Sevda yoksa yerli/milli ürünü de olmaz: "Bir 5G hikayesi…"

Türkiye’de yerli ve milli ürünlere karşı sergilenen oyunun benzeri şimdi KKTC’de karşımıza çıkıyor. Hali hazırda 3G kullanan KKTC’nin, 4G ve 5G’ye geçiş ihalesine bu defa yerlilik kriteri bariyer olarak konulmak isteniyor. Elimizde hiçbir şey yokken 4.5G ihalesine yerlilik kriteri yüzde 45 olarak konmuştu. Gelinen noktada ULAK AŞ 4G’yi baştan sona yapabilecek kabiliyete erişmiş durumda, ama Turkcell yönetimi ihaleye yüzde 25 yerlilik kriteri konması istiyor.

Rize’nin zor arazi şartlarında 4.5G baz istasyonu test edildi, geliştirildi ve kullanılmaya başlandı. Şu an Türkiye’nin çeşitli yerlerinde uzun süredir sahada hizmet veriyor. Bu tecrübeyle KKTC’nin 4G’ye geçişi ULAK sorumluluğunda rahatlıkla yapabilir. Şu an KKTC’de 5G’ye ihtiyaç yok. 3 yıl sonra da yerli ve milli 5G’ye geçilebilir. Ama buradaki iki operatör, Turkcell ve Vodafone bunu istemiyor.

Türkcell Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Aksu “yerlilik şartı yüzde 25 olsun” yaklaşımıyla görüş bildiriyor. Türkiye’de altyapısının yüzde 75’i Huawei olduğu için aynı yolda ilerlemek istiyor.

Daha önce bu konuya dikkat çekip KKTC’nin 4G’ye her şeyi ile yerli ve milli olarak geçebileceğini yazmıştım. Böyle bir imkân varken bu konu iki GSM operatörüne bırakmamak lazım. Gerekirse Türkiye, KKTC’nin tüm iletişim altyapısını bir stratejik iş gibi görüp, üstlensin. Her şeyi yerli ve milli ürünlerle yaparak ülkemize ihraç edebileceğimiz yeni teknolojiler ve markalar kazandırmasına destek olsun...

Dün Ulaştırma Bakanı'nın katılımıyla BTK'da telekomünikasyon sektöründeki yerli ve milli ürünlerin son durumunun el alındığı toplantı yapıldı. Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone üst yönetimi başta olmak üzere tüm paydaşlar toplantıya katılmış. Somut, olumlu bir netice ortaya konamazken, toplantıda sürpriz bir gelişme yaşanmış. Ulaştırma Bakanlığı öncülüğünde oluşturulan Haberleşme Teknolojileri Kümelenmesi (HTK) Yönetim Kurulu Başkanı İlhan Bağören özel sektörün çalışmaların destek verilmediğine dikkat çekerek, bakanın ve bürokratların önünde istifa ettiğini duyurmuş.

Ulaştırma Bakanlığı’nın Ar-Ge kaynaklarını sektöre açacağını ilan ettiği toplantıda geç gelen karara da bir tepki olmuş bu istifa. Madem destek olunacaktı neden bu kadar zaman kaybedildi? Eldeki nitelikli insan kaynağının yurtdışına uçup gitmesine niçin göz yumuldu? Ar-Ge kaynakları doğru zamanda ve doğru adreslere niçin kullandırılmadı? Maddi madde destek vermeyen bakanlık, HTK bünyesindeki şirketlerin geliştirdiği radyolinklerin Huawei'nin üstlendiği Evrensel Projesi’nde kullanılmasına neden destek olmadı? Soru çok, ama cevap veren olmadıktan sonra anlamı yok!

Bu gelişmeler yaşanırken sektörde hizmet kalitesi de her geçen gün aşağı doğru gitmeye devam ediyor. Mesela bir dönem sektörün öncüsü olan Turkcell’in geçmiş yıllardaki özlenen hizmetleri günümüzde klasik kamu kurumu mantığıyla yapılan işlere dönüşmüş durumda. Artık hizmette yarış da yok gibi bir şey. Sebep çok… Fiber tartışması, frekans meselesi, hizmet/performans dengesinin bozukluğu ve ortaya çıkan işlerden çeşitli kurumların başındakilerinin faydalanma arzusu yerli ve milli projeleri geri plana itiyor.

İthal ürün tarafında ise her şey yolunda. Kısa süre önce İstanbul Havalimanı Huawei’nin 5G ürünleriyle donatılıp, 3 GSM operatörünün hizmetine sunuldu. Bu durumda yerli ve milli 5G ile uğraşmaya, toplantı yapmaya ne gerek var?

Ulaştırma Bakanlığı’nın telekomünikasyon şirketlerinden sektörün gelişim için topladığı Ar-Ge kaynaklarını harcamaması, amacına uygun şekilde şirketlere tahsis etmemesi uzun bir süredir eleştiri konusu yapılıyordu. Nitekim dün Ulaştırma Bakanı’nın başkanlığında yapılan toplantı da Ar-Ge bütçesinin belli sınırlamalarla sektörün kullanımına açılması için ilgili birimlere talimat verildiğini öğrendim. İş işten geçtikten sonra çok geç gelen bu kararın kime ne faydası olacak?

Bu yıl gelen turist yoğunluğunun en başta sebeplerinden birisi de TL’nin aşırı değer kaybetmiş olması. Uzun yıllar ucuz turistin uğrak noktası olduğumuz için yüksek gelir gurubuna sahip kesimlerin tercihlerinde alt sıralarda yer alıyoruz. Kişi başına düşen turist harcamasında iyi bir seviyede değiliz. Çok para harcayan, iyi yiyip, içip, gezenler maalesef ülkemize az geliyor. Bodrum bu anlamda başka bölgelere de referans olabilir. Ama ülke geneline ucuzluk hakim!

Başta Avrupa olmak üzere ülkemize Rusya ve Orta Doğu’dan gelen zenginler, üst düzey profesyonel yöneticiler, kendi ülkelerinin gelir seviyesi düşük kesimleriyle aynı ortamları paylaşmak istemediği de bilinen başka bir durum. Bütün beş yıldızlı otelleri hizmet ve kalite olarak birbirine yakın konumlandırmanın karşılığı bu şekilde yansıyor. Yabancı tur operatörlerine teslimiyet böyle bir netice doğuruyor.

Türkiye’nin ucuz turist ağırlamasının iki türlü sıkıntısı var. Devlet uzun süredir doğalgaz ve enerji maliyetlerini hane halkı ve işyerleri için sübvanse ediyor. Yurtdışından pahalı alıp, yurtiçinde ucuza veriyor. Çok sayıda yabancı artık evlerde kalıyor. Hatta vatandaşlık nedeniyle ev alanlar yılın önemli bir bölümünde buraları yine yabancılara kiralıyor. Ucuz elektrik, doğalgaz kullanıyorlar. Şimdi bu kış ucuz fiyatlarla Antalya otelleri Avrupa’da pazarlanırsa bunun adı turizm değil, sübvansiyon olur.