Hasankeyf'in tartışılan yeni yüzü

Hasankeyf'ten taşınan 7 eserden birinin de onun türbesi olduğunu söyleyelim. 7 eserin dışında 1453 eser de burada sergilenmeye başlandı. Şu anda eski Hasankeyf'in karşısındayız. Burada çok sayıda mağara var. Ancak bu görünen mağaralara çok fazla turist gelmiyordu.

Bölgeyi doldurma işlemleri gerçekleştirildi ki su tutulma işleminden sonra bazı mağaralar su altında kaldı. Hasankeyf'te 6 bin mağaranın olduğunu söyleyebiliriz. 12 bin yıllık tarifi olan Hasankeyf'in bilinen 24 medeniyete ev sahipliği yaptığını ve Neolitik dönemden beri burada hayatın devam ettiğini belirtelim.

Bu süreçte çok sayıda eser ortaya çıktı. Arkeologlar da burada çalışmalarını sürdürüyordu. Baraja 2019 yılında su tutulmaya başlandı. 4 milyar kilowatt saat elektrik üretilecek burada. Eski Hasankeyf'te hayvancılık ve tarım yapılıyordu. diğer taraftan turizm noktasında çok önemli bir yere sahipti. Özellikle hafta sonlarında çok sayıda yerli ve yabancı turistin akınına uğruyordu.

Hasankeyf'in yeni evleri 3 oda bir salon olarak inşa edilmiş. Yaklaşık 800 konut yapıldı ve burada 3300 kişi yaşıyor. Su tutulmadan önce burada 3000 kişi vardı. Şu an itibariyle evlerin bir kısmı teslim edildi. Ancak eksikliklerin de olduğunu belirtelim.

Burada vatandaşlara mikrofon uzattığımızda özellikle evlerin çevresindeki yapıların tamamlanmadığını, bazı eksikliklerin olduğunu söylüyorlar. Ayrıca küçük hayvan beslemek yasak. Daha önce hayvancılık yapanlar ihtiyaçlarının giderilmediğini belirtiyor Vatandaşlar özellikle iş konusunda turizmin biraz canlanmasını bekliyorlar. Çünkü hayvancılığın tamamen bittiğini söylüyorlar. Tabii iş yerleri vardı. Hemen alt tarafta çarşı vardı. Çarşı, turizm konusunda önemli bir girdi sağlıyordu. Şimdi dükkanlar arka taraflara taşındı, iş merkezi şeklinde yapıldı. Ancak eksikliklerin olduğunu, ilçe olmasına rağmen mezbahanesinin olmadığını söyleyelim. Tabii bu eksiklikler zaman içerisinde giderilecek.

Ağaçlandırma noktasına gelirsek evlerin etrafına ağaç dikilmediğini ve bölgenin yeşil olmadığını söyleyebiliriz. Ancak çok sayıda turist ağırlaması planlanıyor. Özellikle su altı ve su üstü turizmi için beklentiler yüksek. Yamaç paraşütü planlanıyor. Eserlerin bazıları sular altında kalmıştı. Su altı dalgıçlarıyla burası turizmde önemli bir yere sahip olacak. Tekne turizmi de eylül ayı itibariyle başlayacak. Köylüler hayvancılık ve tarımın bittiğini belirtiyorlar. Hedefin tamamen turizm odaklı olduğunu söyleyelim.

Taşınılamayacağı düşünülen Zeynel Bey Türbesi büyük emeklerle yeni yerine nakledildi. Hasankeyf'te Abdullah Bey'in, Hazreti Muhammed’in kuzeninin türbesi var. Onun camisi ve türbesi taşındı. Hasankeyf Müzesi’nde 1453 eser var. O eserlerin önümüzdeki günlerde turistleri bekliyor olacak.

Geçtiğimiz yıllarda buraya çok sayıda yabancı ve yerli turist geliyordu. Ancak sosyal medyada çok konuşulan bir durum yaşandı. Yeni Hasankeyf için beton blokajlar, dolgu malzemeleri kullanılmıştı. Bu noktada çok büyük eleştiri aldı. Doğaya karşı yanlış yapıldığı söylendi. Hasankeyfliler aslında baraja karşı olmadıklarını söylüyorlardı ancak barajın yönünün değişmesini istiyorlardı. Bölge sakinleri çok büyük maliyetler çıktığı için seslerini duyuramadıklarını aktarıyorlar. Ancak dediğim gibi Hasankeyfliler turizm noktasında eski günlerine dönmek istiyorlar. Diğer taraftan da istihdamın bir an önce turizm dışında canlandırılmasını arzu ediyorlar."

Hasankeyf’in 18 yıllık Belediye Başkanı Abdulvahap Kusen'in açıklamalarının bir kısmı ise şöyle:

“Tabii ki o zaman gündemde Ilısu Barajı projesi hayata geçirilecek diye bir çalışma bulunmuyordu. Proje 1950’lerde GAP projesiyle birlikte ortaya çıktı. 1980’lerde proje bitti ve 2006’da temeli atıldı. Bu sürecin tümünde varım. Tabii ki bu projenin bu şekilde hayata geçirileceğini öğrendikten sonra Hasankeyf’in su altında kalmaması için büyük mücadeleler içinde bulundum.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Türkiye’deki hukuk yollarının tümüne giderek Hasankeyf’in yeni yapılacak arkeolojik kazılarla insanlık tarihine ve Türkiye turizmine hizmet etmesi için mücadelede bulunduk. Bu proje 50-60 yıllık bir geçmişi olan bir proje ve proje eski yöntemiyle devam etti.

Sanırım iki ay öncesi itibariyle Ilısu Barajı sonrasında Veysel Eroğlu olarak değiştirilen baraj projemiz doldu. Şu an üst kottadır. Hasankeyf’te sadece su görebiliriz. Tabii bu çalışma yapılırken bazı eserlerimiz taşındı. Şu anda bulunduğumuz alan Yeni Hasankeyf ilçesi. Yeni Hasankeyf ilçesi, proje bazlı olarak baktığımızda bu bölgenin en iyi yerleşim alanlarından bir tanesi. Ancak bu projeyi uygulamada biraz sıkıntılar yaşıyoruz. Bu sıkıntıları giderilmesi için çalışmalar yapılıyor.

Örneğin bölgenin en büyük müzelerinden bir tanesi yapıldı. Limanlar yapıldı, tekne turizmiyle ilgili çalışmalar içerisindeyiz. Kültürel değerler anlamında Hasankeyf bir marka… Evet bir kısmı sular altında kaldı ama özellikle Roma döneminden kalma Hasankeyf Kalesi sular altında kalmadı. Tabii ki tarihi değerlerin bir kısmının yok olması insanım diyen herkesi üzer. Bizi de üzdü tabii ki. Ancak nihayetinde bu baraj yapıldı. 'Geçmişi yok ederek gelecek kurulmuyor' diye bir tabirimiz var. Geçmişin bir kısmı en azından biliyoruz ki yok oldu. Ama buna rağmen gelecek kurmak zorundayız.”