Kokpit camı çatlarsa ne olur?
Havacılık sektöründe gelişmeler ve yaşanan hadiseler diğer ulaşım modlarına göre daha fazla merak uyandırıyor. Geçen hafta TUI’nin Antalya’dan Rotterdam sefer yapan uçağı kuş sürüsüne girince, Romanya’nın başkenti Bükreş’e acil iniş yapmak durumunda kaldı. Özellikle kokpit camı ve motorlar için büyük tehlike oluşturan kuş çarpmaları uçuş emniyetini zaman zaman zora sokabiliyor. TUI’nin bu uçuşunda da pilotlar durumu riskli görerek acil iniş yapmışlar. Yolcuların ifadesine göre uçak kontrolsüz bir şekilde sert iniş gerçekleştirdikten sonra Boeing 737 model uçağının kokpit camının da kuş çarpmasından dolayı paramparça olduğu ortaya çıkmış. Acil iniş sebebiyle acil yardım ekipleri ve sağlık görevlileri apronda uçağı sorunsuz bir şekilde karşılamışlar. Ancak asıl sorun yolcuların kokpit camının çatlamış olduğunu duymalarıyla başlamış. Şikayetler, sosyal medyada çeşitli yanlış bilgiler dolaşıma sokulmuş. Havacılık sektöründe bu tarz kritik hadiselerin yönetimi ve önlemleri kurallarla belirlenmiştir. Nitekim bu çerçevede de acil iniş yapılmıştır. Panik yapmanın ve güvenle yapılan acil iniş sonrası yanlış bilgileri yaymanın, çatlamış kokpit camını abartmanın hiçbir faydası yok. Bilakis uçuş korkusunu tetiklemesi ve keyifsiz seyahatlere davetiye çıkarma söz konusu.
En tehlikeli cam çatlaması Çin’de yaşandı
Havacılık tarihinde camı çatladığı için düşen bir uçak yok. Ancak uçak içindeki yolcuların ve pilotların özellikle kabin basıncından etkilendiği hadiseler var. Bunlardan en önemlisi son yıllarda, 2018’de Çin’de yaşandı. Sichuan Airlines ait Airbus A319 model uçak, 8633 sefer sayılı uçuşu gerçekleştirirken meydana geldi. Chongqing Jiangbei Havalimanı’ndan kalkan uçağın yaklaşık yarım saat sonra 32 bin feet yükseklikte kokpit camı çatladı. Yardımcı pilotun tarafındaki cam yüksek sesle çatlayarak korku dolu anlar yaşanmasına sebep olmuş. Camdaki çatlak hem yardımcı pilotu kendine çekmiş hem de kokpitte ani basınç ve ısı kaybı yaşanmasına neden olmuş. Kaptan pilot irtifa düşürerek kabin basıncını ayarlamış. Ancak kokpitteki malzemeler havada uçuşmuş ve bazı ekipmanlar da zarar görmüş. Göstergeleri okumak zorlaşmış. Kaptan pilot yaşanan hadise üzerine acil iniş istemiş. Otomatik iniş sisteminde de sorun meydana geldiği için manuel iniş yapılmış. 119 yolcu ve 9 mürettebatın bulunduğu uçak kalktığı meydana göre dönerek, acil iniş gerçekleştirmiş. Önemli bir hadise de yaşanmamış.
Kokpit ve uçak camları özel üretiliyor
Uçaklarda kullanılan camlar binlerce metre yükseklikte her türlü şartlara ve kabin basıncına dayanıklı olarak özel üretiliyor. Uçakların kokpit camları kara taşıtlarındaki gibi elbette olamaz. Kokpitteki cam özel iki kalın tabakadan oluşuyor. Bu iki tabaka arasında mukavemeti sağlayan özel malzemelerle birlikte ısıtma sistemi için de bir katman bulunuyor. Isıtma sisteminin binlerce metre yüksekte, -50 derecelerde dış tabakanın çatlamasına sebep olabildiğine dair vakalar da söz konusu. Fakat uçaktaki her iki kalın cam tabakası da kabin basıncına, dış etkilere ve en sert şartlara dayanıklı olduğundan camlardaki çatlamalar sebebiyle önemli bir olay yaşanmamıştır.
Uçuşun hangi evresinde gerçekleşiyor?
Cam çatlamaları veya yapısal hasarlanmalar genellikle kalkışta ve tırmanış safhasında ve iniş sırasında oluşmaktadır. Bu tür hasarlanmaların sebepleri genel kuş çarpmalarından kaynaklanmaktadır. Fakat uçuş seyir irtifasında da az da olsa cam kırılmaları, kılcal çatlamalar ve büyük çatlamalar rapor edilmiştir.
En büyük sorun basınç kaybı
Kokpit camındaki hasarın boyutuna göre uçak içinde basınç kaybı söz konusu olabiliyor. Cam çatlamalarında en kritik konuda basınç kaybı yaşanmasıdır. Zira istenmeyen sonuçlar doğruma ihtimali yüksek olduğundan pilotlar hemen prosedürler çerçevesinde tedbir alıp, irtifa düşürürler. Ve en yakın meydana acil iniş yaparlar. Aksi halde kokpit içerisindeki mevcut sıcaklık 22-24 derecelerdeyken, yolcu uçaklarının yoğunlukla uçtukları 29 – 43 bin feet irtifalarda ise sıcaklık -50, -60 derecelerde olur. Böyle bir hadisede kokpitte gürültü/uğultu oluşur, uçuş ekiplerinin birbirlerini ve kule/radar görevlilerini duymaları da zorlaşır. Bu sebeple prosedürler uygulanarak, önemli bir hadiseye fırsat verilmeden önlem alınır.
