İhya maliyeti yeni yılda en az yüzde 62 artacak
BAĞ-KUR'luların durdurulan sigortalılık sürelerini ihya etmek için ödeyeceği prim, asgari ücrete hiç zam gelmese bile yeni yıldan itibaren yüzde 29,5 oranında artacak. Asgari ücrete yüzde 25 zam geldiğinde ihya maliyetindeki artış yüzde 62'ye, asgari ücrete yüzde 30 zam geldiğinde ise maliyetteki artış yüzde 68'e ulaşacak. Başvuruyu 31 Aralık 2025 tarihine kadar yapanlar maliyet artışından etkilenmeyecek, ödemeyi ise nisan ayında yapacaklar. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç, BAĞ-KUR ihya maliyetindeki artışla ilgili ayrıntıları yazdı
Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) prim borcu bulunan BAĞ-KUR’lular için 2008, 2015, 2018, 2020 ve 2021 yıllarında çıkartılan kanunlar ile bir tür prim affı getirildi. Ödenmeyen prim borçları silindi ve buna karşılık prim borcunun bulunduğu döneme ait sigortalılık süreleri durduruldu. Bu süreler emeklilik işlemlerinde dikkate alınmıyor.
SORULARINIZ İÇİN: akivanc@haberturk.com
Prim borçları silinip sigortalılık süreleri durdurulurken kendilerine bir de hak tanındı. Buna göre, BAĞ-KUR’lular ekonomik durumları iyileştiğinde durdurulan sigortalılık sürelerine ait primleri başvuru yaptıkları tarihteki asgari ücret üzerinden ödeyerek söz konusu sigortalılık sürelerini ihya edebiliyorlar. İhya ettiklerinde ise o süreler emeklilik işlemlerinde dikkate alınmaya başlıyor.
Prim borçlarının yapılandırılması için geçmiş yıllarda çıkartılan kanunlarda BAĞ-KUR’lulara ihya kolaylığı sağlandı. Cari asgari ücret yerine daha uygun koşullarda prim ödemek suretiyle durdurulan sigortalılık sürelerini ihya etme hakkın tanındı. İhya kolaylığı en son 2021 yılındaki borç yapılandırma kanununda sağlandı. 2023 yılındaki borç yapılandırma kanunu ile de ihya kolaylığı sağlanacağı ilk başta açıklanmasına karşın, kanunda bu yönde bir düzenlemeye yer verilmedi.
TBMM Genel Kurulunda önceki hafta kabul edilen kanunla birtakım primler ile birlikte BAĞ-KUR ihya primleri de artırıldı. Bugüne kadar ihya için asgari ücretin yüzde 34,75’i oranında prim alınırken, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren ihya prim oranı asgari ücretin yüzde 45’ine çıkartılacak. Buna göre, 1 günlük ihya için şu an 301,23 TL prim alınırken, asgari ücrete hiç zam gelmese bile yeni yıldan itibaren 390,08 TL prim alınacak. Asgari ücrete hiç zam yapılmasa bile ihya maliyeti bugünkü asgari ücret üzerinden yüzde 29,5 oranında artacak.
Asgari ücrete yüzde 25 zam geldiğinde 1 günlük ihya primi 487,60 TL’ye, yüzde 30 zam geldiğinde ise 1 günlük ihya primi 507,11 TL’ye çıkacak. Bu durumda ise asgari ücrete yüzde 25 zam geldiğinde ihya maliyeti yüzde 61,87, asgari ücrete yüzde 30 zam geldiğinde ise ihya maliyeti yüzde 68,35 oranında artacak.
ÜÇ YILLIK SÜRENİN İHYA MALİYETİ EN AZ 200.000 LİRA ARTACAK
İhya primindeki bu artışın ne anlama geldiğini bir örnekle anlatalım. Diyelim BAĞ-KUR’lu Ali Beyin 2018 Nisan ile 2021 Nisan ayları arasında 3 yıllık, yani 1080 günlük sigortalılık süresi, prim borcunu ödemediği için durdurulmuş olsun.
Kanuna göre, ihya için ödenecek prim tutarı, başvurunun yapıldığı tarihteki asgari ücret üzerinden hesaplanıyor. Ali Bey 31 Aralık 2025 tarihine kadar başvuru yaparsa bu süreyi mevcut asgari ücret üzerinden 325.328,40 TL prim ödemek suretiyle ihya ederek emekliliğine saydırabilecek.
Başvuruyu 31 Aralık 2025 yerine 1 Ocak 2026 veya sonraki tarihte yaparsa aynı süreyi ihya etmek için ödeyeceği prim tutarı, asgari ücrete yüzde 25 zam geldiğinde 526.608 TL’ye, asgari ücrete yüzde 30 geldiğinde ise 547.678,80 TL’ye çıkacak. İhya maliyeti en az 201 bin 280 TL olacak. Asgari ücret yüzde 30 arttığında ise ihya maliyetindeki artış 222 bin 350 liraya ulaşacak.
BAŞVURUYU ARALIK AYINDA YAPANLAR PARAYI NİSAN AYINDA ÖDEYECEK
Ali Bey 31 Aralık 2025 tarihine kadar ihya başvurusu yaptığında, Sosyal Güvenlik Kurumu ödenecek prim tutarını hesaplayarak kendisine tebliğ edecek. Ali Bey, borcun tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde tamamını öderse ihya işlemi tamamlanmış olacak. Başka bir ifadeyle aralık ayında başvuru yaptığında, borcu ödemek için nisan ayına kadar zamanı olacak.
HAK SAHİPLERİ DE İHYA YAPABİLİR
BAĞ-KUR ihya hakkından, ölen kişiden ölüm aylığı bağlatma hakkı bulunan eş veya çocukları da yararlanabiliyor.
Durdurulan süreyi ihya ettiğinde prim gün süresi ölüm aylığı bağlatmak için yeterli hale gelen kişiler ihya maliyetindeki artıştan etkilenmemek için başvuruyu 31 Aralık 2025 tarihine kadar yapmalıdır.
DURDURULAN SÜRENİN TAMAMINI İHYA ETMEK ZORUNLU
Askerlik veya doğum borçlanmasında, eksik prim günü kadar borçlanma hakkı bulunuyor. Sürenin tamamını borçlanmak gerekmiyor. Ancak, durdurulan BAĞ-KUR sigortalılık süresinin ihya edilebilmesi için sürenin tamamının priminin ödenmesi gerekiyor.
BAĞ-KUR’DA PRİM GÜNÜ İNDİRİMİNE DİKKAT!
Mevcut kanuna göre, BAĞ-KUR’dan normal emeklilik için 9000 prim gününü tamamlamak gerekiyor. Kısmi emeklilik için ise 5400 prim günü aranıyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılında yaptığı açıklamada, küçük esnaf için BAĞ-KUR prim gününün 9000’den 7200’e indirileceğini açıkladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan da bir süre önce yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatı doğrultusunda bu vaadi hayata geçirmek için hazırlık yaptıklarını ifade etti. Prim indiriminden tüm BAĞ-KUR’lular değil, küçük esnafın yararlanması bekleniyor.
Prim borcunu ödemediği için sigortalılık süresi durdurulan kişilerin, BAĞ-KUR prim günü süresinin 7200’e indirileceğini de dikkate alarak ihya konusunda karar vermeleri gerekir. Mevcut süre ve emeklilik hakkı elde edinceye kadar çalışmaya devam ettiklerinde kazanacakları süre 7200 günü tamamlamaya yeterli olan küçük esnafın durdurulan sigortalılık süresini ihya etmesi gerekmeyebilir. Bu nedenle, ihyaya karar vermeden önce herkesin kendi durumuna göre değerlendirme yapması isabetli olur.
