Dünya Çevre Günü: BM'den kömür, petrol ve doğal gaz reklamlarına yasak çağrısı

Tütün reklamlarının halk sağlığına etkisi nedeniyle yasaklanmasına benzer şekilde, fosil yakıtlar için de bir yasağın uygulanması gerektiğini belirtti.

Guterres tüm ülkeleri, medya ve teknoloji kurumlarını fosil yakıtların reklamlarından acilen uzaklaşmaya çağırdı.

BM Genel Sekreteri konuşmasında küresel ısınmanın önemli bir bölümünden sorumlu olan fosil yakıt endüstrisine bugüne kadar yaptığı en sert eleştiriyi yöneltti.

Guterres'in sözleri gezegenimizin rekor düzeyde ısındığını gösteren yeni çalışmaların ardından geldi.

AB'nin iklim hizmetlerinden elde edilen veriler, son 12 ayın her birinin, yılın o dönemi için yeni bir küresel sıcaklık rekoru kırdığını doğruluyor.

Yüksek sıcaklıklar insan kaynaklı iklim değişikliğinden kaynaklanıyor ancak aynı zamanda El Nino hava olayı da bu sıcaklık artışlarına son yıllarda kısmen katkı sağladı.

El Nino etkisi yakında geçmeye başlayacak olsa da uzun vadede sıcaklıklar atmaya devam edecek.

15 ülkedeki 42 kurumda çalışan 57 bilim insanından oluşan uluslararası bir ekip tarafından hazırlanan son analize göre 2023 yılında küresel yüzey sıcaklığı 1850-1900 ortalamasının 1,43 santigrat derece üzerinde gerçekleşti. Bunun 1,31 derecesi insan kaynaklıydı.

Analiz ayrıca 1.5 derecelik küresel ısınmaya sürüklenmeden önce ne kadar karbondioksit salınabileceğini belirten kalan karbon bütçesinin, sadece 200 gigaton (milyar ton) civarında olduğunu, yani mevcut emisyonların yaklaşık beş yıllık değerinde olduğunu gösteriyor.

Çalışmanın koordinatörü Leed Üniversitesi'nden Progesör Forster, "Analizimiz, iklim eylemi sera gazı emisyonlarındaki artışı yavaşlatmış olsa da, insan eyleminin neden olduğu küresel ısınma seviyesinin geçtiğimiz yıl artmaya devam ettiğini gösteriyor.

"Küresel sıcaklıklar hala yanlış yönde ve her zamankinden daha hızlı ilerliyor" diyor.

Futbol uzun süredir petrol ve gaz üreticileriyle yakın ilişki içinde

Getty Images

Bu sonucu önlemek için BM Genel Sekreteri, iklim değişikliği konusunda daha hızlı siyasi eylem ve fosil yakıt endüstrisine yönelik "baskı" çağrısında bulundu;

“On yıllardır ilerlemeyi engellemek için amansız bir gayret gösteren fosil yakıt endüstrisiyle doğrudan yüzleşmeliyiz.”

Guterres, kömür, petrol ve gaz endüstrisinin lobiciliği, yasal işlemleri ve kitlesel reklam kampanyalarını kullanarak "utanmadan yeşil aklama" yaptığını belirtti ve ekledi:

"Her ülkeyi fosil yakıt şirketlerinin reklamlarını yasaklamaya çağırıyorum."

"Tüm basını ve teknoloji şirketlerini fosil yakıt reklamlarını bırakmaya çağırıyorum."

BBC, yorum almak için çokuluslu fosil yakıt şirketlerine ulaştı.

Guterres'in tüm fosil yakıt reklamlarının tamamen yasaklanması yönündeki çağrısı bu yöndeki çabaları bir adım ileri taşıyor; ancak bunun yasal bir dayanağı yok ve BM'nin de böyle bir yasağı uygulama olanağı yok.

Ancak bu açıklama, kömür, petrol ve doğalgaz şirketlerinin sponsorluk ve reklamlarına karşı mücadele edenlere önemli bir ivme sağlayabilir.

Spor müsabakaları fosil yakıt reklam ve sponsorluklarıyla en fazla finanse edilen alanlarından biri; futbol uzun süredir petrol ve gaz üreticileriyle yakın ilişki içinde.

İnsan sağlığına ilişkin endişeler nedeniyle geçmişte futbol müsabakalarında alkol ve tütün sponsorlukları yasaklanmıştı.

Kampanyacılar Guterres'in desteğinin fosil yakıtlar için de benzer bir süreci başlatacağını umuyor.