Türkiye gerçeği: Her yıl 150 bin prematüre bebek
Anne karnında gelişimin tamamlandığı 37. haftasına ulaşmadan doğan bebeklerin hepsi 'prematüre bebek' olarak adlandırılıyor. Türkiye'de her yıl yaklaşık 150 bin prematüre bebek dünyaya geliyor. Türkiye, erken doğum oranında dünyada 56. sırada yer alıyor
Aramızdaki parmak bebeklerin sayısının artması boşuna değil. Gebelik yaşının ilerlemesi, yardımcı üreme teknikleri ve hızladeğişen yaşam alışkanlıkları erken doğumla birlikte dünyaya gelen prematüre bebek sayısının hızla artmasında etkin rol oynuyor. Erken doğum riski olan anne adaylarının yakın takibi ve doğum yapacakları hastanelerin uzman hekim-hemşire kadrosuna sahip yenidoğan yoğun bakım ünitesine sahip olması bebeğe büyük avantaj sağlıyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk sağlığı ve Hastalıkları bölümü, Yenidoğan Yoğun Bakım Sorumlusu Doç. Dr. Ercan Tutak prematüre bebeklerle ilgili bilimsel gerçeklere dikkat çekiyor.
5 YAŞ ALTI ÖLÜM NEDENLERİNDE 2. SIRADA
Anne karnında gelişimin tamamlandığı 37. haftasına ulaşmadan doğan bebeklerin hepsi ‘prematüre bebek’ olarak adlandırılıyor. Erken dünyaya gelen bu bebekler, zamanında doğan bebeklere göre solunum sistemi, sinir sistemi, işitme, görme ve daha sonraki yaşlarda öğrenmeyle ilgili bilişsel fonksiyonlarında ciddi sorunlarla karşılaşabiliyor. bu olasılık, doğum zamanı erkene geldikçe artıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre dünyada erken doğum sıklığı yaklaşık yüzde 10. bu oran, gelişmiş ülkelerde yüzde 5-6 civarında. bu rakamlara göre, her yıl yaklaşık 13 milyon bebek erken doğumla dünyaya geliyor ve yaklaşık 1 milyonu yaşamını prematüriteye ait komplikasyonlardan dolayı kaybediyor. anne karnında ve doğumdan sonraki ilk ayda yaşanan kayıpların yüzde 70’inden erken doğum sorumlu görülüyor. 5 yaşa kadar olan çocuk ölümlerinin yüzde 40’ı yeni doğan döneminde gerçekleşiyor ve bundan da yine erken doğum sorumlu tutuluyor. Tüm 5 yaş altı ölüm nedenlerinde erken doğum 2. sırada yer alıyor.
ERKEN DOĞUM SIKLIĞINDA 56. SIRADAYIZ
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, Türkiye’de 2014 yılında 1 milyon 337 bin 504 bebek dünyaya geldi. Erken doğum oranının Türkiye’de yaklaşık yüzde 12 olduğu düşünüldüğünde bu, her yıl yaklaşık 150 bin bebeğin prematüre doğduğu anlamına geliyor. Türkiye, erken doğum oranında dünyada 56. sırada yer alıyor.
ERKEN DOĞUM RİSKİ AZALTILABİLİR
Son 20 yıl içinde gelişmiş ülkelerdeki erken doğum sıklığında belirgin bir artış gözleniyor. Bu artışın nedenleri arasında giderek artan ileri yaş gebelikleri, tüp bebek uygulamaları, tıbbi bir neden olmaksızın gereksiz erken sezaryen yapılması bulunuyor.Ayrıca ‘Cerebral palsy’ rahatsızlığı olan spastik çocukların yüzde 50’sinden, çocukluk çağı körlüklerinin de yüzde 30’undan erken doğum sorumlu tutuluyor. Bu sorunun bilinçlendirme ve eğitim çalışmalarıyla yüzde 75 oranında azaltılabileceği belirtiliyor.
DOĞUM AĞIRLIĞI AZALDIKÇA RİSKLER ARTIYOR
Çok düşük ağırlıklı yani 1000 gramın altındaki bebeklerin yaşama şansları günümüz imkânlarıyla daha yüksek görülüyor. Ancak bu grup bebeklerin bir kısmında ileride okul başarısında düşüklük, görsel motor fonksiyon bozukluklarıve çeşitli sosyal uyum bozukluklarının ortaya çıkabileceğinin bilinmesi gerekiyor. Çocukluk çağındaki nörolojik problemlere bakıldığındaysa bunların yüzde 50’sinden prematüre doğumlarının sorumlu olduğu belirtiliyor.
ANNEDE ENFEKSİYON ERKEN DOĞUMU TETİKLİYOR
Anne ve bebeğe ait sorunlar, genetik ve çevresel faktörler, infertilite tedavileri, sosyo-ekonomik koşullar erken doğuma zemin hazırlayan faktörler arasında sayılıyor. Tüm erken doğumların yüzde 25’i annede preeklampsi ve diğer sağlık problemleri veya bebekte büyümenin duraklaması nedeniyle doktorlar tarafından planlı şekilde doğumun geçekleştirilmek zorunda kalınmasıyla noktalanıyor. Erken doğumların yüzde 20’si amniyon zarının erken yırtılması, yüzde 25’i kordon sarkması, plasentanın aniden erken ayırlması, annenin halk arasında gebelik zehirlenmesi denilen eklampsi geçirmesi, annede ciddi enfeksiyon gibi ani ve beklenmedik olaylar sonucu gelişiyor. Yüzde 40’ındaysa neden tam olarak bilinmiyor.
YENİDOĞAN YOĞUN BAKIM ÜNİTESİ YAŞAM KURTARIYOR
Prematüre bebek doğumunu önlemek kadar erken doğan bebeğe müdahale edecek ekibin ve ünite donanımının yeterli olması da erken doğan bebeğin sekelsiz şekilde yaşamını sürdürmesi açısından büyük önem taşıyor. Erken doğumun önlenmesi ve doğan bebeklerin uygun koşullarda tetkik ve tedavisinin sağlanması için her yıl 17 Kasım dünya Prematüre Günü etkinliği kapsamında Türk neonatoloji derneği’nin önderliğinde erken doğan bebeklere dikkat çekmek amacıyla çeşitli paneller düzenleniyor.
Ceyda ERENOĞLU / GAZETE HABERTÜRK
