Yeryüzündeki en görkemli 12 piramit
Dünyanın en eski piramidi Mısır'daki 4700 yıllık Djozer'dir. En büyüğü ise Meksika'da Cholula'dır. Peru, Sudan, Meksika, İtalya, Irak başta olmak üzere çok sayıda antik piramit, gizemlerinin çözülmesini bekliyor.
Piramitler denince akıllara Mısır gelir. Gösterişli Giza Piramitleri, dünya çapında fenomen hale geldi ve herkes tarafından bilinir. Ancak piramit yapılar, Mısırlılarla aynı dönemde ve onlardan çok uzaklardaki farklı uygarlıklar tarafından da yapıldı. Birbirleriyle hiçbir iletişimleri olmasa da aynı dönemin insanları için bu üçgen yapılar son derece önemliydi.
İnşaat ve mühendisliğin en üst noktası olarak kabul edilen dev piramitlerin nasıl yapıldığı bugün hala tam olarak çözülemedi. Tabandan tavana kadar daralarak metrelerce yüksekliğe ulaşırken kullanılan dev taşlar nasıl taşındı?
Dünyanın en eski piramidi Mısır’daki 4700 yıllık Djozer’dir. En büyüğü ise Meksika’da Cholula’dır. Peru, Sudan, Meksika, İtalya, Irak başta olmak üzere çok sayıda antik piramit, gizemlerinin çözülmesini bekliyor.
1- Zoser Piramidi / Sakkara – Mısır / MÖ 2660
Giza Piramitlerinden bir asır önce inşa edilen Zoser Piramidi, Mısır’daki yüzlerce piramidin en eskisi. Firavun Zoser tarafından inşa edildiğinde, o döneme kadar firavun mezarlarının tepeleri düzdü. Üst üste höyükleri yerleştirerek yapılan Zoser, mimar İmhotep’in eseri. Mısır’daki Üçüncü hanedanın ilk kralı olan Zoser’in dönemi hakkında çok az şey biliniyor. O dönem mezar soyguncularıyla başa çıkabilmek için piramidin içine bir tünel labirenti inşa edildi ve mezar odası dışında pek çok boş oda yapıldı.
2- Güneş Piramidi / Teotihuacan – Meksika (MS 100)
Beş katman halinde ve 65 metre boyunda inşa edilen Güneş Piramidi, Teotihuacan’daki piramitlerin en büyüğü ve en görkemlisi. Yanında bulunan Ay Piramidi’ne Ölüler Bulvarıyla bağlanıyordu. Bölgedeki kırmızı büyük volkanik kayalardan oyularak yapıldı. Piramidin batı kanadında 248 engebeli basamak bulunuyor. 1970’lerin başında piramidin altında dev boyutlu mağara ve tünel sistemleri ortaya çıkarıldı ve şehrin her yerinde bu tünellerin bulunduğu anlaşıldı. Güneş Piramidi’ni kimin inşa ettiği hakkında çok bilgi ve inşa edilme amacı da spekülasyon konusu. Bazı arkeologlar piramidin ilk dönemlerinde tepesinde bir tapınak olabileceğini düşünüyorlar.
3- El Castillo / Yukatan – Meksika / MS 1000
Maya uygarlığından geriye kalan en görkemli yapılardan biri, ChichenItza Piramidi, bir diğer adıyla Kukulcan Tapınağı veya daha bilinen lakabıyla El Castillo. Bu piramidin oldukça dikkat çekici astronomik bağlantıları var. Her yüzünde 91 basamak ve piramidin tamamında 365 basamak bulunuyor, bu da bir yılın günlerini temsil ediyor. En büyüleyici özelliği ise ilkbahar ve sonbahar ekinoksları sırasında ışık ve gölge, kuzey merdiveninin yanında bir dizi üçgen oluşturuyor, gölgeler hareket eden bir yılan şeklini alıyor. ChichenItza büyük bir tehlike altında, jeologlar piramidin altında 20 metre derinliğinde bir obruk buldular ve yapının bu obruğun içine çökme riski bulunuyor.
4- Prang Tapınağı / Koh Ker – Kamboçya / MS 940
Kamboçya’nın eski başkenti Koh Ker, yaklaşık 100 kadar tapınağın bulunduğu büyülü bir yer. VI. Jayavarman döneminde inşa edilen bu yapılar arasında, 35 metre yüksekliğindeki 7 katmanlı piramit yükselir. Koh Ker’deki pek çok anıt ve heykel ya yağmalandı ya da yönetimler tarafından müzelere kaldırıldı. Yıllar boyunca etrafındaki mayınlar nedeniyle kimsenin giremediği Koh Ker ancak yakın zamanda temizlenerek ziyarete açıldı.
5- Keops Piramidi / Kahire – Mısır / MÖ 2560
Antik dünyanın en büyük ve görkemli yapıtlarından Gize Piramitleri, 3 farklı piramitten oluşur. Kefren, Mikerinos ve Keops, diğer adıyla Khufu veya Büyük Piramit. Keops, firavun Khufu için inşa edildi ve binlerce yıl boyunca insan eliyle yapılmış en büyük yapılardan biri olarak kaldı. 50 tondan daha ağır ve tahminen 2 milyon 300 bin bloktan oluşuyor. Kaba yontulmuş ve yerel taş ocağından getirilen taşlardan yapıldı. İçindeki odalar ve labirent tüneller, piramidin dışından daha ilginç. Hala ne için olduğu bilinmeyen ve yarım kalmış bir oda bile bulunuyor.
6- General Mezarı / Ji’an – Çin / MS 400
Goguryeo, Moğolistan’dan Chungju’ya kadar uzanan Kore’nin Üç Krallığı’ndan biriydi ve Goguryeo’nun 20. hükümdarı olan Kral Jangsu, 43 metrelik “Doğu Piramidi”ne gömüldü. En azından öyle tahmin ediliyor, bu mezarın Kral Jangsu veya babası Gwanggaeto’ya ait olabileceği düşünülüyor. 1100 adet yontma taş kullanılarak yapıldı ve tipik Goguryeo kültürünün izlerini taşıyor. General’in mezarı, Goguryeo’nun başkenti olan bugünkü modern Çin’deki Ji’an şehrinde bulunuyor.
7- Ur Zigguratı / Irak / MÖ 2000
Ur Zigguratı, Sümerlerden kalan en iyi korunmuş anıtlardan biri. Bugün Irak’ta bulunan Ur antik kentindeki piramit, MÖ 21. yüzyılda Kral Shulgi tarafından inşa ettirildi. MÖ 6. yüzyılda Kral II. Nebuchadnezzar tarafından yeniden inşa edildi ve 20. yüzyılda Saddam Hüseyin döneminde elden geçirildi. Şehrin koruyucu tanrısı için yapılmıştı ve halkın tarım ürünlerinin burada saklandığı tahmin ediliyor. Zigguratın tepesinde Nanna Tapınağı bugün artık yok. Mavi sırlı tuğlaların inşaatta kullanıldığı düşünülüyor.
8- Kashta Mezarı / Meroe – Sudan / MÖ 500
Sudan, eski dönemlerde Nubia adıyla Mısır firavunları tarafından yönetiliyordu. Mısırlılardan oldukça fazla etkilenen Nubia kralları, daha küçük ve dar piramitler inşa etmişlerdi. Bugün yaklaşık 40 kadar piramit bulunuyor ve bu sayı Mısır’dakilerin neredeyse iki katı. Meroe’de bulunan bu piramitler Nubia kral mezarları ve Mısır’da cenaze yöntemleri değiştikten 1000 yıl sonra bile geleneği sürdürmeye devam ettiler.
9- Borobudur Tapınağı / Java – Endonezya / MS 800
9 kattan oluşan Borobudur Tapınağı, geleneksel bir piramit olarak kabul edilmiyor olsa da dünyanın
en büyük Budist tapınağıdır. Sailendra Hanedanı tarafından 9. yüzyılda yapıldığında geleneksel Cava
Budist mimarisi ile Hint Gupta sanatının birleşimi olarak tasarlanmıştı. Yapı tamamlandıktan 100 yıl
kadar sonra bilinmeyen bir nedenle terk edildi ve 1814’te İngiltere’nin Java valisi Teğmen Thomas
Stamford tarafından keşfedildi. Tapınağı özel yapan özelliklerinden biri kozmik eksen etrafında
yayılan bir dizi açık hava geçidinden oluşması. Piramit en üst katına kadar saat yönünde tavaf edilirdi.
504 Buda heykelinin bulunduğu Borobudur’un geometri, jeomani ve teoloji konusunda aydınlanma
eseri olduğu kabul edilir.
10- Tikal / Peten – Guatemala / MS 200
Maya uygarlığının önemli şehirlerinden biri olan Tikal’de 6 piramitten oluşan bir tapınak alanı bulunuyor. Piramitlerin en büyüğü 70 metre yüksekliğinde ve İki Başlı Yılan Tapınağı’nın bulunduğu IV. TikalPiramidi’dir. Mayaların ardından uygarlığın pek çok kalıntısı yağmur ormanlarının içine gömüldü. 1850’de Avrupalı kaşifler tarafından bulundu. Bugün UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bulunan Tikal’de MS 600 ile 800 yılları arasından sanatsal olarak zirveye ulaşıldı, 576 kilometrekare alandaki tapınak ve piramitler de uygarlığın en yüksek seviyesini temsil ediyor.
11- Bent Piramidi / Dahshur – Mısır / MÖ 2600
Mısır’ın Eski Krallık firavunu Sneferu tarafından inşa ettirilen Bent Piramidi, eşsiz ve dünyanın en ilginç piramitlerinden biri. Alt kısmı çölden 54 derece eğimde ve üst kısmı 43 derecelik daha dar bir açıdadır. Bu da bükülmüş bir görüntüye neden olur. Bent Piramidi’nin bir diğer özelliği ise öncesindeki basamaklı piramitlerle sonrasındaki düz kenarlı piramitlere geçiş niteliği taşımasıdır. Orijinal cilalı kireçtaşı dış kaplaması korunmuş tek piramittir.
12- Cestius Piramidi / Roma – İtalya / MÖ 12
Roma İmparatorluğu’nun Mısır’ı topraklarına katmasının ardından Mısırlıların geleneklerine ve uygarlığa dair önemli bir merak oluştu. Dönemin varlıklı yargıçlarından CaiusCestius’un mezarı olan inşa edilen piramidin de bu Mısır etkisiyle yapıldığı tahmin ediliyor. 35 metre yüksekliğindeki bu eşsiz Roma piramidi, beyaz mermer ve tuğladan yapıldı. İçinde, tıpkı Mısırlıların yaptığı gibi Roma mitolojisine ait sahneler ve freskler bulunuyor. Ayrıca bir yazıtta piramidin neden ve nasıl yapıldığı anlatılıyor.
