Mikis Theodorakis son yolculuğuna uğurlandı

Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, dün Mitropolis Kilisesi'nde düzenlenen cenaze törenine de katılmıştı. Mikis Theodorakis'in cenazesinin kendi isteği üzerine Girit Adası'nda bulunan Hanya şehrine, ebeveynleri ve erkek kardeşinin yanına defnedilmesine karar verilmişti.

Theodorakis’in yakın dostu Zülfü Livaneli de törene katılan isimler arasında yer aldı.

DOSTLUK KÖPRÜSÜ KURMAYA ÇALIŞTI

Türk-Yunan Dostluğu Derneğinin kurucularından, Yunan besteci, aktivist ve politikacı Mikis Theodorakis'in ölümünün ardından dostları, dünya çapında tanınan sanatçının Türk-Yunan dostluğuna büyük önem verdiğini ve Türk halkının, onun kalbinde özel bir yeri olduğunu belirtti.

Ölümü, Türkiye'de de büyük üzüntü yaratan Theodorakis, yaşamı boyunca müziği ve söylemleriyle iki komşu halk arasında dostluk köprüsü kurmaya çalışan bir sanatçı olarak biliniyor.

AA muhabirine konuşan Theodorakis'in müzisyen dostu Lakis Halkias ve Türk-Yunan Dostluğu Derneği Kurucu Üyesi gazeteci Ioanna Kolovu, Theodorakis'in Türk-Yunan dostluğuna katkılarının önemi ve sanatçının Türk halkına duyduğu sevgiye ilişkin değerlendirmelerde bulundu.

Lakis Halkias, Theodorakis'in, zengin bir ortak geçmişi olan Türk ve Yunan halklarını siyasetteki sorunların ayıramayacağına inandığını kaydetti.

Türkiye'de de konserler veren Theodorakis'i, bu ülkeye sanatçının müziği ve eserlerinin taşıdığını ifade eden Halkias, "Türkiye ve Türk halkı, Mikis Theodorakis'in şarkılarını söyledi ve söylemeye devam ediyor. Bu önemli. Sanatı, Mikis'in yapmak istediği şeyi başardı çünkü halklar farklı politikalar nedeniyle ayrı düşebilir ama her zaman kültür ve sanatla yakınlaşırlar" diye konuştu.

Halkias, 1986'da Türk-Yunan Dostluk Derneğinin kuruluşu için kolları sıvayan Theodorakis'in, Türkiye'den Aziz Nesin, Yaşar Kemal ve Zülfü Livaneli gibi sanatçılarla iş birliği yaptığına dikkati çekerek, Theodorakis'in her zaman iki ülke sanatçılarını yakınlaştırmayı amaçladığını dile getirdi.

"BUNCA YILLIK ORTAK TARİH, KOLAY KOLAY SİLİNMEZ"

Theodorakis ile birlikte sahne aldığına işaret eden Halkias, "Yunan ve Türk halklarının bunca yıllık ortak tarihi kolay kolay silinemez. İki ülke arasında kan akmış, zor zamanlar yaşanmış olabilir ancak iki halk birçok ortak kültürel değere sahiptir. Müziklerimiz de birbirine çok yakındır. Türkiye'de ve Yunanistan'da çocuklarının ekmeği için çalışan insanları birbirinden ayıracak hiçbir şey yoktur." ifadesini kullandı.

Halkias, "Theodorakis, Yunanistan ve Türkiye'yi Ege dışında da birbirine bağlayan çok şey olduğunu söylerdi ve buna inanırdı." diye konuşarak, sanatçı dostunun, Türk halkı ile dostluk ilişkilerinin pekişmesi için çok çaba saf ettiğini belirtti.

Türk-Yunan Dostluğu Derneği kurucularından gazeteci Ioanna Kolovu ise Theodorakis'in Türk-Yunan Dostluk Derneği için attığı adımları, Türkiye'de de Yunanistan'da da çok sayıda insanın ilgiyle kucakladığını belirtirken, "Bu vesileyle Türkiye'den harika insanlar tanıdık." diye konuştu.

O dönem çalıştığı gazetenin kendisini Theodorakis'in 1986'da Türkiye'de verdiği konseri takip etmek için görevlendirdiğine değinen Kolovu, bu ziyaret sırasında yakınlaşma fırsatı bulduğu Theodorakis'in kendisine Türk-Yunan Dostluğu Derneğine katılmayı önerdiğini kaydetti.

Kolovu, Türkiye'deki Theodorakis konserlerinden çok etkilendiğinin altını çizerek, "Çok duygusaldı. Şarkılarını bilmeyen insanlar bile ayağa kalkıp kendisine eşlik ediyordu. Çok sıcak bir ortam vardı." dedi.

Theodorakis'i, "gerçek bir vatansever" olarak nitelendiren Kolovu, "Başka insanların vatanseverliğine de saygı duyardı. Vatanını sevdiğin zaman kendi vatanını seven bir başka kişiye de saygı duyarsın." ifadelerini kullandı.

Theodorakis'in, Ege'nin iki yakasında mutlaka iş birliği yapılması gerektiğine inandığını söyleyen Yunan gazeteci Kolovu, "Birlikte yaşamaya mecburuz. Halkları ayıran bir şey yok." değerlendirmesinde bulundu.

Kolovu, Theodorakis'in, zaman zaman aldığı eleştirilere rağmen Türk-Yunan dostluğu için cesaretle çalıştığına vurgu yaparak, "Theodorakis, 'Annem Çeşme'de büyüdü' derken duygulanırdı." diye konuştu.

17 YAŞINDA İLK KONSERİNİ VERDİ

Theodorakis, 29 Temmuz 1925'te Yunanistan'ın Sakız Adası'nda, Giritli avukat bir baba ve Çeşme, İzmirli Yunan bir annenin oğlu olarak dünyaya geldi. Çok küçük yaşlarda müziğin büyüsüne kapılan Mikis, henüz hiçbir müzik eğitimi almadan çocuk yaşta kendi kendisine şarkı yazmaya çalışmıştı. İlk müzik derslerini Pirgosve Patra'da aldıktan sonra, kurduğu bir koro ile birlikte Bizans dinsel müzikleriyle ilk konserlerini verdiğinde henüz 17 yaşındaydı.

Lenin Barış Ödülü'nün sahibi olan Theodorakis, 1981-1990 yılları arasında KKE'nin (Yunanistan Komünist Partisi) milletvekilliğini yapmıştır. Bununla birlikte, 1989'da, Yeni Demokrasi Partisi'nin içinde bağımsız bir aday olarak bir süre çalıştı ve muhafazakarlar, sosyalistler ve solcular arasında büyük bir koalisyon kurmaya yardımcı oldu.

İŞKENCELERE MARUZ KALDI, ÖLÜMDEN DÖNDÜ

İtalya'nın Yunanistan'a savaş açmasıyla birlikte Theodorakis de 17 yaşında direniş hareketine katıldı. Esir düşen Theodorakis bir süre sonra serbest bırakıldı. Ancak Yunanistan'ın Naziler tarafından işgal edilmesiyle birlikte yeniden direnişçilerin saflarına katıldı. Tekrar esir düşen Mikis, yoğun işkencelere maruz kaldı ve ardından ölüm cezasına çarptırıldı. Cezası infaz edilmek üzere kurşuna dizilen Mikis büyük bir tesadüf sonucu ölmedi. İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra başlayan Yunan iç savaşı boyunca (1946-1952 arası) yine birçok kez hapse girip çıktı ve bu dönemin sonunda ülkeden sürgün edildi. Paris'e giden Mikis burada burslu olarak müzik eğitimine devam etti.

SÜRGÜNE GÖNDERİLDİ

Theodorakis, 1961 yılında Yunanistan'a döndü ve kurduğu Lambrakis Gençlik Örgütü'nün başkanlığına seçildi. Kısa bir süre sonra da Pire'den milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 1967 Albaylar darbesinin hemen ertesi günü Theodorakis'e yönelik ciddi bir baskı kampanyası başlatıldı. Albaylar Cuntası 13 nolu ordu kararnamesiyle Mikis Theodorakis'in müziklerinin çalınmasını ve dinlenmesini yasakladı. Yeraltına çekilen Theodorakis Yurtsever Cephe'yi kurarak cunta rejimine karşı mücadelesini sürdürdü. Ancak kısa bir süre sonra yakalandı. Önce cezaevine konuldu, ardından Oropo toplama kampına götürüldü. Dünya çapında sürdürülen bir dayanışma kampanyası sayesinde cezası sürgüne çevrildi ve böylece 1970 yılında kamptan alınıp sürgüne gönderildi.

İSTANBUL'DA KONSERLER VERDİ

Mikis Theodorakis sürgünde de Albaylar Cuntası'na karşı mücadele etti; dünya çapında çıktığı turnelerde bin kadar konser vererek ülkesindeki baskı rejimini teşhir etti. Bu konserlerde özellikle Maria Farantouri gibi yeteneklerle dinleyici önüne çıktı. Ve Albayların iktidardan düşmesinden sonra zafer kazanmış olarak yeniden Yunanistan'a döndü. 1974 yılında tekrar milletvekili seçilerek meclise girdi. Zülfü Livaneli ve diğer dostlarıyla birlikte 1986 yılında Türk-Yunan Dostluk Derneğini kurdu; aynı dönemde İstanbul'da verdiği konserler büyük ilgi topladı. 1988 seçimlerinde yeniden milletvekili seçildi. 1990-1992 yılları arasında Konstantin Mitçotakis hükümetinde iki yıl bakanlık yaptı. Daha sonra iki yıllığına Yunan radyo ve televizyon kurumu ERT'nin Senfoni Orkestrası ve Korosu'nun Genel Müzik Direktörlüğü'ne atandı.

12 SİNEMA FİLMİNE MÜZİK YAPTI

Klasik müzik alanında yaptığı başarılı çalışmaların ardından geleneksel ve ulusal çalgılara, ritimlere ve ezgilere yönelen Theodorakis, "Epitafios" Mezartaşı yazıtı beste dizisiyle Yunanistan'da büyük bir kültür devrimi başlattı. Theodorakis 1000 dolayında şarkı yazmıştır. Çok sayıda senfoni, bale, opera ve oratoryo bestelemiştir. Birçok tragedya ve modern tiyatro oyununun müziğini yazmıştır. 12 sinema filminin müziğini yazmıştır. Yazdığı film müzikleri arasında "Z" filminin müziği özellikle ses getirirken, "Zorba" filmi için bestelediği müzik de Sirtaki dansının dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Theodorakis siyasal mücadelesini ve sanata ilişkin görüşlerini, yazdığı iki kitapta topladı. Altmış yılı aşkın bir zaman dilimine yayılan çalışmalarından ötürü birçok ulusal ve uluslararası ödül almıştır.

İNSAN HAKLARI İHLALLERİNE KARŞI MÜCADELE ETTİ

Sanatsal etkinliklerine hep siyasal mücadelesi eşlik etmiştir. Özellikle Albaylar Cuntası'na karşı verdiği mücadele onu dünya çapında diktatörlük karşıtı direnişin sembolü haline getirmiştir. Mikis Theodorakis benzersiz sanatsal yeteneklerini ülkesine duyduğu derin sevgiyle harmanlamıştır. Ayrıca dünya çapında insan hakları ihlallerine karşı verilen mücadelenin hep içinde olmuş, çevresel sorunlardan tutun da evrensel bir barışa ulaşılmasına dek pek çok alanda çalışmalar yapmıştır. Mikis Theodorakis sağlığı pek elverişli olmamasına rağmen Filistin, Afganistan ve Irak'ta yaşanan trajediler karşısında dünyanın dikkatini çekebilmek için bildiriler yazmış, kampanyalar yürütmüştü.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN ZİYARET ETMİŞTİ

1990'da yeniden parlamentoya seçildi, Constantine Mitsotakis yönetimindeki ülkede hükümet bakanı oldu. Bu süreçte uyuşturucu ve terörle mücadele çalışmaları yürütürken kültür, eğitim ve Yunanistan-Türkiye arasındaki ilişkileri iyileştirmek için de çalıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2010 yılında Theodorakis'e ziyarette bulunmuştu.

O dönem Yunanistan'a resmi bir ziyaret gerçekleştiren Erdoğan, Atina'da katıldığı Türk-Yunan İş Forumu toplantısının ardından eşi Emine Erdoğan ve Yunanistan Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Yorgo Papandreu ile birlikte Theodorakis'in evinde bir araya gelmişti.

Zülfü Livaneli ile verdiği ortak konserlerle tanınan Theodorakis, ortak çalışmaları ve kendi çalışmalarından oluşan birer CD'yi de Erdoğan'a hediye etmişti.

"EN BÜYÜK DOSTLARIMDAN BİRİNİ KAYBETTİM"

Acı haberin ardından Zülfü Livaneli, Twitter hesabından şu ifadeleri kullanmıştı: İnsan ruhunun, acılardan, savaşlardan, sürgünlerden, aşktan ve ihanetten süzülmüş en has halini temsil eden, hayatta ve sanatta en büyük dostlarımdan birini Mikis Theodorakis'i kaybettim. Acısı çok derin.