Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Mozilla/5.0 AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko; compatible; ClaudeBot/1.0; +claudebot@anthropic.com)
        Haberler Gündem Cumhuriyet neden 29 Ekim'de ilan edildi? Prof. Dr. İlber Ortaylı açıklıyor
        1

        Cumhuriyet'in neden 29 Ekim tarihinde ilan edildiğine dair internetteki bazı kaynaklar, Atatürk'ün bu tarihi 30 Ekim 1918'de imzalanan Mondros Ateşkes Anlaşması'nın intikamını almak için özellikle seçtiğini yazıyor. Bu ve bunun gibi iddialar doğru mu?

        Bu sorunun cevabını 29 Ekim 2022 tarihinde HaberTürk'te yayınlanan, 'Fatih Altaylı ile Teke Tek' programına katılan Prof. Dr. İlber Ortaylı veriyor. Ortaylı şöyle diyor;

        2

        Bu gibi şeylerin bir sembolik anlamı olur ama bu sembolizmi yerine getirmek için o kadar rahat değildi ortalık. Mesela maşru bir hükümdar ölür, meşru bir velihat onun yerine geçer. Taç törenini üç gün, beş gün, bir hafta erteleyebilirsin; manası vardır ama burada böyle bir şey söz konusu değil; yani o meclis ne yapacağına karar vermiş, vermemiş.

        3

        Gelecek belli fakat münakaşalar var. 'İşgal gücünün bilmem kaçıncı yıl dönümüne rastgetiririz de bunu da gösteririz' gibi bir anlayış güzel ama bununla ilgisi yok.

        4

        Ortaylı, her şeyin Lozan Antlaşması ile ilgili olduğunu söylüyor. Mondros Ateşkes Anlaşması'nda Türkiye'nin kaybettiği tüm imtiyazların Lozan'da görüşüldüğünü; Türkiye'nin henüz kendi içinde kargaşa yaşadığını ve hızlıca devleti yapılandırmak için çalışmaların yapıldığını ifade ediyor.

        5

        Nutuk'ta geçen bilgilere göre; Lozan ile gelen bağımsızlık, beraberinde devletlerin, Türkiye'yi yeni rejim ve cumhurbaşkanı seçimi için baskı yapmasını da getirdi.

        Bu konuda yeni devletin arasında karışıklık sürerken Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet Paşa, 1921 Anayasası'nın bazı maddelerini değiştiren kanun tasarısını hazırlayarak meclise sundu.

        6

        Nutuk'ta İsmet Paşa'nın tartışmaların devam ettiği heyette şöyle bir konuşma yaptığı yazıyor;

        Parti Başkanı'nın teklifini kabule ihtiyaç kesindir. Bütün dünya, bizim bir hükûmet şekli görüştüğümüzü biliyor. Bu görüşlerimizi bir sonuca bağlayıp açıklamamak, güçsüzlüğü ve karışıklığı sürdürmekten başka bir şey değildir. Bir tecrübemden söz edeyim. Avrupa diplomatları bu konuda beni uyardılar. 'Devletin başkanı yoktur' dediler. 'Şimdiki idare şeklinize göre başkan, Meclis Başkanı'dır. Demek ki siz, bir başka başkan bekliyorsunuz.' Avrupa'nın düşüncesi işte budur.

        Sizlere daha iyi bir hizmet sunabilmek için sitemizde çerezlerden faydalanıyoruz. Sitemizi kullanmaya devam ederek çerezleri kullanmamıza izin vermiş oluyorsunuz. Detaylı bilgi almak için ‘Çerez Politikasını’ ve ‘Aydınlatma Metnini’ inceleyebilirsiniz.
        Bu çeviride Google Translete kullanılmıştır. Anlam ve çeviri hatalarından haberturk.com sorumlu değildir.