Fransa neden erken seçime gitti? Şimdi ne olacak?
Fransa'da dün yapılan erken seçimlerin ikinci turunda sandıktan sol ittifak birinci çıktı. Ancak hiçbir parti ya da ittifak Meclis'te salt çoğunluğa ulaşamadı, Fransa Başbakanı ise istifa edeceğin açıkladı. Peki Fransa neden erken seçime gitti? Bundan sonra ne olacak?
Fransa'da dün gerçekleşen erken seçimlerin ikinci turunda sandıktan sol ittifak birinci çıktı. Seçimde, Yeni Halk Cephesi ittifakı sandıktan birinci çıkarken; Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un "Cumhuriyet İçin Hep Birlikte" ittifakı ikinci oldu. İlk turun birincisi aşırı sağcı ittifakı ise bu turda üçüncü sıraya geriledi.
FRANSA NEDEN ERKEN SEÇİME GİTTİ?
Avrupa Parlamentosu seçimlerinde aşırı sağın zafer elde etmesinin ardından Fransa Cumhurbaşkanı Macron, 9 Haziran gecesi Meclisi feshederek 30 Haziran-7 Temmuz'da erken seçime gitme kararı almıştı.
Macron, bu kararını, "AP seçim sonuçlarına demokratik bir cevap vermeliydik." sözleriyle savunmuş ancak ülkenin 26 Temmuz-11 Ağustos'ta ev sahipliği yapacağı 2024 Paris Olimpiyatları'nın hemen öncesinde erken seçime gidecek olması, siyasi istikrarsızlık ve toplumsal huzursuzluk yaratabileceği gerekçesiyle kamuoyunda endişeyle karşılanmıştı.
Aşırı sağcı RN, en son 9 Haziran'daki AP seçimlerinde yüzde 31,4 oy alarak en yakın rakibi olan Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un partisi Rönesans'ı ikiye katlamıştı.
NEDEN İKİ TURLU SEÇİM?
Yaklaşık 68 milyon 400 bin nüfuslu ülkede 49,5 milyon Fransız seçmen, ikinci turda 5 yıl boyunca kendilerini Ulusal Mecliste temsil edecek 501 milletvekilini belirlemek için sandığa gidiyor. Mecliste görev alacak diğer 76 milletvekili ilk turda seçilmişti.
1094 adayın yarıştığı seçimin ikinci tur oylamasında en fazla oy alan adaylar, milletvekili seçiliyor.
MACRON VE SOL PARTİLER İŞBİRLİĞİNE GİTTİ
Fransa’da 30 Haziran’da yapılan genel seçimlerin ilk tur oylamasında, aşırı sağcı RN ittifakının yüzde 33 civarında oyla birinci çıkmasının ardından Macron cephesi ve sol partiler, üstü kapalı işbirliğine gitmişti.
İlk turun ardından 3 adayın 2. tura kaldığı 306 seçim bölgesinde, oyların bölünüp aşırı sağın avantaj sağlamaması için diğer partilerden 200'den fazla aday seçim yarışından çekilmişti.
Resmi verilere göre, 2. tura katılmaya hak kazanan 215 aday, RN'yi engellemek için seçime girmemeyi tercih etmişti.
Dünkü seçimlerin ardından seçime katılan hiçbir parti veya ittifak, Mecliste salt çoğunluğu almak için gerekli 289 sandalye sayısına ulaşamadı.
İpsos-Talan şirketlerinin sandık çıkış anketine göre, seçimi birinci bitiren Yeni Halk Cephesi Meclis'te 172 ila 192 milletvekili, ikinci tamamlayan Macron ittifakı ise 150 ila 170 milletvekili ve üçüncü gelen Ulusal Birlik (RN) ve müttefikleri ise 132 ila 152 milletvekili olabilir. Seçimi dördüncü sırada tamamlayan Merkez sağcı Cumhuriyetçiler (LR) partisi ise Meclis'te 57 ila 67 milletvekili çıkarabilir.
Seçim sonuçları Fransız seçmenlerin, parlamentoyu aşırı sağ iktidarından uzak tutmak istediği ve parlamentoda çoğunluğu sol koalisyona vermeyi seçtiğini gösteriyor. Ancak hiçbir partinin salt çoğunluğu elde edememesi ülkeyi şu an için belirsiz bir duruma soktu.
Fransa Başbakanı Gabriel Attal, sol ittifakı Yeni Halk Cephesi'nin sandıktan birinci çıktığı erken genel seçimlerin ardından bugün Macron'a istifasını sunacak. Yeni başbakanın kim olacağı konusunda henüz bir açıklama yapılmadı. Macron, bunun kararının önümüzdeki hafta alınacağını söyledi ve bu hafta NATO Zirvesi'ne katılmak üzere Washington'a doğru yola çıktı.
Ülkenin yeni meclisi bugün çalışmaya başlayabilir, ilk oturumları ise 18 Temmuz'da olacak.
ASKIDA BİR PARLAMENTO MU?
Seçim sonuçları üç büyük siyasi bloğu ortaya çıktı; bunların hiçbiri 577 sandalyenin en az 289'unun çoğunluğuna ulaşamadı.
Ulusal Meclis, Fransa'nın iki parlamento meclisi arasında en önemlisi. Muhafazakarların hakimiyetindeki Senato üzerinde yasa yapma sürecinde son söz yetkisine sahip.
Diğer Avrupa ülkelerinde alışılmadık bir durum olmasa da, modern Fransa tarihinde hiçbir zaman baskın bir partinin olmadığı bir parlamento olmadı.
Bu durumda yasa koyucular partiler arasında hükümetin tutumları ve mevzuatı üzerinde mutabakata varması için fikir birliği oluşturması gerekiyor. Fransa'da vergiler, göç ve Ortadoğu politikası gibi anlaşması güç konular fikir birliğine varmak ise genelde zor oluyor.
Bu aynı zamanda bütçenin geçmesini de zorlaştırabilir.
MACRON SOL İTTİFAKLA ANLAŞMA YAPABİLİR Mİ?
Macron, ortak bir hükümet kurmak için sol ittifakla anlaşmaya varabilir. Bu tür müzakerelerin gerçekleşmesi halinde çok zor olması bekleniyor çünkü Fransa'nın bu tür bir düzenleme geleneği yok.
Macron, aşırı solcu France Unbowed partisiyle çalışmayacağını ancak muhtemelen Sosyalistlere ve Yeşillere elini uzatabileceğini söyledi. Ancak onlar da Macron ile çalışmayı reddedebilir.
Macron hükümeti geçen hafta, işçilerin işsizlik yardımlarından yararlanma haklarını azaltacak bir kararnameyi askıya aldı ve bu, sola bir jest olarak yorumlandı.
Macron, siyasi bir anlaşma yapamazsa, siyasi partilerle bağlantısı olmayan uzmanlardan oluşan bir hükümet kurabilir. Böyle bir hükümet muhtemelen çoğunlukla Fransa'yı ayakta tutmaya yönelik günlük işlerle ilgilenecektir.
GEÇİCİ BİR HÜKÜMETE İHTİYAÇ VAR MI?
Fransa Başbakan Gabriel Attal Pazartesi günü istifa edeceğini söyledi. Ayrıca yaklaşan Paris Olimpiyatları sırasında ve ihtiyaç duyulduğu sürece görevde kalmaya hazır olduğunu da belirtti. Geçici bir hükümet, siyasi müzakereler devam edene kadar güncel meseleleri ele alacak.
Macron'un ofisi, yeni hükümet hakkında herhangi bir karar vermeden önce "yeni Ulusal Meclis'in kendisini organize etmesini bekleyeceğini" söyledi.
Macron'un ne zaman bir başbakan seçmesi gerektiğine dair kesin bir zaman çizelgesi yok ve parlamentodaki en büyük partiden bir başbakanı seçmesi gerektiğine dair kesin bir kural yok.
Başkanın görev süresi 2027'ye kadar sürecek ve bu süre dolmadan istifa etmeyeceğini söyledi.
Çoğunluğu olmayan ve kendi planlarını uygulama olanağı bulunmayan Macron, seçimlerden zayıflamış olarak çıkıyor.
Fransa anayasasına uygun olarak, hâlâ dış politika, Avrupa ilişkileri ve savunma konularında bazı yetkilere sahip ve uluslararası anlaşmaların müzakere edilmesi ve onaylanmasından sorumlu. Başkan aynı zamanda ülkenin silahlı kuvvetlerinin başkomutanı ve nükleer kanunları elinde bulundururuyor.
Yeni başbakanın Macron'un savunma ve dış politika yetkilerine ciddi şekilde meydan okuyamaması veya bu konuda isteksiz olması ve bunun yerine iç politikaya odaklanması ihtimali var.
Başbakan parlamentoya karşı sorumludur, hükümeti yönetir ve yasa tasarılarını sunar.
