KKTC iletişimde 3G'den 5G'ye atlamak istiyor!

Yaklaşık 4 yıl önce Kasım 2018’de “Dünya 5G’yi konuşuyor KKTC 3G’yi aşamıyor” diye yazmıştım. Halen daha da 4,5G’ye geçilebilmiş değil, artık 5G’de konuşulmuyor, kullanılma süreci başladı. Adada da yeni nesil haberleşme teknolojilerine geçişte ilginç tartışmalar yaşanıyor. Daha fazla geç kalınmaması halinde ise ekonomi ciddi zarar görecektir. Şu an KKTC’de 4,5G ve 5G’ye birlikte geçiş, hatta direkt 5G’ye atlama şeklinde çalışmalar yapılıyor. Önümüzdeki hafta ise yol haritası belli olacak.

Ayrıca KKTC’nin bir de fiber altyapı meselesi var. Daha doğrusu değerli bakır kabloları aynen duruyor, fiber optik erişimleri ise yok gibi bir şey... Bu dönem çıkılacak 4,5G ile 5G lisans ihale paketine fiber optik de dahil edilip, kazanan ilgili GSM operatörlerinin yani Turkcell ve Telsim’in (Vadofone) bu konuyu da halletmesi bekleniyor. Ada potansiyeli 3 operatörü kaldırmadığı için Türk Telekom’un bu ihaleye girme şansı olmadığı belirtiliyor.

KKTC Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Erhan Arıklı ile bu meseleleri görüştüm. Haklı olarak yeni iletişim teknolojilerine geçişte çok geç kalındığını söylüyor. Arıklı, çalışmaları hızlandırdıklarını önümüzdeki pazartesi bu konuyu netleştirip, ihaleye çıkacaklarını söyledi. KKTC’de nasıl bir model ile ihaleye çıkılacağını tam anlamadan karşı çıkanlar olduğunu ifade eden Bakan Arıklı, zaten çok geç kalındığını daha fazla beklemeye de adanın tahammülü olmadığını vurguladı. 4,5G ile 5G ihalesinin beraber yapılamasını planladıklarını, fiber altyapının da aynı ihaleye dahil edilerek meseleyi uzun vadeli olarak birlikte çözmeyi hedeflediklerine dikkat çekti.

Arıklı, 4,5G ve 5G ihalesini birlikte yaparak yaklaşık 75-80 milyon dolar lisans geliri beklediklerini, 5G’nin de altyapısıyla hazır olduğunda hizmet alınacak şekilde planlanmasının doğru olacağına belirtti. Her iki sistem için de fiber altyapının komple yenilenmesi gerektiğini vurgulayan Bakan, bu hususa da şu sözlerle açıklık getirdi;

“Şu an kullandığımız bakır kablo yaklaşık 25-30 milyon dolar ediyor. Fiber altyapının maliyeti de yaklaşık olarak bu rakamlara yakın veya biraz fazla. İhaleye girecek şirketlere “bu bakır al, yerine fiber döşe” diyeceğiz. Fark da kiralama yöntemiyle ödensin istiyoruz. Fiber altyapını sahibi de yine KKTC Telekomünikasyon Dairesi olacak. Böylece fiber altyapıyla birlikte yeni nesil iletişim teknolojilerini eksiksiz geçmeyi hedefliyoruz.”

İnternette 3G hızı rezervasyon iptal ettiriyor

Arıklı, KKTC’deki mevcut durumu şöyle anlattı; “İnternette hız sorunu adanın ekonomisini fazlasıyla etkiliyor. “Bilişim Adasıyız” diyoruz, ama 7-8 yıldır 3G’yi aşamamışız. Adada 20 üniversite, 100 bin civarında öğrenci var, ama iletişim altyapımız ihtiyaçları karşılamaktan çok uzak. Adaya gelen turistler her yerden çalışmaya alıştıkları için bizim internet hızımız onları memnun etmiyor. Turizmciler şikayetçi. Çünkü artık adayı ziyaret edecek olanlar internet hızını soruyor. Bu tabloyu gören turistler 3G hızımız yüzünden rezervasyonlarını bile iptal ediyor.”

Türkiye’den önce 3G’ye geçmiş olan KKTC’nin dünyanın 5G’yi kullandığı bir zamanda bu konuda fazla tartışmalara mahal vermeden yeni nesil sistemlere 4 veya 5G’ye geçmesi lazım. Türkiye’den önce 5G’ye geçebilme durumları da var. Önümüzdeki hafta 3G’den 4,5G ile 5G’ye birlikte geçişi konuşuyor olabiliriz. Öte yandan KKTC’deki fiber optik yatırım tartışmasından Türkiye’nin payına bir şey düşer mi, bilmiyorum. Çünkü Türkiye’de ortak fiber altyapı yatırımı konusu henüz aşılabilmiş değil. Aynı şekilde baz istasyonlarının yer aldığı kule yatırımlarının dağınıklığı da söz konusu.

KKTC’deki fiber meselesi kamu mevcudu paylaşamadığından veya yetersizliğinden kaynaklanıyordu. İki GSM operatörü KKTCELL (Turkcell) ve KKTC Telsim (Vodafone) olmak üzere diğer girişimcilerin de yeni fiber döşemesine izin verilmiyordu. KKTC’nin yatay yapılaşması yani yüksek binaların azlığı sebebiyle fiber altyapıyı evlere ulaştırmak da maliyetli. Bu sebeple önümüzdeki hafta KKTC için önemli.

KKTC 2 fiber hatla Türkiye’ye bağlı

Daha önce de bu konuyu gündeme taşıyıp, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin (GKRY) komşu ülkelere tam 15 noktadan fiber optik kablo bağlantısı varken, KKTC’nin ise Türkiye’den uzanan sadece 2 fiber optik kablosu olduğuna dikkat çekmiştim. Türk Telekom kontrolünde 2 fiber hattın üzerine eklenen yeni bir yatırım yok. Her türlü veri ve dünya ile irtibat bu iki hatta bağlı. Ancak önceden bir hat sorunluyken şimdi ikisi de çalışıyormuş. Bunu teyit ettim. KKTC’de sabit telefon altyapısı, kablolar veya fiber yatırımlar Telekomünikasyon Dairesi’nin kontrolünde. Ancak ekonomik sorunlar yüzünden gerekli yatırımları yapamıyor. Önümüzdeki hafta fiber konusunda bu kurumun da eli rahatlayabilir.