Üretici stok kullandı, büyüme düşük geldi
Kur yükselince üretici stoktan kullanmaya başladı. Geçen yıl aynı dönemde 27 milyar stok biriktiren Türkiye ekonomisi bu yıl 3.6 milyar liralık stok kullandı. Bu büyüme rakamını 5.6 puan aşağı çekti. İhracatın büyümeye katkısı 6.7 puan oldu. Vatandaşın harcaması 0.66 ve devletin harcaması ise 0.9 puanlık etki yaptı. Yatırım harcaması da 1.1 puan negatif etkide bulundu. Rahim Ak'ın analizi...
ABONE OLTürkiye İstatistik Kurumu'nun açıklamasına göre Türkiye ekonomisi 2018'in üçüncüçeyreğinde yüzde 1.6 ile beklentilerin altında büyüdü. Büyümenin beklentilerin altında gelmesi temmuz-ağustos-eylül aylarını kapsayan dönemde kurdaki olağanüstü yükseliş ile vatandaşın harcamalarındaki daralma ve yatırımlardaki düşüşün yanı sırastoklardaki düşüşten de kaynaklandı. Ağustos ayında dolar kurunun 7.20'ye kadar çıktığı dönemde üreticilerin ara mali satın alarak üretmek yerine stoklarını kullandığı görüldü. Geçen yılın üçüncü çeyreğinde 27 milyar liralık stok biriktiren Türkiye bu yıl aynı dönemde biriktirmek bur yana 3,6 milyar liralık stoğu kullandı. Yani geçen yıla göre stokrakamlarında 30.8 milyar liralık bir kötüleşme yaşandı.Yılın ilk ikinci çeyreğinde de 5 milyar lira stoktan tüketen Türkiye böylece 2017'nin tamamında 30 milyarliralık 2018'in ilk çeyreğinde de 16 milyar lira stok artışı sağlarken son 6 ayda 8,6 liralık stoğu kullandı.
İHRACAT İÇİN KULLANILIYOR
Büyümede görülen yurtiçi tüketimin ancak yüzde 1,1 devlet harcamalarının ise yüzde 7,5 artabilmiş olması stoktaki azalmanın bu malların ihracatta kullanıldığını ortaya koyuyor. Altın ihracatındaki artışın yanı sıra üretici döviz kurunu yüksek bulduğu için ara malını satın alıp üretim yapıp sonra satmak yerine elindeki stoğu kullanmayıtercih etmiş. Ancak bu stok kullanımı Türkiye'nin büyüme rakamını aşağı çekti.
5,6 PUAN AŞAĞI ÇEKTİ
Büyümeye en büyük katkı 6.7 puan ile ihracattan gelirken (ihracatın katkısı 2,95 ithalattaki düşüşünetkisi ise 3,78) vatandaşın harcamaları 0,7 puan olumlu etki yaptı. Türkiye ekonomisi genellikle vatandaşın tüketimi ile büyüyordu, bu kez devletin harcamasının katkısı bile 0,9 puan ile vatandaşı geçti. Büyümeyi aşağı çeken 1,1 puan ile yatırım harcamaları ve 5,6 puan ile stok kullanımı oldu.
OTOMOBİL, BEYAZ EŞYA ÜRETİMİ DİP YAPTI
Büyüme rakamlarında görülen önemli bir değişim döviz kurlarındaki olağanüstü sıçramanın otomotiv ve beyaz eşya gibi dayanıklı tüketimmalları üretiminin yüzde 24 düzeyinde düşmüş olması. Giyim, temizlik malzemeleri gibi yarı dayanaklı mal üretimi de yüzde 4,5 daraldı. Gıda gibi dayanaksız mal üretimi ise yüzde 5.7 arttı.
Yatırımda ise yine kurdaki zıplama nedeniyle makine teçhizat yatırımı yüzde 8.5 daraldı. Sabit sermaye yatırımlarındainşaat yatırımlarındaki (fabrika, ofis vb) daralma da 1,8 düzeyinde gerçekleşti. İnşaatın sektör olarak daralması da yüzde 5.3 olarak gerçekleşti.Sektörler içinde finans ve sigortacılığın yüzde 7.4 büyümesi ise dikkat çekti.