İsrail’de kurumlara güven çöküyor: Toplumda göç eğilimi ve demokrasi alarmı

“Demokrasinin” geleceği konusunda endişe

Veriler, İsrail demokrasisinin geleceğiyle ilgili büyük bir “endişeye” işaret ediyor. Yahudi toplumunun %54’ü ve Arap toplumunun (1948 Filistinlileri) %77,5’i, İsrail’deki demokratik yönetimin tehlikede olduğunu düşünüyor. Siyasi kamplar arasındaki farklar özellikle dikkat çekici; solun %94’ü, merkez kampının %71’i ve sağın sadece %38’i bu değerlendirmeyi paylaşıyor.

Devlet kurumlarına güven krizi

İsrail işgal ordusu, Ekim 2024’te %77’lik güven oranıyla İsrail toplumunda en çok güvenilen kurum olmayı sürdürdü. Ancak bu oran, uzun yıllar ortalaması olan %79,5’ten hafif bir düşüş gösteriyor. “Mossad” ve “Şin Bet” (Şabak) de sırasıyla %63 ve %59 ile nispeten yüksek güven oranlarına sahip. Buna karşılık, İsrail polisine olan güven, Aralık 2023’teki %55’ten, Ekim 2024’te %37’ye düştü. Siyasi kurumlara olan güven ise en düşük seviyelerde: Hükümete güven %25, Knesset’e güven %16, partiler ise listenin en altında yer alıyor.

Kurumsal krize rağmen, endeks sosyal dayanışma duygusunda bir artış olduğunu gösteriyor. İsrailli Yahudilerin %81’i, zor zamanlarda diğer İsraillilere güvenilebileceğine inanıyor. Ancak Yahudilerin sadece dörtte biri zor zamanlarda devlete güvenilebileceğini düşünüyor. Yahudiler arasında sağ ve sol arasındaki gerginlik, en büyük toplumsal gerginlik olarak öne çıkarken, Arap toplumunda başlıca gerginlik Araplarla Yahudiler arasındaki ilişkilerde. Buna rağmen, Yahudilerin büyük çoğunluğu (%84), İsrail Devleti’nin bir parçası olduklarını ve sorunlarıyla özdeşleştiklerini hissediyor.

İsrail toplumunun tutumları Gazze savaşıyla yeniden şekilleniyor

Tüm zorluklara rağmen, endeks sonuçlarına göre, halkın yaklaşık üçte ikisi, kendilerine Batı ülkelerinde vatandaşlık teklif edilse bile İsrail’de kalmayı tercih ediyor. Yahudi toplumunun siyasi kamplarına göre sonuçlar şöyle: Solun %48’i, merkezin %65’i ve sağın %78’i İsrail’de kalmayı tercih ediyor. Bu da genel olarak İsraillilerin yaklaşık %70’inin kalmayı tercih ettiğini gösteriyor. Bu oran, 2019’daki %84’lük orandan düşüşe işaret ediyor.

İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog, endeksle ilgili olarak şu yorumu yaptı: “İsrailli vatandaşlarla devlet kurumları arasındaki güvenin azalması beni çok endişelendiriyor. İsrail demokrasisinin alternatifi yoktur.” İsrail Demokrasi Enstitüsü Başkanı Yohanan Plesner ise, “Hükümet yetkilerine ve demokratik kurumlara olan güvenin çökmesi, açık bir uyarı işaretidir” dedi.