TÜİK

Türkiye İstatistik Kurumu;

Resmi istatistiklerin üretimine ve organizasyonuna ilişkin temel ilkeleri ve standartları belirlemek; ülkenin ihtiyaç duyduğu alanlarda veri ve bilgilerin derlenmesini, değerlendirilmesini, gerekli istatistiklerin üretilmesini, yayımlanmasını, dağıtımını ve Resmi İstatistik Programında istatistik sürecine dâhil kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktadır.

İstatistik başlangıçta teknik bir disiplin olarak ele alınırken günümüzde bir bilim dalı olarak kendini kabul ettirmiş, ulusal ve uluslararası boyutta gelişmelerin temelini oluşturmuştur. Bilgi çağı olarak adlandırılan gelişmeler istatistiği evrensel bir konuşma dili konumuna getirmiştir.

Günümüzde ulusal ve uluslararası sosyal ve ekonomik gelişme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedeflerin başarısı güncel, güvenilir istatistiklerle sağlanmaktadır. Doğru bilgi, doğru yorum ve doğru karar sürecinde araştırmacılar, politikacılar, karar alıcılar ve tüm bireyler çalışmalarında istatistiki bilgileri etkin olarak kullanmaktadırlar.

İlk çağda bile insanlar bazı toplu olayları belirleme ihtiyacı duymuşlardır. Devletlerin kurulması ile birlikte insanlar sınır belirleme, vergi toplama, toprak dağılımına yönelik amaçlarla kayıt tutmaya başlamışlardır. Büyük bir coğrafyada, farklı ırklar, diller, dinler ve kültürler üzerindeki hakimiyetin devam ettirilmesinin koşullarından birisi şüphesiz kayıt sistemlerinin iyi olmasından kaynaklanmıştır.

CUMHURİYET ÖNCESİ

Orta Asya’da büyük uygarlıklar kuran Türk toplumları tarafından, Hindistan, Çin ve İran'da bilgiye önem verilmiş, İlhanlılar ve Selçuklular döneminde nüfus sayımı çalışmaları yapılmıştır. Osmanlı yönetimince, kuruluş döneminden itibaren geliştirilen idari gelenekler arasında "kayıt sistemleri" de önemsenmiştir. Devlet organları içerisinde yer alan kurumlar tarafından idari ve mali fonksiyonlar yerine getirilirken; ayrıntılı, düzenli, sistematik yapıda belge ve defterlerle derlenmiştir. Ancak bu bilgiler istatistik değerlendirme amaçlı olmayıp, devletin idari ve mali fonksiyonlarının birer yan ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Günümüzde bu bilgileri istatistik amaçlı olarak değerlendirebilmek için yoğun çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Tarım ve araziye ait bilgi toplamak amacıyla 1326-1360 ve 1360-1389 yılları arasında toprak ve nüfus sayımları yapılmıştır. 1389 yılında kurulan "Defterhaneler"e ait kayıtlar kısmen de olsa istatistik ihtiva etmektedir. Kanuni Sultan Süleyman genel bir sayım yapılması için çalışmalar başlatmış, bu sayımın her yüzyılda bir tekrarlanmasına ilişkin maddenin Kanunname'de yer almasını sağlamıştır.

Osmanlı yönetiminin modern istatistiki bilgi ve yöntemlerden yararlanma çabaları 19. yüzyılda reform süreci ile başlamıştır. 1830 tarihli nüfus sayımı bunun ilk örneğidir. Tanzimat reformları sonucu merkeziyetçi yapıyı geliştiren Osmanlı yönetimi; eğitim, sağlık, haberleşme, ulaşım vb. alanlarda sorumluluklarını artırmış, dolayısıyla toplum hakkında daha sağlıklı ölçülebilir nitelikte bilgilere ihtiyaç duymuştur.

19. Yüzyılın ilk yıllarından itibaren, merkezi sisteme dayalı olarak, merkez ve taşrada istatistik büroları açılmış, çalışmaları takip ve kontrol etmek üzere merkezi bir organ kurulmuştur. 1891'de yürürlüğe giren "Bab-ı Ali İstatistik Encümeni Nizamnamesi" uyarınca Bab-ı Ali'de kurulan Merkezi İstatistik Encümeni ile istatistik hizmetleri kanuni bir esasa bağlanmıştır. 1918 yılında çıkarılan yeni bir kanunla istatistik faaliyetleri Sadaret'e bağlı İstatistik Müdüriyeti Umumiyesi bünyesinde toplanmış, uygulaması bir yıl devam ettikten sonra yürürlükten kaldırılmıştır. Önceki sistem Cumhuriyet dönemine kadar devam etmiştir.

CUMHURİYET DÖNEMİ

1926 "Merkezi İstatistik Dairesi" kurulmuştur.

1930 1554 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını almıştır.

1933 2203 Sayılı Kanun ile "İstatistik Umum Müdürlüğü"; görevlerini Umum Müdürü, Müşavirlik, Muavinlik ve 10 Şube ile sürdürmüştür.

1939 3656 Sayılı Kanun ile "Taşra Mıntıka Teşkilatı" ve "Fiyat İstatistikleri Müdürlüğü"nün teşkilata dahil edilmesi karara bağlanmıştır.

1945 Kurumun adı "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak değiştirilmiştir.

1950 5629 Sayılı Kanun ile 3656 ve 4644 Sayılı Kanunlardaki bazı kadrolar kaldırılarak yeni kadrolar ve yeni faaliyetlerin başlaması öngörülmüş, "Tetkik ve Araştırma Dairesi" kurulmuştur.

1952 "İstatistik Umum Müdürlüğü" adını tekrar almıştır.

1955 6534 Sayılı Kanun ile Genel Nüfus, Genel Tarım ve Genel İşyeri Sayımlarının hangi yıllarda yapılacağına dair hükümler getirilmiştir.

1960 "İstatistik Genel Müdürlüğü" olarak kurum adı tekrar değiştirilmiştir.

1962 Devlet Planlama Teşkilatının kurulması kararı ile birlikte 53 Sayılı Kanunla kurumda, "Devlet İstatistik Enstitüsü" adı altında yeni bir organizasyon kurulmuştur.

1984 219 Sayılı "DİE Başkanlığı'nın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname" ile teşkilat yeniden yapılandırılmıştır.

1989-90 357, 367 ve 403 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişiklikler yapılarak yeni düzenlemeler yapılmıştır.

2005 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanunu ile "Türkiye İstatistik Kurumu" kurulmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu; İstatistik Konseyi ve Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı'ndan oluşmuştur.

Tüi̇k Haberleri

İş-Yaşam, 22 Haziran 2022

TÜİK'ten TÜFE madde sepetinde detaylı endeks yayımına geçiş

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), istatistik üretim sürecinin, sürekli gelişen, değişen toplumsal, ekonomik, teknolojik ve dönemsel koşullara, bu doğrultuda artan ihtiyaç ve beklentilere dayalı her geçen gün geliştiğini ve iyileştiğini bildirdi
İş-Yaşam, 20 Haziran 2022

Tarımsal girdi enflasyonunda yeni zirve

TÜİK nisan ayı Tarımsal girdi fiyat endeksi (Tarım-GFE) verilerini açıkladı. Buna göre Tarım GFE aylık yüzde 7,45 yıllık yüzde 117,31, artarak rekor tazeledi
Gündem, 15 Haziran 2022

Mayıs 2022 konut satış istatistikleri

Türkiye genelinde konut satışları Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 107,5 artarak 122 bin 768 oldu. Konut satışlarında İstanbul 22 bin 148 konut satışı ve yüzde 18,0 ile en yüksek paya sahip oldu.

Sosyal Güvenlik, 15 Haziran 2022

Ücretli çalışan sayısında artış

TÜİK verilerine göre nisan ayında ücretli çalışan sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 artarak 13.9 milyon oldu. Çalışan sayısı, sanayi sektöründe yıllık bazda yüzde 3.8, ticaret-hizmet sektöründe yüzde 7.4 artarken, inşaat sektöründe yüzde 11.2 düştü

İş-Yaşam, 14 Haziran 2022

Nisanda süt üretimi azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre; 2022 Nisan ayında önceki yılın aynı ayına göre içme sütü üretimi yüzde 6.6, toplanan inek sütü miktarı yüzde 3.4 azaldı
İş-Yaşam, 14 Haziran 2022

Tavuk etinde artış, yumurtada düşüş

Türkiye'de tavuk eti üretimi, nisanda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4.7 artarak 199 bin 200 tona çıktı. Tavuk yumurtası üretimi ise yüzde 0.5 azalışla 1.59 milyar adede geriledi
İş-Yaşam, 10 Haziran 2022

İşsizlik rakamları açıklandı

TÜİK, nisan ayına ilişkin işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre işsizlik nisan ayında yüzde 0.1 artarak yüzde 11.3 oldu. Genç işsizlik yüzde 20 olurken, geniş tanımlı işsizlik yüzde 0.7 azalarak yüzde 21.7 oldu.
İş-Yaşam, 10 Haziran 2022

İhracat ve ithalat birim değer endeksleri yükseldi

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nisan ayı Dış Ticaret Endeksleri verisini açıkladı. Buna göre, ihracat birim değer endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,3 arttı.

Gündem, 10 Haziran 2022

Nisan 2022 işgücü istatistikleri

TÜİK, nisan ayına ilişkin işsizlik rakamlarını açıkladı. Buna göre işsizlik nisan ayında yüzde 0.1 artarak yüzde 11.3 oldu. Genç işsizlik yüzde 20 olurken, geniş tanımlı işsizlik yüzde 0.7 azalarak yüzde 21.7 oldu.

Para, 08 Haziran 2022

Mayısta en fazla reel getiri dolarda oldu

Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde mayısta en yüksek aylık reel getiri yüzde 3,86 ile dolarda gerçekleşti.
Gündem, 07 Haziran 2022

Kütüphane istatistikleri 2021

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2021 yılına ait Türkiye genelindeki kütüphane istatistiklerini açıkladı
HT Ekonomi, 07 Haziran 2022

Omurgasız enflasyon
İş-Yaşam, 06 Haziran 2022

TÜİK'ten 'atama' açıklaması

TÜİK, son yapılan bölge müdürlükleri atamalarının asaleten yapıldığını, yeni bir atama ya da görev yeri değişikliğinin söz konusu olmadığını bildirdi

Gündem, 03 Haziran 2022

Mayıs ayı yıllık enflasyon verileri

TÜİK mayıs ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerini açıkladı. Buna göre mayısta yıllık enflasyon yüzde 73.50'ye ulaştı.

Teknoloji, 01 Haziran 2022

Online aldık ama giyimden kıstık!

Covid-19 ile birlikte değişen alışveriş alışkanlıklarına mercek tutan Tüketici Nabzı Araştırması’na göre her iki kişiden biri giyim alışverişini artık internetten yapıyor. Ancak tüketiciler hem dışarı daha az çıkmalarını hem de enflasyonist baskıları ve de temel ihtiyaçlar dışındaki harcamalarını azaltmayı gerekçe olarak artık giyime daha az para harcamayı düşünüyor.
İş-Yaşam, 27 Mayıs 2022

Bitkisel üretim birinci tahmini açıklandı

Türkiye'de bitkisel üretim miktarının, bu yılın ilk tahmininde geçen yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde (yem bitkileri hariç) yüzde 10,4, meyveler, içecek ve baharat bitkilerinde yüzde 4,6 artacağı, sebzelerde ise yüzde 1 azalacağı öngörüldü.
Emlak, 25 Mayıs 2022

Yapı ruhsatı verilen bina sayısı azaldı

Türkiye İstatistik Kurumu, 2022'nin 1. çeyreğine ilişkin yapı izin istatistiklerini açıkladı. Belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı, 2022 Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 22,5 azalış gösterdi.
Otomobil, 24 Mayıs 2022

Trafiğe kayıtlı araç sayısı arttı

Trafiğe nisan ayında 118 bin 974 aracın kaydı yapıldı, 3 bin 279 aracın trafikten kaydı silindi. Böylece trafikteki toplam araç sayısı nisanda 115 bin 695 adet arttı. Trafiğe kayıtlı araç sayısı, nisanda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 21.4 artarak 25 milyon 594 bin 663'e yükseldi

İş-Yaşam, 23 Mayıs 2022

Sektörel güven endeksleri açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu, mayıs ayına ilişkin hizmet, perakende ticaret ve inşaat güven endekslerini açıkladı. Güven endeksi mayısta geçen aya kıyasla hizmet sektöründe yüzde 6,1, perakende ticaret sektöründe yüzde 1,7 artarken, inşaat sektöründe yüzde 2,2 azaldı