Uluslararası rejimler; küresel ya da bölgesel bir politika alanında uluslararası aktörlerin uymayı ve uygulamayı tercih ettiği ilkeler, normlar, kurallar ve karar alma yöntemleridir. Başta devletler olmak üzere, beklentileri ve çıkarları uyuşan uluslararası aktörler belirli bir konuda önceden belirlenmiş ve üzerinde uzlaşılmış ilkelere uymayı kabul ederek uluslararası rejimleri oluştururlar. Uluslararası rejimler resmi antlaşmalara ek olarak, gayriresmi normlar, ağlar ve devletler arasındaki ilişkiler üzerine inşa edilirler. Bir politika alanını ya da uluslararası boyuttaki bir sorunu düzenleme amacı ile oluşturulan uluslararası rejimler, bu rejimi kabul eden uluslararası aktörler için görev ve yükümlülükler ortaya çıkarır ve ilgili konuda ortak bir davranış ve politika ortaya çıkmasını sağlarlar.
Uluslararası rejimler tanım ve amaç bakımından uluslararası örgütler ile karıştırılabilmektedir. Her iki mekanizma da devletlerin rızası ile ortak bir amaç için kurulup üyeleri için görev ve sorumluluklar doğurduğu halde; uluslararası rejimler ile uluslararası örgütler arasındaki temel fark; uluslararası örgütlerin hiyerarşik bir yapısı, bürokratik mekanizmaları ve resmi karar alma organları ve prosedürleri olduğu halde; uluslararası rejimlerin bu tür bir bürokratik yapıyla değil, devletlerin rızası ve aralarındaki güven ile kurulması ve ortak davranış kalıpları ortaya çıkarmasıdır. Bu ortak davranış kalıpları uzun vadede gayriresmi ya da resmi iş birliği kalıpları ve kurumları ortaya çıkarır. Dolayısıyla; uluslararası rejimlerin başarısı devletlerin rızası ve iş birliği yapma isteğine bağlıdır ve ortak kuralların hukuki bir bağlayıcılığı yoktur.
YAZAR
Ayşe Aslıhan Çelenk
