LED lamba kullananların kanser riski artar mı?
LED ampulün 8-11 yıldan uzun süre dayanıklılığı kamusal bina ve alanlarda kullanımlarının yaygınlaşmasını sağlıyor. Peki, bu lambaların sağlığa olan olumsuz etkileri ile ilgili açıklamaların bilimsel temeli bulunuyor mu? LED lambaların sağlığımızı olumsuz etkileyen yönleri var mı? Habertürk'ten Ceyda Erenoğlu'nun haberi...
Günümüzde LED lamba kullanımı giderek yaygınlaşıyor. LED, beyaz ışık yayan diot sözcüklerinin İngilizce karşılığının kısaltması olarak tanımlanıyor. Enerji verimliliği nedeniyle tercih edilen bu lambalar enerji tüketiminde yüzde 60-80 azalma sağlıyor. Akkor lambalara göre 50 kat, halojen lambalara göre 25 kat dayanma ömrü olması bu ampulleri avantajlı hale getiriyor. Günde 12 saat çalışan bir LED ampulün 8-11 yıldan uzun süre dayanıklılığı kamusal bina ve alanlarda kullanımlarının yaygınlaşmasını sağlıyor. Bu lambalar mor ötesi ve kızıl ötesi ışınlar yaymıyor. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberine göre elektrik ampul türleri arasındaki ticari rekabet nedeniyle hepsinin olumlu ve olumsuz etkilerine yönelik çelişkili haberler kafa karıştırıyor. Peki iddialar ne kadar doğru? Bu lambaların sağlığa olan olumsuz etkileri ile ilgili açıklamaların bilimsel temeli bulunuyor mu? LED lambaların sağlığımızı olumsuz etkileyen yönleri var mı?
MAVİ IŞIK İLE PROSTAT VE MEME KANSERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ
Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Çağatay Güler, LED ışığın mavi ışık türlerinin öğleden sonra salınmaya başlayan melatonin hormon salınımını baskıladığına yönelik bazı yayınlar olduğuna dikkat çekerek; “Melatonin biyolojik saatimizin düzenlenmesiyle yakından ilişkilidir. Bunun yanında biyolojik ritmin düzenlenmesine de katkı yapar. Uykuya hazırlanma, sıcaklık, kan basıncı, sindirim sisteminin çalışması ve hormonların algılanmasında da etkisi vardır. Melatonin hormonunun tümör gelişimini önleyici, bağışıklık sistemini düzenleyici ve sinir sistemini koruyucu etkileri de bulunmaktadır. Bunun yanında antioksidan ve yangısal tepkileri azaltıcı yönü de unutulmamalıdır” diyor ve devam ediyor; “Ancak nedensel ilişkiyi destekleyecek kesin kanıtlara ulaşılabilmiş değil. Aşırı ışık etkileniminin bazı kanser türleri ile bağlantılı olabileceğini ileri sürenler var. Özellikle yüksek miktarda mavi ışığın, prostat ve meme kanseri ile ilişkisi üzerinde duruluyor. Bütün bunlar melatonin hormon salgılanması ve uyku kalitesi ile ilişkilendirildiği için mavi ışık bileşenlerinden arınmış sıcak- turuncu ışıklar öneriliyor. Oysa LED lambaların yaydığı mavi ışık bileşenleri diğer lambalardan fazla değildir.”
KULLANIMINA KARŞI ÇIKMAMIZI GEREKTİREN KANIT YOK
Prof. Dr. Çağatay Güler, bir çok ülkede sağlık Bakanlıklarının LED lambaların kamu alanlarında kullanımının olumsuz etkileri konusundaki bilimsel kanıtların yetersiz olduğu kanısında olduklarını da söylüyor ve “Söz konusu lambaları sakıncalı bulan herhangi bir ülke Sağlık Bakanlığı yok” diyor. Bu durumda doğrudan göze zarar verme riski dışında (yüksek yoğunluklu ışık nedeniyle) LED etkilenimiyle kanser dahil diğer olumsuz sağlık etkileri arasında bir ilişki bulunmadığı düşünülüyor. Kısacası LED lambalara diğer lamba türlerine göre özel bir sağlık etkisi atfedecek bilimsel kesinlikte bir sonuç bulunmadığı için yaygın olarak kullanımına (kent aydınlatılması da dahil) karşı çıkmamızı gerektirecek kanıtların söz konusu olmadığı belirtiliyor.
