KATEGORİLER

Yazının devamını okumak için tıklayınız...

Anayasa Mahkemesi

Türkiye'de Anayasa Mahkemesi ilk kez 1961 Anayasası ile kurulmuştur. Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri, yargılama ve çalışma usulü ile kararlarının niteliği 1961 Anayasası'nın 145 ila 152. maddelerinde düzenlenmiş, buna bağlı olarak 44 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, 22/4/1962 tarihinde kabul edilmiştir.

Anayasa Mahkemesine ilk kuruluşunda, kanunların ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzükleri'nin Anayasa'ya "şekil ve esas" bakımından uygunluğunu denetleme görevi verilmiş, bu görevin yanı sıra görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Anayasa'da sayılan kişileri Yüce Divan sıfatıyla yargılamak, siyasi partilerin kapatılması hakkındaki davalara bakmak, siyasi partilerin gelir kaynakları ile giderlerine ilişkin hesapları incelemek ve Anayasa ile verilen diğer görevleri yerine getirmekle de yetkili kılınmıştır.

1961 Anayasası'nın 145. maddesine göre, Anayasa Mahkemesi, on beş asıl ve beş yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuş, üyelerden dördü Yargıtay, üçü Danıştay, biri Sayıştay Genel Kurulu tarafından, üç üye Türkiye Büyük Millet Meclisi, iki üye Cumhuriyet Senatosu, iki üye ise biri Askeri Yargıtaydan olmak üzere Cumhurbaşkanınca seçilmekteydi.

1961 Anayasası'nda 1971 Anayasası ile yapılan değişiklikle, kanun hükmünde kararnameleri şekil ve esas bakımından, anayasa değişikliklerini ise Anayasa'da gösterilen şekil şartları bakımından denetleme görevi verilerek Anayasa Mahkemesinin görev alanı belirgin hale getirilmiştir.

1982 Anayasası

1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesini 146 ila 153. maddelerinde düzenlemiştir. 1982 Anayasası döneminde Anayasa Mahkemesine ilişkin ilk kanuni düzenleme, 10/11/1983 tarih ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ile yapılmıştır.

1982 Anayasası'nda Anayasa Mahkemesine, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa'ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleme, Anayasa değişikliklerini ise sadece sınırlı sayıdaki şekil eksiklikleri yönünden inceleme görevi yanında, ayrıca,Anayasa'da sayılan bazı kişileri görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılama ve siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara bakma görevi de verilmiştir.

1982 Anayasası'nın ilk hâlinde Anayasa Mahkemesi, on bir asıl ve dört yedek üyeden oluşacak şekilde kurulmuştur. Cumhurbaşkanı, iki asıl ve iki yedek üyeyi Yargıtay, iki asıl ve bir yedek üyeyi Danıştay, birer asıl üyeyi Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi ve Sayıştay Genel Kurulunca kendi Başkan ve üyeleri arasından, üye tam sayılarının salt çoğunluğu ile her boş yer için gösterecekleri üçer aday içinden; bir asıl üyeyi ise Yükseköğretim Kurulunun kendi üyesi olmayan yükseköğretim kurumları öğretim üyeleri içinden göstereceği üç aday arasından; üç asıl ve bir yedek üyeyi ise üst kademe yöneticileri ile avukatlar arasından seçmekteydi. Anayasa'ya göre Anayasa Mahkemesine seçilen üyeler 65 yaşını doldurunca emekli olmaktaydılar.

2010 Anayasa Değişiklikleri

Anayasa'nın 146 ila 149. maddelerinde değişiklik getiren 7/5/2010 tarih ve 5982 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik yapılması Hakkında Kanun'un 12 Eylül 2010 tarihinde yapılan halkoylamasıyla kabul edilmesiyle birlikte Anayasa Mahkemesinin kuruluşu, görev ve yetkileri yeniden düzenlenmiştir. Bu Anayasa değişikliğinin ardından kabul edilen 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile de Anayasa Mahkemesinin çalışma usul ve esasları yeniden belirlenmiştir.

Anılan değişiklik ile üye sayısı on yediye çıkartılan Anayasa Mahkemesinin, iki bölüm ve genel kurul halinde çalışması benimsenmiş; Mahkemeye mevcut görevlerinin yanı sıra bireysel başvuruları karara bağlamak ve bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesini yapmak üzere komisyonlar oluşturulmasına imkân tanınmıştır.

Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Genel Kurulca bakılmakta, bireysel başvurular ise bölümlerce karara bağlanmaktadır.

Ayrıca 12 Eylül 2010 tarihide yapılan Anayasa değişikliği ile Anayasa Mahkemesine, Yüce Divan sıfatıyla, "görevleriyle ilgili suçlardan"” dolayı Cumhurbaşkanını, Bakanlar Kurulu üyelerini, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Başkan ve üyelerini, Başsavcılarını, Cumhuriyet Başsavcıvekilini, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay Başkan ve üyelerini yargılama görevine ilave olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanları ve Jandarma Genel Komutanını yargılama görevi de verilmiştir.

2010 Anayasa değişikliği ile birlikte, Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süresi on iki yıl ile sınırlandırılmış; üyelerin yeniden seçilememesi esası da getirilmiştir.

Anayasa Mahkemesi Haberleri

  • AYM Başkanvekilliğine Bağcı'nın seçilmesi kararı Resmi Gazete'de

    Gündem, 17 Nisan 2024

    AYM Başkanvekilliğine Bağcı'nın seçilmesi kararı Resmi Gazete'de

    Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanvekilliğine Basri Bağcı'nın seçilmesine ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlandı

  • İzinsiz yapılar karar alınmadan yıkılamayacak

    Gündem, 03 Nisan 2024

    İzinsiz yapılar karar alınmadan yıkılamayacak

    Anayasa Mahkemesi (AYM), kamu arazisi üzerinde inşa edilen izinsiz yapıların herhangi bir karar alınmasına gerek olmadan belediye veya devlet zabıtası tarafından derhal yıkılabilmesine olanak sağlayan kanun hükmünü iptal etti.

  • AYM Başkanlığına Özkaya'nın seçilmesi Resmi Gazete'de

    Gündem, 22 Mart 2024

    AYM Başkanlığına Özkaya'nın seçilmesi Resmi Gazete'de

    Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanlığına Kadir Özkaya'nın seçilmesine ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlandı

    Anayasa Mahkemesi bugün yeni başkanını seçiyor

    Gündem, 21 Mart 2024

    Anayasa Mahkemesi bugün yeni başkanını seçiyor

    Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Zühtü Arslan'ın görev süresinin dolacak olması nedeniyle yeni başkan bugün seçilecek. Genel kurulda yapılacak seçimde 15 üyeden en az 8'inin oyunu alarak salt çoğunluğu sağlayan isim 4 yıllığına Anayasa Mahkemesi başkanlığı görevini üstlenecek. Seçimde Arslan aday olamayacak ancak oy kullanabilecek.

    52 bin liralık alkol satışı cezası AYM'den döndü

    Gündem, 19 Mart 2024

    52 bin liralık alkol satışı cezası AYM'den döndü

    Anayasa Mahkemesi (AYM), alkol satış yasağına yönelik bir işletmeye verilen ceza konusunda dikkat çeken bir karara imza attı. Sakarya'nın Serdivan ilçesinde saat 22.00'den sonra yasak olmasına rağmen alkol satışı yaptığı öne sürülen işletme sahibine 52 bin 60 TL idari para cezası kesildi. İtirazda bulunan işletme sahibi, satışın 21.52'de olduğunu belirterek tutanakta ismi geçen müşterilerin tanık olarak dinlenmesini talep etti. Sakarya 2’nci Sulh Ceza Hakimliği "İddiaların dayanağının bulunmadığı" gerekçesiyle başvuruyu reddederken AYM), oy birliğiyle başvurucunun "Tanık sorgulama hakkının" ihlal edildiğine karar verdi.

  • AYM’den izin parası kararı

    Sosyal Güvenlik, 15 Mart 2024

    AYM’den izin parası kararı

    İşçilerin dinlenme hakkı Anayasal güvence altında bulunuyor. Kullanılmayan izin ücretleri iş akdinin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden işçiye ödeniyor. İş Kanunu, Türk Borçlar Kanunu ve Basın İş Kanunu’nda kullanılmayan izin ücretlerinin ödenmesi konusunda hiçbir şart bulunmuyor. İş akdinin sona erme sebebine bakılmaksızın kullanılmayan izin ücretlerinin iş akdinin sona erdiği tarihte ödenmesi gerekiyor. Deniz İş Kanunu’nda ise işverenin haklı sebeple iş akdini feshetmesi hallerinde kullanılmayan izin ücretinin ödenmeyeceği öngörülüyor. Yargıtay bu hükmün Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptali için başvurdu. AYM başvuruyu haklı bularak düzenlemeyi iptal etti. Habertürk yazarı Ahmet Kıvanç’ın haberi...

  • Özkaya'nın yeniden AYM Başkanvekili seçilmesi kararı Resmi Gazete'de

    Gündem, 06 Mart 2024

    Özkaya'nın yeniden AYM Başkanvekili seçilmesi kararı Resmi Gazete'de

    Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanvekilliğine Kadir Özkaya'nın yeniden seçilmesine ilişkin karar, Resmi Gazete'de yayımlandı

  • AYM üyeliğine Danıştay üyesi Yılmaz Akçil seçildi

    Gündem, 31 Ocak 2024

    AYM üyeliğine Danıştay üyesi Yılmaz Akçil seçildi

    Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre Danıştay üyesi Yılmaz Akçil, Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçildi

    AYM'den Can Atalay kararı

    Gündem, 21 Aralık 2023

    AYM'den Can Atalay kararı

    Anayasa Mahkemesi, oyçokluğuyla TİP Hatay Milletvekili Can Atalay için ikinci kez hak ihlali kararı verdi.

    AYM: Can Atalay başvurusu Genel Kurul'a sevk edildi

    Gündem, 13 Aralık 2023

    AYM: Can Atalay başvurusu Genel Kurul'a sevk edildi

    Anayasa Mahkemesi'nden yapılan açıklamada; "Birinci bölümde görüşülen Can Atalay başvurusu oy birliği ile Genel Kurula sevk edilmiştir" denildi

  • Yargıtay, AYM üyeleri hakkında savcı görevlendirdi

    Gündem, 22 Kasım 2023

    Yargıtay, AYM üyeleri hakkında savcı görevlendirdi

    Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, 9 Anayasa Mahkemesi üyesi hakkındaki suç duyurusuyla ilgili savcı görevlendirdi

  • Dink ailesinin avukatı o kararı yorumladı

    Gündem, 09 Aralık 2023

    Dink ailesinin avukatı o kararı yorumladı

    Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'ndaki (TCK) "örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme" suçunu düzenleyen hükmü iptal etti. Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink'in avukatı Bahri Bayram Belen, katil Ogün Samast'ın da düzenlemeden faydalanacağını söyleyerek, "Her halükarda Ogün Samast'ın 220'ye 6'dan ceza alması ya da ceza alınırsa bunun Yargıtay süreçlerinden, istinaf süreçlerinden geçmesi sonrası infazının mümkün olmayacağı kanaatindeyiz" dedi

  • AYM'den TCK'daki hükme ilişkin iptal kararı

    Gündem, 08 Aralık 2023

    AYM'den TCK'daki hükme ilişkin iptal kararı

    Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu'ndaki (TCK) "örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işleme" suçunu düzenleyen hükmü iptal etti

    AYM-Yargıtay krizinde son perde: Bireysel başvuru yasasının 50. maddesi değişiyor

    Gündem, 22 Kasım 2023

    AYM-Yargıtay krizinde son perde: Bireysel başvuru yasasının 50. maddesi değişiyor

    TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında; Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay arasında yaşanan tartışmada AK Parti, bu ve benzeri olayların bir daha yaşanmaması adına 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi’nin Kuruluşu ve Yargılama Usullerinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’un 50. Maddesinde değişikliğe gitme kararı aldı. Bülent Aydemir'in haberi...

    Adalet Bakanı'ndan kritik mesajlar

    Gündem, 07 Kasım 2023

    Adalet Bakanı'ndan kritik mesajlar

    Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Milletvekili Can Atalay, dezenformasyon yasası ve Gazeteci Tolga Şardan hakkında önemli açıklamalar yaptı

  • Can Atalay kararı mahkemeye gönderildi

    Gündem, 26 Ekim 2023

    Can Atalay kararı mahkemeye gönderildi

    Anayasa Mahkemesi'nin TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkında verdiği hak ihlali kararı yerel mahkemeye gönderildi. Diğer yandan Atalay'a 50 bin TL tazminat ödenecek

  • AYM'den Cemal Kaşıkçı kararı

    Gündem, 25 Ekim 2023

    AYM'den Cemal Kaşıkçı kararı

    Anayasa Mahkemesi (AYM), Washington Post yazarı Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın nişanlısı Hatice Cengiz'in bireysel başvurusunu reddetti.

  • 3 siyasi parti kapandı!

    Gündem, 19 Ekim 2023

    3 siyasi parti kapandı!

    Anayasa Mahkemesi, Yeni Dünya Partisi, Değişim ve Demokrasi Partisi ile Yeniden Birlik Partisi'nin dağılmış sayılarak hukuki varlıklarının sona erdiğine hükmetti.

    AYM’den maaş zammı iptali

    Sosyal Güvenlik, 13 Ekim 2023

    AYM’den maaş zammı iptali

    Anayasa Mahkemesi, mart ayında yüksek yargı organlarının başkan ve üyelerinin maaşında yapılan zammın bir kısmını iptal etti. AYM, yapılan ek tazminat düzenlemesini Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı buldu. Yeni düzenleme yapılıncaya kadar 6 aylık süre tanıdı. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberi