Resesyon yok, enflasyon varsa yandık
Temmuz ayı tarım dışı istihdam verisi öylesine yüksek geldi ki bütün hesapları alt üst etti. Kimsenin ajandasında 528 bin istihdam, yüzde 3.5’e inen işsizlik oranı ve yüzde 5 kazanç artışı yoktu. Beklentinin tam iki katına çıkan temmuz ayı verileri yanında önceki aylar da yukarı yönde revize edildi.
-Resesyona gidilmediği ve büyümenin momentumunun güçlü olduğu görüldü. En azından resesyon ihtimali ileri bir tarihe ertelendi. Oyunun kuralları değişti.
FAİZ 1 TAM PUAN ARTIRILABİLİR Mİ?
➔Açıklanan verinin üzerine bundan sonra iki enflasyon ve bir tarım dış istihdam verisi daha eklenecek. Fed de 21 Eylül’de faiz kararını verecek.
➔Tarım dışı istihdam verisine kadar Fed’in yaptığı açıklamalar 21 Eylül’de veriye bağlı hareket edileceği, çeyrek puan ile yarım puan artışın olabileceğiydi.
➔Ancak son istihdam verisi Fed’in elini iyice rahatlattı ve net biçimde 75 baz puana faiz artırımına dönüldü. Bu durumda üç çeyrek puanlık artırım üst üste üç kez tekrarlanmış olacak. Nadir görülen bir durum.
➔Hatta ağustos ayı enflasyonu yüksek çıkacak olursa eylülde bu kez bir tam puana kadar varan artışla karşılaşabiliriz.
➔Bu da Fed politika faizini yüzde 3.5’e taşır. Geriye kalan iki toplantıda çeyrek puandan yıl sonunda yüzde 4 faize çıkılır.
ARTIK EN ÖNEMLİ VERİ ENFLASYON
➔İstihdamın güçlü gelmesi ekonominin resesyonda olmadığının net işareti. ABD için resesyon tartışmasını geride bıraktık.
➔Bundan sonra en önemli veri açıklanacak enflasyon rakamları olacak.
Çünkü Fed’in eli rahatladı faiz artırmasına artıracak da, ne kadar artıracak? İşte bunu da enflasyon rakamları belirleyecek.
➔Bundan sonra açıklanacak enflasyon rakamları ABD ekonomisinin de küresel piyasaların da en önemli verisi olacak.
➔İlk rakam bu hafta 10 Ağustos Çarşamba günü temmuz enflasyon verisiyle açıklanacak. Beklenti enflasyonun hafifçe düşeceği yönünde. Yüzde 9.1’e çıkan enflasyonun temmuz ayı verilerinde yüzde 8.8’e ineceği tahmin ediliyor.
ÇİFT HANEYE YÜKSELİR Mİ?
➔Tahmin tutarsa iyi, tutmazsa kötü. Tarım dışı istihdam yüksek geldiğine göre enflasyon da yüksek gelebilir.
➔Ağustos ayı enflasyonunun da yüksek gelmesi durumunda faiz artırım beklentileri iyice güçlenecek, tablo iyice kararacak.
➔Çünkü son olarak yüzde 9.1’e çıkan enflasyon temmuzda biraz daha yükselirse yıllık enflasyonun çift haneli rakamlara çıkma ihtimali artacak.
➔Çift haneli enflasyon ise hiç iyi bir şey değil. İşleri bozulacak ve 50 yıllık aradan sonra yeniden çift haneli enflasyon görülecek. İster istemez bütün karşılaştırmalar 1970’li yıllarla, yüksek enflasyonla, resesyonla yapılacak. Siyaseten savunması da çok zor olacak. Hatta yeni bir oyun kurulması gerekebilir.
PETROL VE EMTİA DÜŞÜŞÜ BOŞAMI GİTTİ?
➔Demek ki şimdiye kadar artırılan faizler pek işe yaramamış. Enflasyonun momentumunu kesmemiş. Bu durumunda verilen ilacın dozunu yükseltmek gerekecek.
➔Nihayetinde verilen ilaç da etkisini hemen göstermiyor. Aradan 9-18 ay gibi bir zaman geçmesi gerekiyor. Kısaca ortayı tutturmak, altın dengeyi bulmak her zamanki gibi zor.
➔Kaldı ki şimdiye kadar sadece faizler artırılmadı. Petrol fiyatları da, emtia fiyatları da kayda değer biçimde düştü. Bu düşüş şimdilik yüzde 15 civarında. Bunların enflasyon üzerinde kayda değer bir düşüş yaratması beklenir.
➔Yutulan ilaçların pek çare olmadığı görülüyor. Eğer bu ilaçlar enflasyonda düşüş yaratmazsa daha sert bir ilaca ihtiyacı olabilir.
➔Ne de olsa hastayı tedaviye geç başladılar. İlacın sonuç göstermesi zaman alabilir, hatta dozunu artırmak gerekebilir.
➔Enflasyon eylül ayında yüzde 9’un altına inmezse faizler 1 tam puan artırılabilir.
ÇİFT HANENİN ÖNEMİ
➔Faizler artırılmasına artırılır da bu işin de bir sonu var. Çift haneye çıkmış enflasyon karşısında herhalde yeni yılda bir iki kez faiz artırımı daha gerekebilir.
➔Bu durumda politika faizinin yüzde 4’ün üzerine tırmanması söz konusu olacak. Çok kısa sürede bu kadar artışın sindirilmesi zor olabilir.
➔Ekonomiyi de, borçların ödenmesini de zorlaştırabilir.
➔Bu durumla karşılaşmamak için ise enflasyonda biraz olsun başarı sağlamak ve çift haneli rakamları görmemek gerekiyor.
ABD-ÇİN GERGİNLİĞİ
➔Geçen haftanın bir başka önemli olayı Çin ile ABD’nin arasında başlayan gerginlikti. Tayvan üzerinden Çin’i rahatsız edip gerginliği yaratan ABD şimdilik bir adım öne geçti.
➔Çin ise Pelosi’nin Tayvan ziyaretine okkalı bir yanıt verebilmiş değil. Ada etrafının sarılması ve askeri tatbikat yapılması skoru berabere taşımaya yetmiyor.
➔Kasım ayında hem ABD’de hem Çin’de seçimler yapılacak. Başı önde eğik kalmak kaybettirir, özellikle de bu ülke Çin ise.
➔Daha etkili bir adım beklenir. Su adım nereden ve nasıl gelecek? Bunu bilmiyoruz. Ama piyasaları etkileyeceğini biliyoruz.
➔ABD’de açıklanacak iki enflasyon verisi ve bir tarım dışı istihdam verisi ile birlikte piyasaların epeyce oynak olacağını, sert iniş ve çıkışların görülebileceği bir döneme girdik.
