'Kolumu kaldıracak halim yok!' diyorsanız işte yapmanız gerekenler!
Gencimizden yaşlımıza hepimiz yorgunuz. Bazı yorgunlukların basit önlemlerle giderilebilecek nedenleri varken kimi yorgunluklar ciddi hastalıkların işareti olabiliyor. Hele de beraberinde dikkat çekici farklı sağlık sorunları varsa… İşte yorgunluğu ciddiye almamız için önemli nedenler ve yapılması gerekenler
Günlük hayatın yoğunluğunda yorgun olmayan birine rastlamak mümkün değil. His olarak başlayan bu duygu bir süre sonra yerini “Kolumu kaldıracak halim yok!” cümlesine bırakıyor. Bu noktada kişi arkadaş ve yakınlarıyla sosyalleşmeyi bile istemiyor. Habertürk’ten Ceyda Erenoğlu’nun haberine göre; uzmanlar yorgunlukla doğru bir yaşam tarzı ve özel bir beslenme programı ile savaşılabileceğini söylüyor. Anadolu Sağlık Merkezi İç Hastalıkları ve Nefroloji Uzmanı Doç. Dr. Enes Murat Atasoyu, modern çağın en önemli sorunlarından biri olan yorgunlukla baş etmenin pratik yollarını anlatıyor.
HAVA BASINCI DEĞİŞİKLİKLERİ YORUYOR
Yorgunluk, enerji ve motivasyon (fiziksel ve/veya zihinsel) yokluğu olarak tanımlanıyor.Bu durum tek başına bir hastalık olmayıp bazı hastalıkları çağrıştırabiliyor. Mevsimler ve mevsim geçişleri doğrudan uzun süreli yorgunluğa neden olmasa da havanın çok sıcak, nem oranının ise yüksek olması kişilerin efor esnasında daha çabuk yorulmalarına yol açabiliyor. Sıcak ortamdan uzaklaşılması yorgunluk belirtilerinin kısa zamanda kaybolması anlamına geliyor. İnsan vücudu mevsim geçişlerinde; ısı, nem ve hava basıncında oluşan değişikliklere uyum sağlamaya çalıştığı için bu durumlarda kişi kendisini yorgun hissedebiliyor.
MONOTONLUK DA BİR NEDEN
Yoğun çalışma temposu, stresli yaşam koşulları ve sürekli belli bir düzende hareket etme gerekliliği (monotonluk) sık rastlanan yorgunluk nedenleri arasında bulunuyor. Kendilerini yorgun hisseden kişilerin bu ortamdan uzaklaşıp farklı aktivitelere yönelmeleri yorgunluklarını azaltabiliyor. Yapılacak aktiviteler (yüzme, dağ yürüyüşü, kamp yapma, kitap okuma, ailesi veya sevdikleri ile daha kaliteli zaman geçirme vb) kişinin hem fiziksel hem de zihinsel yorgunluğunun ortadan kalkmasına yardımcı oluyor.
BASİT YORGUNLUK BUNLARDAN OLUYOR
Kanser, kansızlık (anemi), tiroid hastalıkları, kalp, karaciğer ve böbrek yetmezlikleri gibi ciddi hastalıkların dışında; sınav kaygısı, ekonomik nedenler, aile içi uyumsuzluklar, kişinin işinden veya çalışma ortamından hoşlanmaması, iş koşulları gereği kendi isteği dışında hareketli (getir götür işi vb) veya hareketsiz (masa başı işi vb) olmak zorunda kalması gibi durumlar yorgunluğu tetikleyen hastalık dışı nedenler arasında sayılıyor.
İKİ HAFTADAN UZUN SÜREN YAKINMALARA DİKKAT!
Fiziksel ve zihinsel (mental) olarak kendisini yorgun hisseden kişinin yakınmaları iki haftadan daha uzun süre devam ediyorsa altta yatan fiziksel veya psikolojik bir hastalık varlığını düşünmek gerekiyor.
YORGUNLUK EŞLİKÇİSİ BELİRTİLERİN İŞARET ETTİĞİ HASTALIKLAR
*Nefes darlığı, öksürük, balgam, hırıltılı solunum:Kronik Obstruktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Astım, Zatürre (pnömoni) vb.
*İştahsızlık, yüksek ateş, eklem ağrıları, lenf bezlerinde şişme:Enfeksiyonlar, lenfoma, kemik iliği hastalıkları, romatizmal hastalıklar.
*Çarpıntı, göğüs ağrısı, çabuk yorulma:Koroner arter hastalığı, kalp yetmezliği, akciğer hastalıkları, anemi
*Dışkılama düzeninde değişiklikler, bulantı, kusma, kanlı dışkılama, karında şişkinlik:Gastrit, mide ülseri, kolit, hemoroid, bağırsak tümörleri vb.
*İdrar renginde koyulaşma (çay rengi), tansiyon yükselmesi, vücutta şişme, yüksek ateş:Böbrek hastalıkları, böbrek yetmezliği, idrar yolu enfeksiyonu vb.
*Karında şişkinlik, karın ağrısı, bulantı-kusma, ciltte sararma, halsizlik:Karaciğer hastalıkları (Hepatit, siroz vb), safra kesesi iltihabı, safra yollarında tıkanıklık, pankreas hastalıkları vb.
*Ağızda kuruma, ani kilo verme, aşırı susama, aşırı yemek yeme isteği: Diyabet (şeker hastalığı)
*Hayattan zevk almama, hiçbir şey yapmak istememe, kas ağrıları, hafızada zayıflama, konsantrasyon bozukluğu, uykusuzluk:Depresyon, kronik yorgunluk sendromu vb.
BASİT YORGUNLUĞU GİDERMEK İÇİN ÖNERİLER
*Yeterli süreyle düzenli uyku uyuyun. (Günlük 7-8 saatlik uyku insanın kendisini iyi hissetmesini ve zihninin rahatlamasını sağlar.)
*Güzel bir uyku için akşam yemeğinde porsiyonları küçük tutun ve karbonhidrat tüketiminizi kısıtlayın. (Uyumadan en az üç saat öncesinde yemek yemeyi kesin.)
*Uyandıktan sonra güneş ışığı altında kollarınızı yukarı kaldırıp birkaç kez derin nefes alın. (Vücudu germek, duyuların uyanmasına yardım eder.)
*Vücuda doğal enerji sağlamak için sağlıklı bir kahvaltı yapın ve bol su için.
*Sabah 10-20 dakika süre ile açık havada hafif bir yürüyüş yaparak vücudun enerjisini artırın.
*Monotonluktan kurtularak bir hobi edinin ve güne daha enerjik başlayın.
BU YANLIŞLARI YAPMAYIN!
*Enerji toplamak için ekstra öğünler, fazla miktarda çikolata benzeri enerji verici yiyecekler tüketmeyin
*Yemeklerinizi düzenli ve yeterli miktarda yiyin
*Dengesiz ve tek taraflı beslenmeyin
*İnsanlar ile iletişim kurmaktan kaçınmayın
*Yorgunluğu yenmek için vücudunuza aşırı yüklenerek egzersiz yapmayın.
KADIN VE ERKEK FARKI
Hastalıklara bağlı oluşan yorgunluk halinin kadın ve erkeklerde farklı nedenlere bağlı olabileceği belirtiliyor. Kadınlarda menopoz öncesi dönemde demir eksikliğine bağlı kansızlık (anemi) erkeklerden daha sık görülüyor. Yine bu dönemde kadınlarda koroner arter hastalıkları daha az ortaya çıkıyor. Bazı romatizmal veya bağ dokusu hastalıkları da (sistemik lupus eritematozus gibi) kadınlarda daha sık görülüyor.
PSİKOLOJİK NEDENLERİDE VAR
Yorgunluğun fiziksel ve zihinsel (mental ya da kafa) iki bileşene sahip olduğu belirtiliyor. Bunlardan mental yorgunluk kendisini konsantrasyon eksikliği ve unutkanlık gibi belirtilerle gösteriyorsa bu durum kronik yorgunluk sendromunun habercisi olabiliyor. Ayrıca umutsuzluk, mutsuzluk, üzüntü, çaresizlik hissi, kendisini değersiz hissetme, hiçbir şeyden zevk almama durumunda da akla depresyon geliyor.
