Mehmet Nane IATA'nın ilk Türk Başkanı

Havacılık sektörünün önemli fuarlarından Hamburg Kabin İçi Ekipmanları Fuarı üç yıl aradan sonra çok büyük ilgi gördü. Türk Hava Yolları'nın (THY) ABD Seattle hat açılışı organizasyonu sebebiyle Hamburg’a gidemedim, ama gelişmeleri, fuarda neler olduğunu AirPort’un programı için Hamburg’a giden muhabirimiz Emre Nar toparladı.

Havacılıkta COVİD-19 sonrası hızlanan faaliyetler, organizasyonlar çakışıyor. THY’nin ABD’de uçmaya başladığı 18 derece soğuktaki Seatttle’den 25 dereceli İstanbul’a döndüm, evde sadece 5 saat kalıp, yeni bavul hazırlayıp bu defa ortalama 40 derece sıcakla kavrulan Katar/Doha’ya uçtum. İki geceyi üst üst THY’nin Boeing 777-300 ile Airbus 321 neo’larda geçirdim. Doha’ya Katar Havayollarının ev sahipliğinde gerçekleşen Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği’nin (IATA) yıllık genel kurulu ve Dünya Hava Taşımacılığı Zirvesi için geldim.

THY Yönetim Kurulu ve İcra Komitesi Başkanı Ahmet Bolat ile yönetici ekibi de Seattle-İstanbul-Doha rotasında iki geceyi havada geçirdi. Bolat ve ekibi önce Frankfurt, sonra Seattle ve şimdi de Doha’da bölge müdürleriyle toplantı yapacak. Aynı zamanda da IATA toplantısına katılacaklar. THY’nin müdürler toplantılardan sonra eğer Ahmet Bolat, sisteme kavuşturmayı arzu ettiği uygulama ve kriterleri hayata geçirebilirse THY’nin dünya geneline yayılmış olan 160 müdürlükleri yeniden şekillenecek.

Havacılıkta son gelişmeler notlarıma dönersem, maske ve mesafesiz olarak kapalı mekanda yapılan Hamburg Kabin Ekipmanları Fuarı’na (Hamburg Cabin Interior Expo)16 binden fazla sektör temsilcisi katılmış. Salgın sonrası ilk fiziki havacılık fuarı Dubai Airshow olmuştu. Hamburg fuarı ise kendi özelinde ve bulunduğu coğrafya itibariyle önemli bir ilk oldu. Maskeler çıkarılmış, kontroller azaltılmış, katılımcılar birbirleriyle yakın temas kurabilmiş.

Hamburg’ta havacılık devleri Airbus ve Boeing’te yerini almış, ama mekan Airbus’ın olduğundan katılım ağırlığı onda olmuş. Finnair’ın Airbus A350’nin tüm kabin tasarımı, A220’nin kabin içi ekonomi sınıfı ve A320 neo’nun ise business class kabinleri tanıtılmış. Boeing de B777X’in ekonomi sınıfı konsepti ile B787-9 Dreamliner’ın uçak içi eğlence sistemini sergilemiş.

THY de koltuklarıyla sahne aldı

Türkiye’nin son dönemdeki havacılık alanındaki gelişmeleri de fuara yansımış. Fuara Türkiye’den 16 şirket katılmış. Bazıları şöyle; Türk Hava Yolları Teknik A.Ş, TCI Kabin Interior, TSI Uçak Koltuk Üretimi Sanayi AŞ, Cornea Havacılık Sistemleri ve SSI Defence and Aerospace ile ambalaj, plastic, deri ve tekstil gibi uçak içinde kullanılabilecek ürün sahibi şirketler…

Türk Hava Yolları, Türk Hava Yolları Teknik A.Ş ve TUSAŞ ortaklığıyla 2010 yılında kurulan ve yolcu uçakları için uçak mutfağı/galley’ler üreten TCI, bu yıl kabin içi ürün gamını “Lavatory” olarak adlandırılan uçak tuvaleti modülüyle genişletti. Yapısal ve endüstriyel tasarımı TCI ekipleri tarafından gerçekleştirilen ürün Türkiye’nin ilk yerli uçak tuvalet modülü oldu. Şirket ‘pureLAV Lavatory’ isimli ürün lansmanıyla yoğun ilgi görmüş.

Bunun yanı sıra ilkler arasına giren bir yerli ürün de “Royalüx” isimli business sınıfı koltukları olduğu notunu düşeyim. Türk uçak koltuğu üreticisi “TSI Seats” business uçak koltuğu Royalux ile ekonomi sınıfı uçak koltuğu Miligram’ı tanıtmış. Royalüx tanıtımına ise ilgi oldukça fazla olmuş. Ancak Miligram kapalı kapılar ardında havayollarının üst düzey yetkililerine gösterilmiş. Ürünün kopyalanmasından korkulduğu açık lansman yapılmamış.

Royalux koltukları A320, A350 B737 ve B787 uçaklarında kullanılabilecek. International Yacht ve Aviation Awards 2021’den aldığı en iyi tasarım ödülü dikkat çeken Royalux, ayarlanabilir başlık, ergonomik tasarımlı ayak dayama alanı, 20 inç genişliğinde kol dayama kolçağı, iki koltuk arasında yatay olarak yarı beşik şeklinde çevrim sağlayan bir tasarımı bulunuyor.

Kristal Kabin Ödüllerini kimler kazandı?

Hava yolu ile seyahatin geleceğinin şekillendiği Kristal Kabin Ödülleri'nin finalistleri de dünyanın dört bir yanından havayolları, üreticiler, tedarikçiler ve üniversitelerden oluşan uluslararası bir jüri tarafından belirlendi.

- Kabin Konseptleri dalında; Teague ve NORDAM – Premium konaklama için Elevate konsepti ile,

- Kabin sistemleri dalında; Caeli Nova – Cordillera acil oksijen sistemi ile,

- Sağlık ve Güvenlik dalında Safran Kabin – Yangına Dayanıklı Kargo Konteyneri ile,

- Yolcu Konforu dalında; Collins Havacılık SpaceChiller projesi ile,

- IFEC ve Dijital Hizmetler dalında; Anuvu-Southwest Airlines işbirliği Dedicated Space projesi ile,

- Malzeme ve Bileşenleri dalında; Thales Aviyonik – Nabız projesi ile,

- Sürdürülebilir Kabin dalında; Diab (AkzoNobel, Rescoll ve Roctool işbirliği) kabin için yüzde 100 geri dönüştürülebilir paneller projesi ile,

- Üniversite dalında; Georgia Teknoloji Enstitüsü – Portal projesi

ile ödüllerini aldılar.

Hollanda’daki Amsterdam Schiphol Havalimanı’nda, personel eksikliği ve tatil sezonu nedeniyle artan yoğunluğu azaltmak için uçuşların bazıları iptal edildi. Ek tedbirlere başvurulmasına rağmen de henüz sorunlara çözüm bulunmuş değil. ABD’de de benzer problemi yaşayan havalimanları var. Büyük havayolları sefer düzenlemekte zorlanıyor. Bir çok uçuş iptal edilirken bazı havalimanlarında adım atacak yer yok bulmak bile zor. Ben kuzeyde Seattle şehrine yaptığım seyahatimde herhangi bir sıkıntı yaşamadım, ama havalimanına göre durum değişiyor. ABD yolculuğunuz öncesinde gideceğiniz yeri kontrol etmeniz iyi olur.

Avrupa’da Frankfurt, Londra Heathrow, Edinburgh gibi havalimanlarında durum kötü. İstanbul Havalimanı’nda ise yaşanan yoğunluğa rağmen şu an bir sorun yok. Ancak temmuz ve ağustos ayları daha zor geçecek gibi görünüyor. Avrupa’da yolcular 4 saat önceden havalimanlarına çağrılıyor, bagajsız uçmaya teşvik ediliyor ve kabine alacakları el bagajlarını tek bagajdan oluşturmaları uyarısı yapılıyor.

Avrupa’da yaz sezonunda büyük bir kaosun yolcuları beklediği, havalimanı işletmecilerinin de çok zorlanacağına dikkat çekiliyor. Bu olumsuzluklar, salgın döneminde kaybedilen personel, değişen havacılık kuralları, ekonomik açıdan dibe çökme ve salgın sonrası yolcuların havalimanlarına akın etmesine karşı alınamayan önlemlerden kaynaklanıyor.

COVİD-19 sonrası yapacağınız yolcularda havalimanlarında sıkıntı yaşamamanız için neler dikkat etmeniz gerektiğini araştırdım. Özellikle yoğun kalabalıklarla yaşayan havalimanlarında nasıl davranmanız gerektiğini hatırlatmak istiyorum. Hem yolcular hem de havalimanlarını kaostan kurtaracak 6 yolcu davranışı şöyle;

1) Havalimanına mutlaka erken gelin

Salgın öncesinde yani 2019’da havalimanları en yoğun dönemlerini yaşadı. Salgınla beraber de havalimanları ve sektör en dibi gördü. COVİD-19 sonrası trafiğin artması havalimanı yetkililerini hazırlıksız yakaladı. Şirketler büyük sıkıntı yaşamaya başladı. Havalimanlarına 4 saat önceden gelmeyenleri terminale bile almayan havalimanları bulunuyor. Siz de uçuş yapacağınız havalimanına yurtdışı uçuşu için en az 3 saat erkenden gelin. Ancak her havalimanın resmi sayfasından yapılan açıklamaları takip ederek seyahatinizi planlayın. Çünkü her havalimanının kendine ait kuralları ortaya çıkmaya başladı. Erken gelmezseniz havalimanı kapısından geri dönebilirsiniz.

2) Bagajsız uçun rahat edin

Bagajınız olmadan seyahat ettiğinizde havalimanlarındaki yoğunluğun azalmasına katkı sunduğunuz gibi siz de zamandan kazanırsınız. Mümkün olduğunca bagaj işlerini kendiniz yapın, self check-in kiosklarını kullanın. Uzun bir seyahat planınız varsa bagaj ihtiyacınız da artabilir, ama kısa uçuşlarda mutlaka az eşya ile yola çıkın. Böylece hem havalimanı kuyruklarından kurtulur, hem havalimanında çalışan personeli rahatlatır, hem de havalimanı işletmecilerine ufakta olsa yardımınız dokunur. Uçaklarda daha az yük taşıyıp, daha az yakıt tüketir. Yolcuların yarısı bu şekilde bilinçli olarak hareket ederse bir çok sorun azalır. Hatta şu günlerde çeşitli meydanlarda yaşanan kaoslarda ciddi anlamda hafifler.

3) El bagajını tek bir çanta olsun!

Havalimanları ve havayolları bu yaz zamanla yarışacak. Onlara kazandırılacak her saniye de seyahatlere yansıyacak. Güvenlik kuyruklarında başlayan seyahat serüvenini uçak içine alınan el bagajları de ciddi olarak etkiliyor. Güvenlikten geçerken çok fazla parça el bagajına sahipseniz bu geçişlerde kuyrukların oluşmasına neden oluyor. Türkiye’de havalimanlarında iki defa kontrol noktası olduğu için yolcularda dağınık veya çok parçalı el bagajları sebebiyle ciddi zaman kaybediyor. Uçak içinde ise hem yanınızdaki yolcu hem de kabin ekipleri çok parça el bagajınız olduğunda rahatsız oluyor. Başüstü dolabına ve koltuk kenarlarına yerleştirmesi ve uçakta inerken toparlanması da sorun oluyor. Uçakta en fazla eşya unutanların birden fazla el bagajı olan dağınık yolcular olduğunu unutmayın. Koltuğu oturduğunuzda yanınıza alacağınız küçük çanta hazırlayıp el bagajınızın içine koyarak, başüstü dolabıyla da uğraşma sorunun ortadan kaldırabilirsiniz. Sade ve tek el bagajının bir çok sorunu çözeceğini, havayolu ve havalimanı operasyonlarına ciddi katkı sunacağını unutmayın.

4) Yeni Teknolojileri Mutlaka Öğrenin

Havalimanlarında COVİD-19 sonrası temassız geçişler yaygınlaştı, zamandan kazandıran uygulamalar devreye girdi. Teknoloji önceki yıllara göre çok daha fazla etkin oldu. Havalimanı, havayolu ve yolcular her yeni teknolojik gelişmeyle daha fazla rahat etmeye başladılar. Artık uçuş rezervasyondan, havalimanı kapısına ve terminal içinde uçağa binişe kadar bir çok yeni teknolojileri ve uygulamalar hayatımıza girdi. Özellikle sık uçan yolcular bu yenilikleri kullanırken, salgında fazla seyahat etmemiş yolcuların teknolojik gelişmeleri takip etmemesi büyük kaoslar sebep oluyor. Self check-in eşliğinde bagaj teslimi, biyometrik tarama, gelişmiş pasaport kontrolü, yol gösterici sinyal ile yol bulma teknolojileri, biniş kapılarına yürüme süreleri veya uçağa biniş uyarıları gibi teknolojileri takip ederek ve uygulayarak işletmecilere yardımcı olabilirsiniz.

5) Değişen Güvenlik Kurallarını Öğrenin

Yeni dönemde bir çok kural değiştiği gibi güvenlik prosedürleri de farklılaştı. Güvenlik personelini meşgul eden ve kuyruk oluşturan yolcuların genelde üzerinde metallerle seyahat edenler olduğunu unutmayın. Kısa sürede tamamlanacak güvenlik süreci, bu tür yolcular sebebiyle kuyruktakiler için tam bir eziyete döner. Vücudunuzdaki piercinglerden, kıyafetleriniz üzerindeki metal aksesuarlara, elbisenizdeki düğmelere kadar olan her şey, güvenlik hattında alarm sebebidir. Vücudunuzun görülmeyen bir yerinde piercinginiz varsa ya da çıkarılamayan bir metali vücudunuzda barındırıyorsanız, daha detektöre girmeden durumu belirtip, ekstra tarama talebinde bulunun. Kemerinizi çıkardığınızda düşme ihtimali olan bir pantolonunuz varsa, onları havalimanına giderken giymeyin. Kemer, güvenlikte sıra oluşmasında en önemli etkenlerden biri. Üzerinde dini, siyasi vb. söylemler, mesajlar içeren kıyafetleriniz seyahatinizi tehlikeye atabilir. Slogan içerikli kıyafetiniz güvenlik görevlilerinin dikkatini çekerse, tehditkâr ya da şüpheli bir durum hissederlerse sizi başka bir tarama için kenara alabilirler. Sorguya çekilebilir, hatta geri bile çevrilirsiniz.

6) Tecrübesiz personele yardım edin

Havalimanı hizmet şirketleri dünya genelinde, havacılık endüstrisi salgın esnasında durdurduğunda çok sayıda personelini işten çıkardı. İşten çıkarılmayanlar da evlerinden çalışmaktan pas tutu. Evden çalışanların ücretlerinde büyük kesintilerin olmasından dolayı bazı havalimanı çalışanları işlerinden ayrılmak zorunda kaldı. İşten çıkarılan personellerin yerine daha deneyimsiz olan kişiler göreve başladı. Durum böyle olunca havalimanlarındaki akışta sıkıntılar yaşanmaya başladı. Yolcular bu durumu göze alarak uçuş yaparlarsa havalimanlarındaki kaos azalmış olur. Bazı personelin tecrübesizliğini eleştirmek yerine onlar bu duruma alışana kadar onları daha pratik çalışacak halde anlayışlı olursak havalimanı işletmecilerine yardımcı olmuş oluruz.