Ortalama ücrette OECD’den uzaklaştık

Asgari ücret yüzde 29.3 oranında artarak brüt 5004 liradan 6471 liraya, net olarak da 4253,40 liradan 5500 liraya yükseldi. Yıllık olarak ise brüt asgari ücret yüzde 81, net asgari ücret de yüzde 95 oranında arttı.

Son yıllarda Türkiye’de ortalama ücretler ile asgari ücret arasındaki makasın giderek daraldığı, daha çok kişinin asgari ücret veya buna yakın ücretle çalışmaya başladığı, ortalama ücretlerdeki artışın asgari ücretteki artışın altında kaldığına dair gözlemler bulunuyor. Veriler, bu gözlemi destekliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2.1 milyon kamu ve 14.3 milyon özel sektör çalışanı işçinin prime esas kazanç verilerine dayanarak yayımladığı istatistiklere göre, 2021 yılında 6 bin 131 lira olan ortalama aylık brüt ücretler bu yılın ilk dört aylık döneminde yüzde 35 oranında artışla 8 bin 263 lira oldu. Ortalama ücretteki artış brüt asgari ücretin altında kaldı. Asgari ücretin temmuz ayından geçerli olmak üzere yüzde 29.3 oranında artmasının ortalama ücret ile aradaki makasa etkisini ise yılın ilerleyen aylarında göreceğiz.

2014 – 2022 yılları arasında ne olduğuna bakalım. 2014 yılında asgari ücret 1.102 TL, yılın son ayındaki ortalama ücret ise 1932 TL oldu. 2014 yılından bu yana tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yüzde 295 oranında arttı. Buna karşılık, 2014 yılına göre, 2022’nin ilk yarısında uygulanan asgari ücret yüzde 354, ortalama ücret ise yüzde 327 oranında artış kaydetti. Temmuz ayından geçerli olarak uygulanmaya başlanacak 6471 TL’lik yeni asgari ücret üzerinden yapılan hesaplamaya göre ise asgari ücretteki artış 2014’e oranla yüzde 487’ye ulaşacak.

ORTALAMA ÜCRET ASGARİ ÜCRETE YAKLAŞTI

Türkiye’de 2014 yılında ortalama ücret asgari ücretin yüzde 75 üzerinde idi. 2015 yılında ise bu oran yüzde 74’tü. Başka bir ifadeyle 100 liralık asgari ücrete karşılık 175 lira ortalama ücret ödeniyordu. Bu oran 2016 yılında yüzde 53’e kadar düştükten sonra geçen yıl yüzde 71’e kadar toparlanmıştı. Bu yılın ilk yarısında ise yüzde 65’e geriledi. Makas 2014’e göre 0.10 puan daraldı.

Yeni asgari ücrete göre yüzde 65’lik oranın korunabilmesi için ortalama ücretlerin yılın geri kalanında en az yüzde 29.3 oranında artması gerekiyor. Aksi takdirde, ortalama ücretler asgari ücrete daha da yaklaşacak.

OECD ORTALAMASINDAN UZAKLAŞMA HIZLANDI

Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) 30 ülkenin ortalama ücret verilerini yayımlıyor. Türkiye, veri bildirmediği için bu ülkeler arasında yer almıyor. Otuz ülkedeki ortalama ücret 2014 yılında 3 bin 597 dolar iken 2021 yılında 3 bin 918 dolara yükseldi. Özellikle doğu bloku ülkelerinde ortalama ücretlerin düzenli olarak artması, OECD genelinde de artış sağlıyor. Otuz ülke içinde en düşük ortalama ücrete sahip Meksika’da 2014 yılında 1505 dolar olan ortalama ücret ise 2021 yılında 1384 dolara geriledi.

Türkiye’deki ortalama ücretleri, Sosyal Güvenlik Kurumu’na her ay bildirilen prime esas kazançlar üzerinden hesapladık. Dolar karşılığını hesaplarken de Merkez Bankası’nın yıllık ortalama dolar alış kurunu esas aldık.

Buna göre, Türkiye’de 2014 yılında 882 dolar olan ortalama ücretler 2017 yılında 798 dolara, 2021’de 690 dolara geriledi. 2014 yılında Türkiye’deki ortalama ücret OECD ortalamasının yüzde 25’i seviyesinde iken 2021 yılında yüzde 18’ine geriledi.

Türkiye’de ortalama ücret bu yılın ilk dört aylık döneminde ise 554 dolara düştü. OECD’deki ortalama ücretlerin bu yıl sabit kaldığını varsaydığımızda bile yılın ilk dört aylık döneminde Türkiye’deki ortalama ücret OECD ortalamasının yüzde 14’ü seviyesine geriledi. Türkiye, ortalama ücrette OECD ülkelerinden hızla uzaklaştı.

Read more!