Rusya ile doğalgaz sıkıntısı!

Rusya ile Batı hattı (TürkAkım) üzerinden devam eden doğalgaz pazarlığından henüz bir netice yok. Bu hattın kontratı 2021’de biteceği için senenin başından bu yana müzakerelerdevam ediyor. Mavi Akım’ın kontratı da 2025’te sona ereceğinden bu müzakere önemli.

Rusya bu hattan alınan ve bin metreküpüne yaklaşık 250 dolar ödenen gazın fiyatını 10-15 yıllığına 180 dolara indirmeyi önermiş. Beklenti çok daha aşağılar olduğu için kabul edilmemiş. BOTAŞ’ın 60 - 70 dolardan spot piyasadan sıvılaştırılmış gaz (LNG) temin ettiği de şüphesiz gündeme gelmiştir.

Türkiye, Avrupa’daki Rus gaz fiyatlarını referans olarak göstermekle kalmamış, şu günlerde elini güçlendiren tüm unsurları masaya koymuş olmalı. Petrol fiyatları düşüyor, sıvılaştırılmış doğalgaz bol ve fiyatları çok uygun. Boru hattı gaz alım kontratları da bitiyor. Yeni kontratlarda “Al ya da öde” şartının da yüzde 85’ten 65’lerin altına çekilmesi konuşuluyor.

Mesela; Türkiye, TürkAkım üzerinden hiç Rus gazı almasa, kontratı yenilemezse ne olur? Katar’ı bile ikinci plana atan Avusturya, Endonezya gibi yeni LNG oyuncularıyla, ABD’nin rakamlarıyla piyasa etkileyen kaya gazıyla Türkiye, yıllık 43 milyar metreküp LNG kabul etme imkanları üzerinden anlaşsa neler değişir?

Küresel pazarlarda hem bol, hem ucuz olan LNG karşısında pahalı Rusya, Azerbaycan ve İran gazı ne yapabilir?

Neticede uzun dönemli doğalgaz kontratları ve fiyatların petrol endeksli olması Türkiye’nin gaz faturasını ciddi anlamda kabartıyor. Bu sebeple Avrupa’da en pahalı doğalgazı Türkiye kullanıyor. Boru hattıyla temin ettiğimiz doğalgazın çoğunu Rusya’dan alıyoruz. En fazla parayı da Rusya’ya ödüyoruz. Ancak bu seneden itibaren tablo LNG sayesinde ciddi şekilde değişecek.

Batı hattından aldığımız Rus gazı, bu senenin başından itibaren TürkAkım üzerinden akmaya başladı. Fakat bu hattan BOTAŞ ve özel sektörün aldığı toplam 8 milyar metreküplük (4+4) doğalgaz kontratları 2021’de biteceğinden, yeni kontrat diğer gaz rakamları için de önemli.

Avrupa’da gaz merkezlerinde (HUB) bin metreküp doğalgazın fiyatı 120 dolar seviyelerindeyken Türkiye, Rus gazına takriben 250, SOCAR’ın getirdiği Azerbaycan gazına da yaklaşık olarak 235 dolar ödüyor. Petrole endeksli bu fiyatlar her halükarda aşağı inecek. Rusya, İran ve Azerbaycan gaz fiyatları 3,6 ve 9 aylık dönemlerde güncellendiği için indirimler fiyatlara gecikmeli yansıyor.

Netice itibariyle Rusya ile Türkiye gaz için masada, ama farklı konulardan etkilenen müzakerelerin nasıl biteceğini kestirmek zor.