAN FİZİKSEL NEDENLER ARAŞTIRILMALI"

Enürezisde tek bir faktörün değil, birden fazla etkenin söz konusu olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Ağras, "İdrar kaçırma sorunu olan her çocuğun öncelikle idrar yolu enfeksiyonu, böbrek hastalıkları, mesane ile ilgili problemler veya çocukluk çağı diyabeti gibi tedavi edilmesi gereken başka bir hastalığın varlığı açısından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu çocukların mutlaka çocuk sağlığı hastalıkları uzmanlarınca değerlendirilmesi gerekir. Çoğunlukla olayın psikolojik olduğu düşünülerek psikiyatri uzmanlarına yönelindiğinde yukarıda sayılan hastalıkların tanı alması güçleşmektedir. Gerekli tetkiklerle başka bir hastalık olmadığından emin olunduktan sonra enürezisin tedavisine geçilir." bilgisini verdi.

Doç. Dr. Pınar Işık Ağras, çocuklarda yatak ıslatmada en sık sorulan sorunun, aileden geçip geçmediği olduğunu kaydetti. Ağras, bu konuda da şunları dile getirdi: "Bazı hastalıklarda olduğu gibi birebir genetik geçiş olamamakla birlikte, enürezisli çocukların aileleri incelendiğinde yüzde 60-80 oranında idrar kaçırma öyküsü olduğu görülmüştür. Hem anne hem babasında çocukken enürezis problemi olan çocukların yaklaşık yüzde 75'inde, sadece bir ebeveyinde varsa yüzde 40'ında enürezis görülür. Bu çocuklardaki en belirgin sorun çocuğun uykuda mesane doluluğunun hissedememesi ve tuvalete gitmek üzere uyanamamasıdır. Gece çıkarılan idrar miktarının fazla olması ve/veya mesane ile ilgili bazı değişiklikler de bu çocuklarda saptanabilen diğer sorunlardır. Bunlardan hangilerinin çocukta mevcut olduğu uygun tanı yöntemleri kullanarak saptamak gerekir."

"CEZA DEĞİL ÖDÜL SİSTEMİ İŞLETİLMELİ"

Olayın psikolojik olup olmadığının da ailelerin merak ettiği bir konu olduğuna işaret eden Doç. Ağras, "Yapılan çalışmalar enürezisli çocuklardaki psikolojik etkilenmesin idrar kaçırma problemine ikincil olduğunu göstermiştir. Tedavi tek bir ilaçla kesinlikle mümkün değildir. Çocuğun tedaviye katılması, duyduğu utanç ve suçluluk duygusunun yenilmesi ve bu sorundan kurtulmayı istemesi sağlamalıdır. Bunun için durumun neden kaynaklandığı ve tedavisinin nasıl olacağı yaşına göre anlayabileceği şekilde mutlaka çocuğa da anlatılmalıdır. Asla çocuk bu sorun nedeni ile cezalandırılmamalı, düzelme konusunda attığı her adım ödüllendirilmelidir." dedi.

Bunu yiyen çocuk agresif oluyor

Londra Metropolitan Üniversitesi'nin yaşları 6 ile 10 arasında değişen 12 çocuk üzerinde yaptığı araştırmaya göre, tavuk kanadı yiyen çocuklar daha agresif hale geliyor.

Yiyeceklerin davranışları ne yönde etkilediğine dair yapılan araştırmanın bir parçası olan bulgulara göre uzmanlar, özellikle yatmadan önce bu yaş aralığındaki çocuklara tavuk kanadı yedirilmemesini önerdi.

"Yemek yerken yüzün aldığı şekillerin devam eden birkaç zamanlık sürede davranışları etkilediğini" belirten uzmanlar, ısırılarak yenen yiyeceklerin çocuklarda bu tarz psikolojik etkiler yaptığını ifade etti.

Çocuklarınıza bunları asla yedirmeyin! Amerikan Pediatri Akademisi, özellikle çocuklar için tehlikeli olabilecek 30 yiyeceği açıkladı

1. SOSİS: Akademi, 10 yaşından küçük çocuklardaki boğulma olaylarının yüzde 17'sinin sosisten kaynaklandığını, sosisli sandviçin uyarıyla satılması gerektiğini söylüyor.

2. FISTIK: Toplam nüfusun yüzde birinin fıstık alerjisi var. Ölümle sonuçlanan alerji vakalarının büyük bölümü fıstıktan kaynaklanıyor.

3. YEŞİLLİK: Ispanak, roka, marul, lahana, kıvırcık salata gibi yeşilliklerin iyi yıkanmaması bağırsak bakterilerine davetiye çıkarıyor.

4. IŞGIN: Bu Asya kökenli bitkiden fazlaca tüketildiğinde bitkideki toksinler zehirlenmeye yol açıyor.

5. TON BALIĞI: Dünyanın en çok tüketilen balıklarından olmasına rağmen çok fazla yenildiğinde sinir sistemine zarar vererek kalp hastalıkları riskini artırıyor.

6. MANYOK: Nişastası yapılan bu köklü bitki de eğer doğru tüketilmezse siyanür üreterek zehirlenme riski yaratıyor.

7. KAHVE: İçeceği elde edilen bu bitki, kalp krizine yol açmasının yanı sıra, uyuma zorluğu ve dişlerde sararmaya yol açıyor.

8. MANTAR: Bu bitkinin yabani olanları, zehirlenmelere ve hatta halüsinasyonlara neden oluyor.

9. PATATES KIZARTMASI: Patates kızartmsının içinde yüksek oranda bulunan akrilamid maddesi nedeniyle uzun süre tüketilirse damar sertliği, şişmanlık ve kansere neden olabiliyor.

10. HAMBURGER: En zararlı yağ türü olan trans yağların kullanımı nedeniyle kalp hastalıkları meydana geliyor.

11. ALKOLLÜ İÇECEK: Alkol kullanımı beyin ve sinir sistemini olumsuz yönde etkiliyor.

12. ÜZÜM: Şeker oranı yüksek olan bir meyve olan üzüm, diyabetli kişiler için zararlıdır.

13. SOSİS, SALAM: İçinde sodyum nitrit bulunan salam ve sosisin tüketilmesi kansere neden oluyor.

14. ÇİKOLATA: Yüksek orandaki kakao, şeker ve katkı maddelerini içinde barındıran çikolata kandaki kolesterol miktarını yükseltiyor.

15. CİPS: Cips yemek yağ içmekten farksız diyen uzmanlar, kanserden obeziteye, diyabetten alzheimere kadar birçok hastalığa neden olduğunu vurguluyor.

16. DONDURMA: Kolay bozulabilme özelliğine sahip olan dondurmanın içindeki maddelerin bozulma nedeniyle ortaya çıkması bağırsak hastalıklarına yol açıyor.

17. ASİTLİ İÇECEK: İçerisinde asit barındıran bu içecekler mide ve bağırsak hastalıklarına neden oluyor.

18. HAMUR İŞİ: Bu tür yiyecekler kolesterol dengesini bozuyor.

19. DONDURULMUŞ GIDA: Bu tür gıdaların dondurulma işlemleri esnasında zararlı organizmaların üremesinden dolayı mide ve bağırsak hastalıkları meydana geliyor.

20. HAZIR ÇORBA: Toz haline getirilmiş, defalarca işlem görmüş, içinde çok fazla katkı maddesi bulunan hazır çorbalar kansere neden oluyor.

21. KREM PEYNİR: Yüksek oranda yağ içeren bu ürünler kalp sağlığını olumsuz yönde etkiliyor.

22. RUS SALATASI: İçinde bulunan mayonezin asit (sirke ve ya limon suyu) kullanılarak yapılması, gıda kaynaklı hastalıklara neden oluyor.

23. MAKARNA: Hamurdan yapılan makarnanın fazla tüketilmesi mide hastalıklarına neden oluyor.

24. PASTA: Pastaların içinde çok miktarda bulunan şeker, yağ, un gibi maddeler mide hastalıklarına yol açıyor.

25. PATLAMIŞ MISIR: Yapılan bir araştırmada patlamış mısırın kalori ve yüksek oranda doymuş yağ içerdiği ortaya çıktı.

26. BOYALI ŞEKER: İçinde boya yapıcı kimyasalları barındıran şekerler diş çürümesi başta olmak üzere, obezite, diyabet, kalp ve dolaşım hastalıkları, kanser, hipertansiyon, felç, ülser, astım, romatizma, kronik yorgunluk sendromu ve kemik erimesine neden

27. KABUKLU DENİZ ÜRÜNLERİ: Doğru şekilde temizlenmeyen kabuklu deniz ürünleri bağırsak hastalıklarına neden oluyor.

28. ÇİĞ YUMURTA: İçinde bulunabilecek zararlı salmonella mikrobu nedeniyle hastalıklara yol açıyor.

29. ACKEE MEYVESİ: Batı Afrika ve Jamaika'da yetişen meyve kesildikten sonra kabuğunun kırmızıya dönmesi beklenmezse koma veya ölüme yol açabiliyor.

30. FUGU BALIĞI: Kâğıt kadar ince dilimler halinde satılan fugu balığında tetrodoksin adlı, oldukça etkili bir zehir bulunuyor. Bu balığı pişiren şefler özel eğitim alıyor.

"ÖNCELİKLE DENEYİMLİ BİR SAĞLIK EKİBİNE BAŞVURULMALI"

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ve Çocuk Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Pınar Işık Ağras, çocuklarda yatak ıslatma sorunun tedavisine ilişkin öncelikle gündüz tuvalete gitme alışkanlığının düzenlenmesi gerektiğini ifade etti. Ağras, şu uyarılarda bulundu: "Çocuğun idrar tutma alışkanlığı kırılmalı, düzenli mesane boşaltma sağlanmalıdır. Uyku öncesi sulu gıdaların kısıtlanması gece uyanmalarını azaltmak ve tedavi başarısını artırmak açısından gereklidir. Tedavide bugün en çok kullanılan yöntem alarm tedavisi ile çocuğun gece mesane doluluğu hissi ile uyanmasını öğrenmesini sağlanmaktadır. Hastanın bu tedavi ile en az 3 -6 ay izlenmesi, düzenli kontroller önemlidir.

Çocuk ve ailenin sorunu tam olarak anlamaması ve tedaviye katılmaması halinde, uygulanan tedavi başarısız olmakta veya tedavi kesildiğinde sorun tekrarlamaktadır. Bu nedenle gece idrar kaçıran çocuğun tedavisinde deneyimli bir sağlık ekibinin çocuk ve aileye zaman ayırarak, gerekli eğitimi vererek çocuğun günlük yaşamında konu ile ilgili davranışları düzenlemesi çok önemlidir. Sonuç olarak, idrar kaçırmanın gizlenecek bir sorun olmadığı, mutlaka bu konuda deneyimli hekime başvurulması, tedavide çocuk, aile ve hekimin bilinçli ve uyumlu bir şekilde çalışması ve uygun tedavi ve izlemin yapılması gereklidir."

CİHAN