Alzheimer'a karşı tüketilmesi gereken besinler nelerdir?

Yaşlandıkça gerçekleşme riski artan Alzheimer tehlikesi, sadece yaşlanma kaynaklı olmamakla birlikte, beslenme ve sosyal yaşantının da hastalığı tetikleyen faktörlerden olduğu bilinir. Alzheimer'a karşı tüketilmesi gereken etkili besinler nelerdir?

Giriş: 18.11.2024 - 15:30 Güncelleme: 18.11.2024 - 15:30

Alzheimer'a karşı etkili besinler neler?

Tüm dünyadaki 35 milyon demans hastasının yaklaşık yüzde 75'inin Alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir. Türkiye’de ise 250-300 bin Alzheimer hastası bulunmaktadır ve bu sayının her 20 yılda ikiye katlanacağı tahmin edilmektedir. En etkili önlemler ve yavaşlatma etkilerinin başında ise doğru ve dengeli beslenme gelir.

Kişileri erken evrede unutkanlık şikayeti ile doktora götüren Alzheimer, genellikle 65 yaş üzerinde görülür. Erken evrede hatırlama güçlüğü; ileri evrede konuşma problemleri, çevreyle uyum bozukluğu, motivasyon güçlüğü, duygu durum bozukluğu, kişisel bakımı sağlayamama gibi belirtiler Alzheimer’ın yarattığı tipik sorunlardır. Alzheimer, yavaş başlayıp zamanla kötüleşen bir beyin damar hastalığı olarak bilinir.

REKLAM

Alzheimer’ın gelişiminde yaş çok önemli bir risk faktörüdür. 65-85 yaşları arasında her 5 senede bir 2 katına çıkan Alzheimer için genler de büyük rol oynar. Aile öyküsünde birinci derece yakınlık söz konusu ise Alzheimer riski 4 kat artar. Hastalığın diğer olası risk faktörleri ise; kadın olma, düşük eğitim seviyesi, bilinç kaybına neden olan kafa travması, yüksek tansiyon, kalp ritim problemi, diyabet ve ilaçlarıdır.

Hafıza Kaybı: Alzheimer hastaları genellikle hafıza kaybı yaşarlar. Özellikle yakın geçmişe ait olayları hatırlamakta zorluk çekerler.

Bilişsel Bozulma: Alzheimer, düşünme yeteneği, problem çözme yeteneği, dil yeteneği ve karar verme yeteneği gibi bilişsel işlevleri etkiler.

REKLAM

Zaman ve Mekan Kavramı Kaybı: Hastalar, zamanı veya mekanı karıştırabilirler. Örneğin, kendilerini kaybedebilir veya günün hangi saatinde olduklarını bilemeyebilirler.

Kişilik ve Davranış Değişiklikleri: Alzheimer hastaları zamanla kişilik ve davranış değişiklikleri yaşayabilirler. Bu, önceki davranışlarına ve alışkanlıklarına göre farklılık gösterebilir.

Günlük İşlevlerin Kaybı: Alzheimer ilerledikçe, günlük yaşam aktivitelerini sürdürmekte zorlanabilirler. Kendi bakımlarını veya temel günlük görevleri yerine getirmekte güçlük çekebilirler.

Yüksek kolesterol, kalp damarlarını tıkayarak beyin damarlarına zarar verir ve böylece Alzheimer riskini artırır. Bu sebeple kalp ve damar dostu besinlerden oluşan Akdeniz tipi beslenmeye geçilmelidir. Yağlı, tuzlu, kızarmış ve hazır yiyeceklerden uzak durup, zeytinyağı, balık, meyve ve sebze ağırlıklı olan Akdeniz diyeti ile beslenme tercih edilmelidir.

REKLAM

Yeşil çayın içeriğindeki maddelerin hafıza üzerinde etkili olduğu bilinir. Vücut için önemli antioksidanlar barındıran yeşil çay, bu hastalıkta beyinde plak oluşumuna yol açan protein üretimini azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca hafızayı zayıflatan nöron kaybını baskılamak için kullanılabilir.

Balık beynin fonksiyonel olarak çalışması ve hafızayı kuvvetlendiren omega 3 yağ asitleri bakımından zengin içeriğe sahiptir. Alabalık ve somon omega 3 yağ asitleri bakımından zengindir. Hastalığa yakalanma riskini düşürür. Bunların yanı sıra ceviz ve keten tohumu gibi besinler de omega 3 yağ asitleri bakımından zengin.

Folik asit bakımından zengin içeriğe sahip olan börülce, mercimek, soya fasulyesi, bezelye, enginar, pancar gibi besinlerin düzenli tüketimi belleğin kuvvetlenmesini sağlar.

Sağlık için önemli olan kolin maddesi yumurtada bol miktarda bulunur. Kolin maddesi Alzheimer’ı tamamen önlemese de hastalığa yakalanma olasılığını azaltma riskine sahip. Hastalık nedeniyle yaşanan şikayetleri hafifletir.

REKLAM

Araştırmacılar ayrıca bazı gıdaların Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin artmasıyla bağlantılı olduğunu tespit etmişlerdir. Bunların başında;

- Peynir

- Sığır eti, kuzu eti

- Hamur işleri, unlu mamuller, şekerleme ve soda gibi ilave şeker içeren gıdalar

- Kızarmış yiyecekler

- Tereyağı ve margarin

Bu gıdalar doymuş yağ ve şeker kaynağıdır, bu da beyinde ve vücutta iltihaplanmayı artırabilir. MIND diyetinin bir parçası olarak, bu gıdaları sınırlandırmalı veya bunlardan kaçınmalısınız.

Alzheimer hastalığı, çeşitli risk faktörleri içeren karmaşık bir durumdur. Beslenme düzeni, Alzheimer'a yakalanma riskinizi azaltmanın sadece bir parçası olabilir. Alzheimer'ın önlenmesinin bir parçası olarak Akdeniz ve MIND diyetlerini destekleyen güçlü kanıtlar mevcuttur.

Çalışılan popülasyona bağlı olarak sonuçlar karışık olsa da, bir çalışmada Akdeniz diyetini yakından takip eden kişilerde Alzheimer hastalığına yakalanma riskinde yüzde 40-54 azalma görülmüştür. MIND beslenme düzenini en yakından takip eden kişilerin Alzheimer'a yakalanma oranı yüzde 53 azalmıştır. MIND diyetini orta düzeyde uygulayan kişiler bile risklerini yüzde 35 oranında azaltarak fayda sağlamıştır.

Kaynak: acibadem/healthline