Malatya’da Ahmet’in seçimi
Habertürk yazarı Kemal Öztürk, seçmenin nabzını tutmaya depremin vurduğu illerden Malatya'da devam etti
Daha önce geldiğimde de fark etmiştim, deprem bölgesinde insanlar değil seçimleri, hayatı bizim gibi algılamıyor artık.
Ancak seçime neredeyse 25 gün kala durumun hala aynı olduğunu tahmin etmemiştim.
Elazığ’dan sonra geldiğim Malatya’da ne seçim havası var ne de vatandaşın gündeminde sandık.
İki kişiden birinin evsiz kaldığı, ticaretin, ekonominin perişan olduğu şehirde, insanların tek konuştuğu şey, başlarını sokacakları ev, tencereyi kaynatacakları iş... yani düzenlerini yeniden kurmak.
AHMET KESKİN’İN SEÇİMİ
Akşam iftarda çadır kentte bir aileye misafir olmak istedim. Ahmet Keskin beni kabul etti.
İki oğlu ve misafirperver eşiyle iftar sofrasına oturduk. Yemeklerimizi dağıtılan tabldottan aldı büyük oğlan. Ancak Ahmet ciğer almış, tavada onu da yapmış. Yenge de salata eklemiş menüye.
Çadırın içinde hala yanan sobanın üzerinde de çay demleniyordu.
Sanırım Ramazan boyunca yaptığım en güzel iftardı.
Anlamlı, samimi, içten ve öğretici.
BU İNSANLAR YÜZÜNDEN ÇÖKMÜYORUZ
Belediyede işçi Ahmet. 45 yaşında ama sanki 80 yıllık yük var sırtında. Omuzlar düşmüş, alında düşüncelerin haritası, gözler geleceğe dalgın ama bir o kadar da mütevekkil.
“Hiç isyan etmedim. Allah'tan geldi ne diyebiliriz. Canımız sağ ya. Evi yeniden yaparız, eşyayı yeniden alırız inşallah. Halimiz iyi çok şükür. Burada her ihtiyacımız karşılanıyor.”
Eğer biz bu afeti daha derin acılar, isyanlar, travmalar olmadan atlatıyorsak, Ahmet gibi tevekkül eden, sabreden, elindekiyle yetinen kanaatkar depremzede insanlar yüzünden atlatıyoruz. Bu insanlar yüzünden çökmüyoruz inanın.
Ve gönlü geniş yardım sever millet yüzünden.
“İlk gündü. Ekmek bulamadım çocuklara. Sağa gittim, sola gittim olmadı. Komşunun kapısını çaldım, ‘ekmek var mı?’ dedim. İki ekmeği alıp çocuklara getirdim. Diğer komşu da su verdi. Ekmek ve suyla mutlu olduk o gün. Ama sonra her yerden insanlar koşup geldi yardıma. Ben Van’ı, Bingöl’ü, Erzurum’u, Varto’yu böyle bilmezdim. İzmir’e, Manisa’ya hiç gitmemiştim. Oradan insanlar geldi. Ekmek getirdiler bize, düşünsenize ekmek…”
Göz yaşlarını tutamadı Ahmet, iftar sonrası oturduğumuz çadır önündeki sandalyede ağladı. Çok güzel adamdı.
“MEVCUTLA DEVAM OLUR HERHALDE”
Siyaset konuşmaya utandım. Yine de laf oraya geldi. “Valla aklımızda seçim yok. Ama mevcutla devam edilir herhalde”.
Ahmet gibi Malatya’da konuşmaya çalıştığım insanların hiçbirinin kafasında seçim yoktu doğru düzgün.
Valiliğin önünde, yıkılan Yeni Cami’nin karşısında sıra sıra sandalyeler koyup oturan onlarca insan vardı.
Ürkütücü bir boşluk oluşmuştu karşılarında. Şehrin en büyük pazarı yoktu artık. O boşluğa öylece boş gözlerle bakıyorlardı.
Yanlarına oturdum. Dalgın, düşünceli hallerinden çıkartıp başlarını sessizce aldılar selamımı, sonra aynı yere bakmaya devam ettiler.
Tüm anıları, yaşadıkları hikayeler bir moloz yığını olarak toplanıp götürülmüştü buradan.
O yüzden seçim, sandık, milletvekili kavramları ilgilerini çekmiyordu.
CUMHURBAŞKANLIĞI’NDA ERDOĞAN, MECLİS’TE YARALI AK PARTİ
Ancak yine de siyasetle ilgilenen insanlar var Malatya'da.
Partilerin seçim ofislerine uğradım, adaylarla konuştum, parti teşkilatlarıyla görüştüm.
Elazığ gibi AK Parti’nin kalesi olan Malatya’da Erdoğan Cumhurbaşkanlığında açık ara önde. 2018’de aldığı % 69.1 oyun aynısını alır mı kestiremedim.
Fakat şehirden göçen 350 Bin seçmen en kritik konu. Bunların çoğu AK Parti seçmeni. Geri dönüp oy kullanacaklar mı bilemiyorum. Dönmezlerse tüm dengeler değişir.
Şu anda 6 Milletvekili AK Parti 4, CHP 1, MHP 1 şeklinde paylaşılmış. İnsanlar yeni yüzler istemiş seçimde Elazığ’da olduğu gibi. Ancak eski bir bakan ve eski bir vekili listede görünce tepkiler çok olmuş gözüküyor AK Parti'de.
YENİDEN REFAH SÜRPRİZ YAPABİLİR
“Genelde listelere on gün itiraz eden olur, fakat sonra sular durulur” diyor AK Parti il başkanı.
Yine de bir vekil kaybetme riski yüksek. Onun nedeni de Yeniden Refah Partisi’nin Cumhur İttifakı içinde kendi listesiyle seçime girmesi.
Yeniden Refah’ın adayı Bilal Yıldırım, “2018’de AK Parti’nin kızgın oyları MHP’ye gitmişti. Bu sefer bize gelecek. O yüzden biz buradan bir vekil çıkartacağız inşallah” diyor.
Gittiğim birçok yerde Bilal Yıldırım’ın adını duydum. Malatya’da sürpriz yapabilir.
CHP listesinde Veli Ağababa favori. Ancak ikinci sıraya kendisi gibi bir Alevi adayı koymaları, bu konuda hassas olan Malatya’da tepki çekmiş. İkinci adayın çıkması çok zor gözüküyor.
TAHMİN
Malatya’da depremin enkazını kaldıracak, şehirde düzeni kuracak isim olarak Erdoğan görülüyor, tartışmasız.
Milletvekilliğinde ise çok radikal düşüşler olmaz.
3 AK parti, 1 CHP, 1 MHP, 1 Yeniden Refah milletvekili kazanabilir.
MALATYA’DAKİ YIKIMI TAM ANLAMAMIŞIZ
Depremin ikinci günü, 7 Şubat’ta Malatya’ya geldiğimde gördüğüm manzara kötüydü ama sonra Maraş, Adıyaman ve Hatay’a gittiğimde Malatya iyi durumda dedim. Can kaybı açısından, ilk dakika çöken bina açısından Maraş, Adıyaman ve Hatay’a göre durumu daha iyiydi.
Sanırım herkesin kanaati benim gibiydi.
Ancak afetin 71. gününde, geçtiğimiz gün tekrar geldim Malatya’ya. Ne kadar yanıldığımızı şehri gezdiğimde anladım.
Çünkü ağır hasarlı binalar yıkıldığında gerçekte tahribatın ne derece ürkütücü olduğunu fark ettim o zaman.
Şehrin çarşısı, en işlek caddesi, ticaretin döndüğü yerdeki oturulamayacak binalar yıkıldığında, korkunç bir boşluk çıktı ortaya. Tarihi Yeni Cami ve etrafı belki bir kaç futbol büyüklüğünde bir düzlüğe dönüşmüş.
140 bin konut, bağımsız bölüm ve iş yeri yıkılacak Malatya’da. Benim gördüklerim henüz bir kısmı. Her konutta 4 kişinin kaldığı varsayımıyla 400-450 Bin insanın evsiz kaldığı tahmin ediliyor. Bu Malatya nüfusunun yarısı demek. Yani her iki kişiden biri evsiz.
Bostanbaşı denen yeni yerleşim merkezi uzaktan bakınca sağlam gözüküyor ama yakınına gelince hayalet şehir olduğunu anlıyorsunuz. Tamamı yıkılacağı için boşaltılmış.
ALTYAPI DA ÇÖKTÜ
Şehrin üst yapısındaki hasarı görebiliyoruz ama altyapıdaki tahribatı tam bilen yok.
Şehir suyu hala yer yer çamurlu akıyor. Fakat su şebekesinin en az yarısının da hasar gördüğü tahmin ediliyor. Şehre verilen suyun % 60’ı kırılan yerlerden toprağa karışıyor.
Kanalizasyon sistemi ise günde 100 arıza verecek kadar tahrip olmuş.
Şimdi şehirden göçen 350 Bin nüfusla belki bu altyapı kısmen çalışır, ancak geri dönüşler olduktan sonra bu altyapının iş görmesi mümkün değil.
EKONOMİSİ DE ÇÖKTÜ
Şehrin önde gelen iş adamları, kanaat önderleriyle görüştüm. Bana hazırladıkları notlarını ilettiler. Hasar tespit çalışmalarındaki hataları ve yanlış teşhisleri anlattılar.
Şehrin sanayi altyapısı kısmen ayakta olsa da şehir ekonomisi ve ticareti çok büyük oranda çökmüş durumda.
Göçen nüfus yüzünden ayakta kalan fabrikalar ve iş yerleri insan kaynağı sorunu yaşıyor.
Teşvik sisteminde, hukuki süreçlerde ciddi revize ihtiyacı olduğunu gördüm bu notlarda.
Malatya’nın yeniden kurulması gerekiyor.
Ancak önce hasarın gerçek anlamda algılanması lazım.
YARIN: KAHRAMANMARAŞ... DURUM STABİL
