Tek pilotla uçuşa hazır mısınız?

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) 2014 yılından beri yolcu uçaklarının tek pilotla güvenli şekilde uçma konusu ile ilgili araştırma yapıyor. Şu anki uygulamada olan iki pilotlu kokpitten tek pilotlu kokpite geçişin, 1950’li yıllardaki beş kişilik kokpitten iki kişilik kokpite geçişlerden çok daha zor olacağı görüşünde olan NASA, yolcu uçaklarının tek pilot ile uçurulmasının maliyet ve tasarruf açısından olumlu olması sebebiyle araştırmalarına devam ediyor.

“Bir pilot ile güvenle uçabilir mi?” Sorusuna cevap aranırken yapay zekâ ve bilgisayarlara daha fazla görev verilmesi, kokpitteki otomasyonun büyük ölçüde artırılması planlanıyor. Ayrıca tek pilot tarafından kullanılan uçaklara bir pilotun yerden, gerektiği anlarda yardım etmesi planlanıyor. Tek pilotlu uçuş çalışmalarına pilotların çoğunun karşı olduğu biliniyor. NASA tarafından gündeme getirilen bir pilotun yerden destek sağlaması projesinde ise yerdeki pilotun aynı anda birkaç uçuşu denetleyebilecek ve gerektiğinde uçağı uzaktan tamamen kontrol edebilecek şekilde eğitilmesi planlanıyor.

NASA tek pilotla yolcu uçağı uçurulması için bazı testleri Boeing 737 simülatörlerinde gerçekleştirmiş. Havayolları da tek pilotlu operasyonlarda sadece paradan tasarruf edebilecekleri için değil yakın zamanda olabilecek pilot sıkıntısı nedeniyle sıcak baktığı belirtiliyor. Boeing önümüzdeki yirmi yılda 600 bin yeni pilota ihtiyaç olacağını tahmin ediyor. Bazı hesaplamalara göre de 2025 yılına kadar küresel olarak en az 34 bin pilot açığı olacağından çözüm olarak tek pilot uygulaması tartışmaları ilgi görüyor.

Öte taraftan Uluslararası Havayolu Pilotları Birliği (ALPA) 2019 yılında tek pilotlu operasyonların tehlikeleri hakkında bir bildiri yayınlayarak, bu fikri “erken” bulmuş ve hiçbir otonom sistemin bir pilotun yerini tutmayacağını iddia etmişti. Yolcuların tek pilotlu uçakla yolculuk hakkında ne düşündüğü de elbette önemli. ABD’de yolcular arasında yapılan bir ankette “tek pilotlu uçağa binerim” diyenlerin oranı yüzde 50 seviyesinde çıkmış.

Netice itibariyle otoriteler araştırmalar ışığında, güvenli uçuş için gelişmiş teknolojilerin desteğini yeterli görürlerse yakın gelecekte kokpitte 1 pilot görebiliriz. Sadece ne kadar yakın zamanda olabileceğine cevap vermek zor. Günümüzde birçok küçük ve askeri uçağın tek bir pilot tarafından güvenli bir şekilde uçuruluyor. Yeni nesil uçan taksiler de pilotsuz, otonom olarak görev yapacak şekilde tasarlanıyor. İnsansız hava araçları ise günümüzde çeşitli amaçlarla yoğunlukla kullanılıyor. Dolayısıyla yolcu uçaklarının tek pilotla uçurulacağı günlerin yakın olduğu söylenebilir.