İthalatta devletin kaybı büyük!

Gümrük vergilerinin bazı ürünlerde artırılmış olması sebebiyle bazı çevrelerde henüz yeni maliyetlerle ithalat yapılmadığı halde zamlı tarife uygulanmaya başlandı. Vatandaş da zannediyor ki ithal ürüne ödediği rakamın önemli bir kısmı devlete vergi olarak gidiyor. Halbuki devletin aldığı gümrük vergisinin yaklaşık dört katını anlamsız şekilde depolar, takriben 6-7 katını da haraç olarak acenteler “ordino ücreti” adı altında tahsil ediyor.

Vatandaşın cebinden haksız bir şekilde alınan bu paralara kamudan bir otorite çıkıp “dur” demiyor. Anlam vermek de mümkün değil. Madem ithal üründen bu kadar para alınıyor, devlet bari bunu gümrük vergisini biraz daha artırıp kendisi için hazineye gelir kaydetsin. Tarifesi olmayan, yasal altyapısı sıkıntılarla dolu tahmil, tahliye bedeli (ordino ücreti) ve depo gideri adı altında ithal ürünlerden alınan bu paraların büyük kısmı yurtdışına navlun bedeli olarak gideceğine kendi ülkemizde kalsın...

Gerçek bir doküman üzerinden inceleyelim;

İthal mal Çin’den geliyor.

Bedeli 4.840 ABD Doları

(Takriben 33.000 TL)

Gümrük Vergisi: 772,73

Damga Vergisi: 149,70

Depo Gideri: 2.000

Tahmil-Tahliye: 7.000

Yukarıdaki örnekte olduğu üzere devlet ithal üründen yaklaşık 900 TL ücret alırken Almanya’da, Amerika’da benzeri bile olmayan depo gideri ile tahmil ve tahliye ücreti (ordino) olarak aracılara ödenen rakam tam 9 bin TL. Birisi çıkıp milletin cebinden çıkan paranın gerekçesini izah ederse çok iyi olur. “Yurtdışına ithalat yoluyla para gitmesin” diye uğraşılırken bu detaylara da lütfen birileri bir göz atsın.

Yerli üretimi desteklemek için gümrük duvarlarının yükseltilmesine paralel olarak bu ayrıntılara bakılması icap etmez mi? Halbuki ithalatın daha kontrollü yapılması için yükseltilen gümrük vergilerine ilave uygulamalarda söz konusu. Mesela Haziran’dan itibaren gümrük vergilerinin ödenmesi daha kolay hale getiriliyor. Gümrükkart ile tek bir kamu bankasından değil, diğer kamu bankalarından ödeme yapılabilecek. Hem ithalatçının işi kolaylaşıyor, hem de devlet beyana dayalı gümrük vergisi yerine tahakkuk eden rakamı anında tahsil edecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen Ortak Pos Projesi kapsamında gümrükler için bu adım atılmış. Ticaret Bakanlığı da gümrük işlemleri dolayısıyla doğan vergiler ve diğer mali yükümlülüklerin tahakkuklu olarak tahsil edilmesi için hazırlıklarını yapıyor. Ticaret Bakanlığı, ithalat esnasında kendi sistemlerinde borç sorgulaması yapacak ve sorgulama neticesinde ithalatçıdan borcu anında tahsil edilerek diğer işlemleri gerçekleştirecek.

Halbuki hali hazırda ithal ürünler sebebiyle Türk iş dünyasının ödeyip sonra bizlere yani vatandaşa fatura ettiği sürpriz maliyet kalemleri için Ticaret Bakanlığı bir tedbir almış değil. Hiçbir ülkenin gümrüklerinde olmayan tarifesiz fahiş ordino ücreti, geçici depo, antrepo tahsilatlarına da mutlaka bir düzenleme getirilmesi gerekir. Gümrüklerimizin de Almanya ve ABD gibi medenileştirilmesinin tam zamanı.