KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

TÜİK

Türkiye İstatistik Kurumu;

Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmi İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktadır.

İstatistik başlangıçta teknik bir disiplin olarak ele alınırken günümüzde bir bilim dalı olarak kendini kabul ettirmiş, ulusal ve uluslararası boyutta gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bilgi çağı olarak adlandırılan gelişmeler istatistiği evrensel bir konuşma dili konumuna getirmiştir.

Günümüzde ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin başarısı güncel, güvenilir istatistiklerle sağlanmaktadır. Doğru bilgi, doğru yorum ve doğru karar sürecinde araştırmacılar, politikacılar, karar alıcılar ve tüm bireyler çalışmalarında istatistiki bilgileri etkin olarak kullanmaktadırlar.

İlk çağda bile insanlar bazı toplu olayları belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Devletlerin kurulması ile birlikte insanlar sınır belirleme, vergi toplama, toprak dağılımına yönelik amaçlarla kayıt tutmaya başlamışlardır. Büyük bir coğrafyada, farklı ırklar, diller, dinler ve kültürler üzerindeki hakimiyetin devam ettirilmesinin koşullarından birisi şüphesiz kayıt sistemlerinin iyi olmasından kaynaklanmıştır.

CUMHURİYET ÖNCESİ

Orta Asya’da büyük uygarlıklar kuran Türk toplumları tarafından, Hindistan, Çin ve İran'da  bilgiye önem verilmiş, İlhanlılar ve Selçuklular döneminde nüfus sayımı çalışmaları yapılmıştır. Osmanlı yönetimince, kuruluş döneminden itibaren geliştirilen idari gelenekler arasında "kayıt sistemleri" de önemsenmiştir. Devlet organları içerisinde yer alan kurumlar tarafından idari ve mali fonksiyonlar yerine getirilirken; ayrıntılı, düzenli, sistematik yapıda belge ve defterlerle derlenmiştir. Ancak bu bilgiler istatistik değerlendirme amaçlı olmayıp, devletin idari ve mali fonksiyonlarının birer yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde bu bilgileri istatistik amaçlı olarak değerlendirebilmek için yoğun çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır. 1389 yılında kurulan "Defterhaneler"e ait kayıtlar kısmen de olsa istatistik ihtiva etmektedir. Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yapılması için çalışmalar başlatmış, bu sayımın her yüzyılda bir tekrarlanmasına ilişkin maddenin Kanunname'de yer almasını sağlamıştır.

Osmanlı yönetiminin modern istatistiki bilgi ve yöntemlerden yararlanma çabaları 19. yüzyılda reform süreci ile başlamıştır. 1830 tarihli nüfus sayımı bunun ilk örneğidir. Tanzimat reformları sonucu merkeziyetçi yapıyı geliştiren Osmanlı yönetimi; eğitim, sağlık, haberleşme, ulaşım vb. alanlarda sorumluluklarını artırmış, dolayısıyla toplum hakkında daha sağlıklı ölçülebilir nitelikte bilgilere ihtiyaç duymuştur.

19. Yüzyılın ilk yıllarından itibaren, merkezi sisteme dayalı olarak, merkez ve taşrada istatistik büroları açılmış, çalışmaları takip ve kontrol etmek üzere merkezi bir organ kurulmuştur. 1891'de yürürlüğe giren "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" uyarınca Bab-ı Ali'de kurulan Merkezi İstatistik Encümeni ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1918 yılında çıkarılan yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Önceki sistem Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ 

1926 "Merkezi İstatistik Dairesi" kurulmuştur.

1930 1554 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır.

1933 2203 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü"; görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmüştür.

1939 3656 Sayılı Kanun ile "Taşra Mıntıka Teşkilatı" ve "Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü"nün teşkilata dahil edilmesi karara bağlanmıştır.

1945 Kurumun adı "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

1950 5629 Sayılı Kanun ile 3656 ve 4644 Sayılı Kanunlardaki bazı kadrolar kaldırılarak yeni kadrolar ve yeni faaliyetlerin başlaması öngörülmüş, "Tetkik ve Araştırma Dairesi" kurulmuştur.

1952 "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını tekrar almıştır.

1955 6534 Sayılı Kanun ile Genel Nüfus, Genel Tarım ve Genel İşyeri Sayımlarının hangi yıllarda yapılacağına dair hükümler getirilmiştir.

1960 "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak kurum adı tekrar değiştirilmiştir.

1962 Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 Sayılı Kanunla kurumda, "Devlet İstatistik Enstitüsü" adı altında yeni bir organizasyon kurulmuştur.

1984 219 Sayılı "DİE Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.

1989-90 357, 367 ve 403 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler yapılmıştır.

2005 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile "Türkiye İstatistik Kurumu" kurulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu; İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşmuştur.

Tüi̇k Haberleri

  • İşsizlik rakamları açıklandı

    İş-Yaşam, 10 Ağustos 2020

    İşsizlik rakamları açıklandı

    TÜİK mayıs ayına ilişkin işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 331 bin kişi azalarak 3 milyon 826 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,1 puanlık artış ile yüzde 12,9 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,2 puanlık artış ile yüzde 15,2, genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 24,9, istihdam oranı yüzde 26,6 oldu

  • Toplanan inek sütü miktarı arttı

    İş-Yaşam, 10 Ağustos 2020

    Toplanan inek sütü miktarı arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayına ilişkin süt ve süt ürünleri üretimi verilerini açıkladı.Türkiye genelinde toplanan inek sütü miktarı, haziranda geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 3,1 artarak 864 bin 15 ton oldu.

  • H-ÜFE haziranda arttı

    İş-Yaşam, 29 Temmuz 2020

    H-ÜFE haziranda arttı

    Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 2,22, yıllık bazda yüzde 9,77 artış gösterdi

    İhracatta hızlı yükseliş

    İş-Yaşam, 29 Temmuz 2020

    İhracatta hızlı yükseliş

    TÜİK'in açıkladığı verilere göre ihracat 2020 yılı Haziran ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15.7 artarak 13 milyar 462 milyon dolar, ithalat yüzde 8.3 artarak 16 milyar 308 milyon dolara çıktı

    TÜİK'ten turizm istatistiklerine dair flaş açıklama

    Turizm, 27 Temmuz 2020

    TÜİK'ten turizm istatistiklerine dair flaş açıklama

    TÜİK 2. çeyrek turizm rakamlarını yayımlamayacağını duyurdu. Koronavirüs pandemisi nedeniyle sınır kapılarının kapatılmasına dikkat çeken TÜİK, nisan - haziran döneminde anket çalışmalarının gerçekleştirilemediğini belirterek 2020 yılının 2. çeyreğine ilişkin turizm istatistiklerinin yayımlanamayacağını duyurdu.

  • Üç sektörde de güven arttı

    İş-Yaşam, 27 Temmuz 2020

    Üç sektörde de güven arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 temmuz dönemi sektörel güven endeksleri verilerini açıkladı. Mevsim etkilerinden arındırılmış güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre; hizmet sektöründe yüzde 20,2, perakende ticaret sektöründe yüzde 9,6 ve inşaat sektöründe yüzde 11,6 arttı.

  • En fazla üretim ve teslimat linyitte

    Enerji, 24 Temmuz 2020

    En fazla üretim ve teslimat linyitte

    Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayına ilişkin katı yakıt istatistiklerini açıkladı. Katı yakıtlarda mayıs ayında en fazla üretim ve teslimat linyit kömüründe yapıldı.

  • Seyahat için üç ayda 4 milyar lira harcandı

    Turizm, 22 Temmuz 2020

    Seyahat için üç ayda 4 milyar lira harcandı

    Bu yılın ocak-mart döneminde yurt içinde ikamet eden 6 milyon 781 bin kişi seyahate çıktı. Seyahat harcamaları, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41,9 azalarak 4 milyar 61 milyon 93 bin lira olarak gerçekleşti

    Türkiye'ye göç artıyor

    İş-Yaşam, 17 Temmuz 2020

    Türkiye'ye göç artıyor

    Türkiye'ye göç edenlerin sayısı geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 17,2 artarak 677 bin 42 oldu. Göç edenlerin illere göre dağılımı incelendiğinde, yüzde 45,3 ile en fazla göç alan ilin İstanbul olduğu belirlendi

    Geçen yıl en çok harcama konut ve kira için yapıldı

    İş-Yaşam, 16 Temmuz 2020

    Geçen yıl en çok harcama konut ve kira için yapıldı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK),2019 yılına ilişkin "hanehalkı tüketim harcaması" istatistiklerini yayımladı. Türkiye genelinde geçen yıl hanehalklarının tüketim amaçlı harcamaları içinde yüzde 24,1 ile konut ve kira harcamaları ilk sırada yer aldı. Harcamaların yüzde 20,8'ini gıda ve alkolsüz içecek için yapılanlar oluştururken, sağlık harcamalarının oranı yüzde 2,2, eğitim hizmetleri harcamalarının oranı ise yüzde 2,5 oldu. Eşdeğer fert başına aylık ortalama tüketim harcaması geçen yıl 2 bin 465 lira olarak tahmin edildi

  • Toplanan inek sütü miktarı azaldı

    İş-Yaşam, 16 Temmuz 2020

    Toplanan inek sütü miktarı azaldı

    Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayına ilişkin süt ve süt ürünleri üretimi verilerini açıkladı. Türkiye genelinde toplanan inek sütü miktarı, mayısta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 2 azalarak 895 bin 122 ton oldu.

  • Yumurta üretimi arttı

    İş-Yaşam, 16 Temmuz 2020

    Yumurta üretimi arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayına ilişkin kümes hayvancılığı üretimi istatistiklerini açıkladı. Buna göre, tavuk eti üretimi 183 bin 616 ton, tavuk yumurtası üretimi 1,7 milyar adet olarak gerçekleşti. Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre hindi eti üretimi yüzde 9,7, tavuk yumurtası üretimi ise yüzde 2,3 arttı

  • Tarım ÜFE haziranda arttı

    İş-Yaşam, 14 Temmuz 2020

    Tarım ÜFE haziranda arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılı Haziran Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi verisini açıkladı. Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi, haziranda bir önceki aya göre yüzde 0,45, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 14,5 artış gösterdi

    Perakende satış aylık arttı

    İş-Yaşam, 13 Temmuz 2020

    Perakende satış aylık arttı

    TÜİK mayıs ayı Perakende Satış Endeksleri'ni açıkladı. Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi (2015=100) 2020 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16,7 azaldı. Perakende satış hacmi aylık ise yüzde 3,8 arttı

    İnşaat maliyeti yıllık yüzde 5.80 arttı

    Emlak, 10 Temmuz 2020

    İnşaat maliyeti yıllık yüzde 5.80 arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) mayıs ayına ilişkin İnşaat Maliyet Endeksi verilerini açıkladı. İnşaat maliyet endeksi, 2020 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre yüzde 1,36, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 5,80 arttı. Bina inşaatı maliyet endeksi yıllık yüzde 7,09, aylık yüzde 1,03 arttı

  • TÜİK açıkladı... İşte annelerin ortalama yaşı

    Yaşam, 07 Temmuz 2020

    TÜİK açıkladı... İşte annelerin ortalama yaşı

    Türkiye İstatistik Kurumu'nun Dünya Nüfus Günü dolayısıyla yayımladığı istatistiklerden derlediği bilgiye göre, Türkiye'de doğum yapan annelerin ortalama yaşı 2019'da bir önceki yıla göre değişiklik göstermedi ve 28,9 oldu. Türkiye'de geçen yıl doğum yapan annelerin yaş ortalamasının en düşük olduğu şehirlerin Doğu Anadolu'da, en yüksek olduğu yerlerin ise Karadeniz'de bulunması dikkati çekti

  • Hangisinin fiyatı ne oldu?

    Teknoloji, 06 Temmuz 2020

    Hangisinin fiyatı ne oldu?

    Son açıklanan verilere göre yıllık enflasyonun yüzde 12 olduğu Türkiye'de elektronik ürünlerde ve beyaz eşyada geçen yıldan bu yana fiyatların nasıl değiştiğine göz attık. Bilgisayar, telefon, televizyon, bulaşık makinesi, buzdolabı ve diğerlerinde, aylık ile yıllık enflasyon oranları ne oldu? İşte teknolojinin zam şampiyonları...

  • Enflasyon rakamları açıklandı

    Para, 03 Temmuz 2020

    Enflasyon rakamları açıklandı

    TÜİK, haziran ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre tüketici enflasyonu haziran ayında yüzde 1.13 yıllık yüzde 12.62 oldu. Beklenti aylık 0.70 artış ile yıllık yüzde 12.14 seviyesindeydi. Çekirdek enflasyon yıllık 10.32'den 11.64'e çıktı. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Haziran ayında azalış gösteren tek ana grup yüzde 1,60 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu ancak bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 22,41 ile alkollü içecekler ve tütün, yüzde 19,80 ile çeşitli mal ve hizmetler ve yüzde 14,95 ile konut olarak gerçekleşti

    Dış ticaret istatistikleri açıklandı

    İş-Yaşam, 30 Haziran 2020

    Dış ticaret istatistikleri açıklandı

    Türkiye İstatistik Kurumu ile Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan genel ticaret sistemi kapsamında üretilen geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2020 yılı Mayıs ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 40,9 azalarak 9 milyar 967 milyon dolar, ithalat yüzde 27,8 azalarak 13 milyar 387 milyon dolar olarak gerçekleşti.