♦ Zuhal Olcay
♦ Atilla Gündoğdu
♦ Alper Atak
♦ Cem Yiğit Üzümoğlu
♦ Özlem Zeynep Dinsel
♦ Arda Kavaklıoğlu
♦ Erdem Şenocak
♦ Esin Aslan
♦ Gizem Erman Soysaldı
Yapay zekâ, tahmin edilenin çok daha ötesinde bir yoğunlukta kullanılmaya başlandı. Hızlı gelişmeler henüz daha yolun başında bile iş dünyasını kökünden sarsıyor. Bir zamanlar bilim - kurgu filmlerinin konusu olan akıllı makineler, artık birer meslektaş haline geliyor. Bu hızlı ilerleme, verimlilik açısından heyecan verici fırsatlar sunarken, diğer yandan milyonlarca çalışan için iş güvencesine yönelik ciddi bir tehdit oluşturuyor.
Yapay zekâ, aynı zamanda kültürel ve toplumsal anlamda insanları gerçeklikten uzaklaştırdığı gerekçesiyle bir hayli tartışma konusu...
Temsili fotoğrafABD'de Beyazperde Aktörleri Derneği (SAG) ile Amerikan Televizyon, Radyo Sanatçıları (AFTRA) 2022'de benzer bir açıklamada bulunarak oyunculara şöyle seslenmişti; "İşinize sahip çıkın. Yapay zekâ, mesleğinizi elinizden almak üzere, sizin için tehlikeli boyutta ilerliyor."
Temsili fotoğrafHollywood'un ünlü oyuncuları, bu çağrıya kayıtsız kalmayarak yapay zekânın kendileri için tehlikeli olduğuna yönelik açıklamalarda bulunurken izleyicilere; yapay zekâ ile üretilecek oyuncuların; 'Yaşanmışlık' ve 'Duygudan yoksun olma' durumu olacağının altını çizmişlerdi.
Nicolas Cage, yapay zekânın oyuncuların performansını manipüle edebileceği ve sanatın özünü tehlikeye atabileceğini belirterek "Sanat, insanın duygularını, düşüncelerini ve 'İnsan olma' durumunu yansıtma görevidir. Robotlar bunu tam olarak yapamaz" dedi.
Nicolas CageKeanu Reeves, yapay zekânın mesleğini tehdit etmesiyle ilgili olarak sözleşmelerine; "Performansım, izinsiz olarak yapay zekâyla değiştirilmesin" maddesi ekletiyor.
Keanu ReevesTom Hanks ise konuya hukuki yoldan yaklaşıp düşüncelerini; "İnsanlar artık benim dijital halimi kullanarak filmler yapabilir. Ben ölebilirim ama performanslarım devam edecek. Bu alanda kontrolün kimde olduğu, bu kararı kimin vereceği ve kimin ne kadar ücret alacağı gibi konular büyük yasal sorunlar çıkacak" şeklinde dile getirmişti.
Tom HanksSAG ile AFTRA'nın oyunculara; "Mesleğinize sahip çıkın" şeklinde çağrıda bulunacak kadar endişeli olmasında ne kadar haklı olduğu yapay zekâyla üretilen ilk oyuncu 'Tilly Norwood' ile gözler önüne serildi.
Tilly Norwood6 Mayıs'ta üretilen Tilly Norwood, 30 Temmuz'da 'AI Commissioner' adlı bir komedi skecinde rol alarak tarihin ilk yapay zekâ oyuncusu oldu. Birçok oyunculuk ajansının Tilly Norwood ile yakından ilgilenerek menajerliğini üstlenmek istemesi sinema - televizyon sektörü tarafından tepkiyle karşılandı. SAG ile AFTRA, yaptığı açıklamada yaratıcılığın insan merkezli olması gerektiği vurgulanarak; "Tilly Norwood, bir oyuncu değil. Profesyonel sanatçıların emekleriyle eğitilmiş bir bilgisayar programının ürünüdür" ifadesi kullanıldı.
'Tilly Norwood'ın eylül ayında Zürih Film Festivali kapsamında düzenlenen Zürih Zirvesi'nde yaratıcısı Eline Van der Velden tarafından; "Bir sonraki Scarlett Johansson" olma hedefiyle tanıtılması ise sinema - televizyon sektörünün yapay zekâ oyuncu konusunda ikilem içinde kaldığını ortaya çıkardı.
Scarlett JohanssonSAG ile AFTRA, bir yandan yapay zekâ oyuncularına karşı diğer yandan da oyuncuların çalışmalarının ve benzerliklerinin yapay zekâ tarafından izinsiz kullanılmasına karşı mücadele veriyor. Sendikalar, bu konuda yasal ve etik korumalar istiyor.
Temsili fotoğrafPeki durum, Türkiye'de nedir?
Bu konu, hafta içinde Oyuncular Sendikası'nın açıklamasıyla gündeme geldi.
Vitpepper Studios'un yapay zekâyla ürettiği 'Tesseract'da; Özcan Deniz ile Akın Akınözü'nün dijital kopyalarının kullanılacağını açıklaması üzerine Oyuncular Sendikası, bu yaklaşımın mesleğin geleceği açısından ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti. Sendika; oyuncuların bedeni ve sesiyle verdiği emeğin, dijital olarak ikame edilmesinin hem bugünün çalışanlarını hem de gelecek kuşakları riske attığını vurguladı.
Oyuncular Sendikası'nın açıklaması şöyle; "Son günlerde basına yansıyan, Vitpepper Studios adlı yapım şirketinin, 'Tesseract' adlı tamamen yapay zekâyla üretileceği açıklanan, sektörde çalışan oyuncuların dijital kopyalarıyla yer aldığı iş, mesleğimiz açısından kaygı verici bir gelişmedir. Yapay zekâ teknolojileri yaratıcı alanlarda destekleyici bir araç olabilir; ancak bu teknolojinin, oyuncunun bedenini, sesini, emeğini ve kendini ikame edecek şekilde kullanılması kabul edilemez. Oyuncuların kendi dijital kopyalarının kullanımına onay vermesi, kısa vadede kişisel bir tercih gibi görünse de, uzun vadede mesleğimizi ve gelecek kuşakları doğrudan tehdit etmektedir.
Bu tür projelerde, yapımcılar ve platformlar kadar, oyuncuların da etik sorumluluğu vardır. Mesleğimizi insan olmaksızın yapılır hale getiren, sanatı algoritmalara teslim eden hiçbir yaklaşım Oyuncular Sendikası tarafından tasvip edilmemektedir. Tüm meslektaşlarımızı, yapay zekâ temelli projelerde yer almadan önce haklarını, mesleki dayanışmayı ve etik sorumluluğu gözetmeye çağırıyoruz. Sanat, insan emeğiyle var olur. Yapay zekâ, insanın yerine değil, yanında olmalıdır.”
Oyuncular Sendikası'nın bu açıklamasıyla görünen o ki yapay zekâ oyuncularının, sinema - televizyon sektörü için tehlike çanları çaldığı artık kabul ediliyor.
Zira Zuhal Olcay, geçtiğimiz yıl Oyuncular Sendikası'nın başkanı seçildikten sonra yaptığı röportajda bir tehdit olmadığını belirterek bu konuda şunları söylemişti; "Yapay zekâ ve dijitalleşme tüm dünyanın gündeminde. Bana göre bizim yaptığımız iş; duyguyla beden diliyle yapılan bir iş olduğundan karşı tarafa seyirciye bu duygunun geçmesi gerekiyor. Yapay zekânın mesleğimizi bu anlamda tehdit ettiğini düşünmüyorum. Teknolojik gelişmeleri mesleğimizi geliştirmek için elbette kullanmalıyız, kullanıyoruz da... Dünyadaki örnekleri takip ediyoruz. Uluslararası aktörler federasyonunun bu konudaki çalışmalarını takip ediyor ve ülkemizde oluşabilecek gelişmeleri birlikte değerlendiriyoruz."
Zuhal OlcayOyuncular Sendikası'nın 'Tesseract' üzerinden yapay zekâ oyuncularının ve yapımların meslekleri tehdit ettiğini dile getirmesi, fikirlerinin sadece bir yıl içinde değişmesi durumun, ciddiyetini gözler önüne serdi.
Gerek oyuncular, gerekse müzisyenlerle yaptığım röportajlarda zaman zaman; "Yapay zekânın mesleğinizi tehdit ettiği / edeceğini düşünüyor musunuz" şeklindeki soruma verdikleri cevaplarda da 'Mesleğin elinden alınması' konusunda kafaların karışık olduğu görülüyor.
Cem Gelinoğlu - Hakan Algül Ferhat Göçer Tolga Örnek - Boran Kuzum Birol Namoğlu Mustafa Üstündağ Umut KaradağCem Yılmaz da yapay zekâ konusunda ikilem içinde kalan kişiler arasında yer alıyor. Yılmaz, içinde bulunduğu ikilemi; "Bir süre sonra kimin gerçek, kimin taklit olduğunu ayırt edemeyeceğiz ama o kadar da ciddiye almamak lâzım" sözleriyle dile getirdi.
Cem Yılmaz