KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

TÜİK

Türkiye İstatistik Kurumu;

Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmi İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktadır.

İstatistik başlangıçta teknik bir disiplin olarak ele alınırken günümüzde bir bilim dalı olarak kendini kabul ettirmiş, ulusal ve uluslararası boyutta gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bilgi çağı olarak adlandırılan gelişmeler istatistiği evrensel bir konuşma dili konumuna getirmiştir.

Günümüzde ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin başarısı güncel, güvenilir istatistiklerle sağlanmaktadır. Doğru bilgi, doğru yorum ve doğru karar sürecinde araştırmacılar, politikacılar, karar alıcılar ve tüm bireyler çalışmalarında istatistiki bilgileri etkin olarak kullanmaktadırlar.

İlk çağda bile insanlar bazı toplu olayları belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Devletlerin kurulması ile birlikte insanlar sınır belirleme, vergi toplama, toprak dağılımına yönelik amaçlarla kayıt tutmaya başlamışlardır. Büyük bir coğrafyada, farklı ırklar, diller, dinler ve kültürler üzerindeki hakimiyetin devam ettirilmesinin koşullarından birisi şüphesiz kayıt sistemlerinin iyi olmasından kaynaklanmıştır.

CUMHURİYET ÖNCESİ

Orta Asya’da büyük uygarlıklar kuran Türk toplumları tarafından, Hindistan, Çin ve İran'da  bilgiye önem verilmiş, İlhanlılar ve Selçuklular döneminde nüfus sayımı çalışmaları yapılmıştır. Osmanlı yönetimince, kuruluş döneminden itibaren geliştirilen idari gelenekler arasında "kayıt sistemleri" de önemsenmiştir. Devlet organları içerisinde yer alan kurumlar tarafından idari ve mali fonksiyonlar yerine getirilirken; ayrıntılı, düzenli, sistematik yapıda belge ve defterlerle derlenmiştir. Ancak bu bilgiler istatistik değerlendirme amaçlı olmayıp, devletin idari ve mali fonksiyonlarının birer yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde bu bilgileri istatistik amaçlı olarak değerlendirebilmek için yoğun çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır. 1389 yılında kurulan "Defterhaneler"e ait kayıtlar kısmen de olsa istatistik ihtiva etmektedir. Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yapılması için çalışmalar başlatmış, bu sayımın her yüzyılda bir tekrarlanmasına ilişkin maddenin Kanunname'de yer almasını sağlamıştır.

Osmanlı yönetiminin modern istatistiki bilgi ve yöntemlerden yararlanma çabaları 19. yüzyılda reform süreci ile başlamıştır. 1830 tarihli nüfus sayımı bunun ilk örneğidir. Tanzimat reformları sonucu merkeziyetçi yapıyı geliştiren Osmanlı yönetimi; eğitim, sağlık, haberleşme, ulaşım vb. alanlarda sorumluluklarını artırmış, dolayısıyla toplum hakkında daha sağlıklı ölçülebilir nitelikte bilgilere ihtiyaç duymuştur.

19. Yüzyılın ilk yıllarından itibaren, merkezi sisteme dayalı olarak, merkez ve taşrada istatistik büroları açılmış, çalışmaları takip ve kontrol etmek üzere merkezi bir organ kurulmuştur. 1891'de yürürlüğe giren "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" uyarınca Bab-ı Ali'de kurulan Merkezi İstatistik Encümeni ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1918 yılında çıkarılan yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Önceki sistem Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ 

1926 "Merkezi İstatistik Dairesi" kurulmuştur.

1930 1554 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır.

1933 2203 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü"; görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmüştür.

1939 3656 Sayılı Kanun ile "Taşra Mıntıka Teşkilatı" ve "Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü"nün teşkilata dahil edilmesi karara bağlanmıştır.

1945 Kurumun adı "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

1950 5629 Sayılı Kanun ile 3656 ve 4644 Sayılı Kanunlardaki bazı kadrolar kaldırılarak yeni kadrolar ve yeni faaliyetlerin başlaması öngörülmüş, "Tetkik ve Araştırma Dairesi" kurulmuştur.

1952 "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını tekrar almıştır.

1955 6534 Sayılı Kanun ile Genel Nüfus, Genel Tarım ve Genel İşyeri Sayımlarının hangi yıllarda yapılacağına dair hükümler getirilmiştir.

1960 "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak kurum adı tekrar değiştirilmiştir.

1962 Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 Sayılı Kanunla kurumda, "Devlet İstatistik Enstitüsü" adı altında yeni bir organizasyon kurulmuştur.

1984 219 Sayılı "DİE Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.

1989-90 357, 367 ve 403 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler yapılmıştır.

2005 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile "Türkiye İstatistik Kurumu" kurulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu; İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşmuştur.

Tüi̇k Haberleri

  • Enflasyon hesaplamasında yeni dönem

    İş-Yaşam, 21 Ocak 2022

    Enflasyon hesaplamasında yeni dönem

    TÜİK, beyaz eşya, elektronik ürünler, mobilya, birinci el otomobiller ve otobüs bileti fiyatları için 2022 yılı itibarıyla internet üzerinden derlenen fiyatları endeks hesaplamalarında kullanacak

  • Tüketici güveni ocakta arttı

    İş-Yaşam, 21 Ocak 2022

    Tüketici güveni ocakta arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak ayı tüketici güven endeksini açıkladı. Mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, ocak ayında bir önceki aya göre yüzde 6,2 oranında arttı; aralık ayında 68,9 olan endeks, ocak ayında 73,2 oldu

  • Yurt dışı üretici fiyatlarda rekor artış

    İş-Yaşam, 20 Ocak 2022

    Yurt dışı üretici fiyatlarda rekor artış

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Yurt dışı üretici fiyat endeksi (YD-ÜFE) verisini açıkladı. YD-ÜFE geçen yılın aralık ayında, bir önceki aya göre yüzde 25.92, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 87.64, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 87.64 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 41.01 artış gösterdi.

    Tarım-ÜFE yıllık yüzde 36.39 arttı

    İş-Yaşam, 14 Ocak 2022

    Tarım-ÜFE yıllık yüzde 36.39 arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, Aralık 2021 dönemine ilişkin Tarım ÜFE verilerini açıkladı. Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım ÜFE), Aralık 2021'de bir önceki aya göre yüzde 12,51, bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 36,39 artış gösterdi.

    Ücretli çalışan sayısı kasımda arttı

    İş-Yaşam, 14 Ocak 2022

    Ücretli çalışan sayısı kasımda arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2021 dönemine ilişkin ücretli çalışan istatistiklerini yayımladı.Sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı, Kasım 2021'de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,8 artış gösterdi.

  • Sanayi üretimi kasımda arttı

    İş-Yaşam, 13 Ocak 2022

    Sanayi üretimi kasımda arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Kasım 2021 dönemine ilişkin sanayi üretim endeksini açıkladı. Sanayi üretimi, kasımda aylık bazda yüzde yüzde 3.3, yıllık bazda yüzde yüzde 11.4 artış gösterdi

  • Toplanan inek sütü miktarı kasımda arttı

    İş-Yaşam, 12 Ocak 2022

    Toplanan inek sütü miktarı kasımda arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılının kasım ayına ilişkin süt ve süt ürünleri üretimi verilerini açıkladı. Türkiye genelinde toplanan inek sütü miktarı, Kasım 2021'de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3,6 artarak 763 bin 413 tona ulaştı.

  • İhracat ve ithalat birim değer endeksi arttı

    İş-Yaşam, 12 Ocak 2022

    İhracat ve ithalat birim değer endeksi arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2021 yılı Kasım ayı Dış Ticaret Endekslerini açıkladı. İhracat birim değer endeksi, Kasım 2021'de önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9.7, ithalat birim değer endeksi yüzde 29,3 arttı.

    İnşaat maliyeti kasımda arttı

    Emlak, 11 Ocak 2022

    İnşaat maliyeti kasımda arttı

    Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2021 dönemine ilişkin inşaat maliyet endeksi verilerini açıkladı. İnşaat maliyet endeksi Kasım 2021'de aylık bazda yüzde 7,94, yıllık yüzde 48,87 artış kaydetti

    İşsizlik rakamları açıklandı

    İş-Yaşam, 10 Ocak 2022

    İşsizlik rakamları açıklandı

    Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayına ilişkin işgücü istatistiklerini açıkladı. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2021 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre 39 bin kişi artarak 3 milyon 777 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise değişim göstermeyerek yüzde 11,2 seviyesinde gerçekleşti. Genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 1,7 puan artarak yüzde 22,3 oldu

  • Hangisinin fiyatı ne kadar arttı?

    Teknoloji, 03 Ocak 2022

    Hangisinin fiyatı ne kadar arttı?

    Yıllık enflasyonun yüzde 36 ile son 19 yılın en yüksek seviyesine çıktığı 2021 yılının son ayında tüketici elektroniği, beyaz eşya ve küçük ev aletleri pazarındaki fiyat artışları enflasyonu yaklaşık dörde katladı. İşte televizyonundan, buzdolabına; çamaşır ve bulaşık makinesinden, fırınına son bir ve iki yılda yaşanan fiyat artışları... Necdet Çalışkan'ın haberi...

  • İşçi, memur ve emeklinin gözü TÜİK'te

    Sosyal Güvenlik, 03 Ocak 2022

    İşçi, memur ve emeklinin gözü TÜİK'te

    İşçi, memur ve emeklilere yapılacak zam oranlarında belirleyici olan 2021'in 6 aylık enflasyon rakamı, bugün TÜİK tarafından açıklanacak aralık ayı verisiyle netleşecek

  • Kasımda ihracat yüzde 33 arttı

    İş-Yaşam, 31 Aralık 2021

    Kasımda ihracat yüzde 33 arttı

    Kasımda bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33.7 artarak 21 milyar 506 milyon dolar, ithalat ise yüzde 27.3 artarak 26 milyar 908 milyon dolara çıktı

    Hangi enflasyon rakamı doğru?

    Gündem, 27 Aralık 2021

    Hangi enflasyon rakamı doğru?

    Habertürk yazarı Kemal Öztürk, tartışmaların odağındaki kurum TÜİK'in açıkladığı rakamların izini sürdüğü yazı dizisinin son bölümünde alternatif ölçüm yapan Enflasyon Araştırma Grubu'nun nasıl çalıştığını inceleyerek ENAG ile TÜİK arasındaki farkın nedenlerini kaleme aldı

    TÜİK... Tartışmaların odağındaki kurum

    Gündem, 27 Aralık 2021

    TÜİK... Tartışmaların odağındaki kurum

    TÜİK... Tartışmaların odağındaki kurum... Habertürk yazarı Kemal Öztürk, enflasyon, işsizlik, büyüme gibi tartışılan istatistikleri açıklayan TÜİK'e gitti. Kapılarını ilk kez Habertürk'e açan TÜİK Başkanı Prof. Sait Erdal Dinçer, eleştirilere yanıt verirken CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'na randevu vermemesi ile ilgili olarak da "Kurumu siyasi tartışmaların bir parçası haline getirmek istemedim. Bu kurum siyasetten uzak, tartışmalardan uzak kalıp, ülkenin en kritik verilerini üretmeli. Çok hayati bir iş bu. Görüşmeme nedenimiz budur" dedi

  • Sektörel güven endeksleri aralıkta geriledi

    İş-Yaşam, 27 Aralık 2021

    Sektörel güven endeksleri aralıkta geriledi

    Türkiye İstatistik Kurumu, aralık ayına ilişkin sektörel güven endekslerini açıkladı. Güven endeksi aralıkta geçen aya kıyasla hizmet sektöründe yüzde 0,5, perakende ticaret sektöründe yüzde 0,4 ve inşaat sektöründe yüzde 3,9 azaldı.

  • Aylık işgücü maliyeti 5 bin 194 TL oldu

    İş-Yaşam, 24 Aralık 2021

    Aylık işgücü maliyeti 5 bin 194 TL oldu

    Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2020 yılına ilişkin işgücü maliyet istatistiklerini yayımladı. Türkiye'de geçen yıl aylık ortalama iş gücü maliyeti 5 bin 194 lira olarak hesaplandı. İş gücü maliyetinin en yüksek olduğu sektör, finans ve sigorta faaliyetleri olarak belirlendi

  • Geçen yıl 104.8 milyon ton atık oluştu

    İş-Yaşam, 23 Aralık 2021

    Geçen yıl 104.8 milyon ton atık oluştu

    Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ilişkin atık istatistiklerini açıkladı. Türkiye'de geçen yıl imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB), sağlık kuruluşları ve hane halklarında 30,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere, toplam 104,8 milyon ton atık meydana geldi. İmalat sanayi iş yerlerinde 4,6 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 23,9 milyon ton atık meydana geldi. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,13 kilogram olarak hesaplandı. Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 127,4 milyon ton atığın 78,3 milyon tonu bertaraf edildi, 49,1 milyon tonu geri kazanıldı

    Sosyal korumaya 655.6 milyar lira harcandı

    İş-Yaşam, 23 Aralık 2021

    Sosyal korumaya 655.6 milyar lira harcandı

    Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ilişkin sosyal koruma istatistiklerini açıkladı. Sosyal koruma harcaması, 2020'de bir önceki yıla göre yüzde 20,9 artarak 655 milyar 599 milyon liraya yükseldi.