Referandum her zaman 'doğru' sonuç verir mi?

ÖZNUR KARSLI/GAZETE HABERTÜRK DEMOKRASİ nin sunduğu en önemli hak olan referandum a son olarak geçtiğimiz hafta sonu Kolombiya ve Macaristan da gidildi.Kolombiya daki referandum, 52 yıldır hükümet ile Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) arasında süren savaşın nihayetlenmesinin ardından, barış anlaşmasına halkın nasıl baktığını görmek için yapıldı. Ülke genelinde yapılan referandumda katılım oranı yüzde 37 gibi düşük bir oranda kalsa da halkın yüzde 50.2 si Kolombiya Devlet Başkanı Juan Manuel Santos ile FARC lideri Rodrigo Londono Echeverri arasında imzalanan anlaşmayı reddettiğini belirtti. Hayır oyları ile Evet oyları arasındaki fark 66 binde kalırken sonuca rağmen Santos, barışı devam ettirmek için elinden geleni yapacağını söyledi.MACARİSTAN INSIĞINMACILAR İÇİN YÜZDE 98 İ HAYIR DEDİ Macaristan da da halk, Avrupa Birliği nin belirlediği 1300 kişilik sığınmacı kotası için önceki gün sandığa gitti. Avrupa Birliği nin belirlediği sığınmacı kotasının Macaristan Meclisi nin onayı alınmadan uygulanıp uygulanamayacağının sorulduğu 2 Ekim referandumunda halkın yüzde 98 i Hayır oyu kullandı.Ancak seçimde oy kullananların oranı yüzde 45.4 te kalınca oylama geçersiz sayıldı.Tüm Avrupa ve dünyayı ilgilendiren 23 Haziran da İngiltere de gerçekleştirilen AB referandumunda, ülkenin Avrupa Birliği içinde kalıp kalmaması gerektiği halka sorulmuştu. Katılım oranının yüzde 72.2 olduğu referandumda şaşkınlık yaratan bir sonuç çıktı ve halkın yüzde 51.9 u Ayrılma , yüzde 48.1 i ise Kalma yönünde fikir belirtti. HABERTÜRK bazen güvenlik ve terör, bazense ekonomik ve yüksek hayat standardı için yapılan ancak sonucu referandumdan daha fazla tartışma yaratan bu demokratik hakkın hangi durumda olumlu sonuçlar verip vermeyeceğini uzmanlarına sordu. Uzmanlar, her ülkenin referandum kültürünün farklı olduğunu söylüyor. İşte görüşler... HER ZAMAN İŞLETİLECEK BİR KURUM DEĞİL PROF.DR. ALİ YAŞAR SARIBAY Referandum demokrasilerde çok önemli konularda başvurulması gereken, hayati öneme sahip bir kurum. Çok önemli meselelerde, çözüme kavuşulmasının meşrutiyetini göstermek için referendum şart olabilir. Ancak referendum demokrasinin en önemli kurumlarından biri olsa da her konuda yapılması sağlıklı sonuç vermez. Bu durum, demokrasinin diğer kurumlarının sağlıklı çalışmadığını gösterir.Kolombiya, İngiltere ile Macaristan daki ortam ve süreç Türkiye ile kıyaslanamaz. Kolombiya örneğinde olduğu gibi Türkiye de şu anda PKK ile barışı referanduma götürecek bir ortam yok. Tehditler savuran bir terör örgütüne şu konjonktürde nasıl iyi niyetle yaklaşacaksınız? Bunun da referanduma götürülüp, tartışılması ayrı bir kutuplaşmayı doğurur. Referandum her zaman işletilebilecek bir kurum değil. Aslında demokrasilerde son çare de diyebiliriz. DEVLET İLE ÖRGÜT UZLAŞIRSA HALKA SORMAK ZORUNLULUKTUR MHP GAZİANTEP MİLLETVEKİLİ PROF.DR.ÜMİT ÖZDAĞ: Temel , kazanılmış insan hakları referandum konusu olamaz. Ancak bir terör örgütü ile devlet yaptığı müzakereler sonucunda uzlaşmaya vardıysa bunun o ülkenin halkına sorulması bir zorunluluktur. PKK ile ne olursa olsun görüşülmesine karşı çıkan bir insan olarak bunu söylüyorum.Kolombiya da halk bütün propaganda ve manipülasyonlara rağmen Adalet olmadan barış olmaz diyerek bunu kabul etmedi. Küçük bir dilim de olsa anlaşmayı reddetti. Türkiye ise inşallah PKK ile masaya yeniden oturmayı düşünmez. Umarım PKK, Türkiye Cumhuriyeti ne teslim olmak durumunda bırakılır. BARIŞ ANLAŞMASINDAKİ İTİRAZ KAMUOYUNA SUNULABİLİR AVUKAT HASİP KAPLAN: Uzun yıllara dayalı olan çatışmalı süreçlerde barış görüşmeleri yapmak kolay değildir. Bu görüşmeler siyasi iktidarla örgüt arasında yapılır. Bunlar referandum konusu edilmeyecek şeylerdir. Çünkü geçmişle yüzleşmek oldukça sorunsaldır. Türkiye de azınlıklar konusunda referandum yapıldı diyelim. Türkiye de yüzde 99 un Müslüman, yüzde 1 in de azınlık olduğunu varsayalım. Böyle bir oylama yaptığınız zaman ters sonuçlar doğurur. İnsan hakları da barış gibi referandum konusu değildir. Fazla demokrasi diye bir durum yok ortada. Bu iki kavram zaten referandum konusu olmamalıdır. Ayrıca halk oylamasında yüzde 50 ve üzerinde katılım olmasının bir anlamı vardır. Anlaşmalardaki bazı maddelere insanların itirazı olabilir. İmzaların atılmasıyla, silahların gömülmesiyle gerekirse halkın görüşüne, bu itirazlara başvurulabilir. TEMEL İNSAN HAKLARINI İLGİLENDİREN KONULAR DA OLMAZ ANAYASA HUKUKÇUSU PROF.DR. İBRAHİM KABOĞLU Referandumları ikiye ayırmak gerekir. Birincisi yasal düzenlemelerin, normların referanduma sunulması, ikincisi ilgili toplum için çok önemli olan bir konunun halk oylamasına götürülmesi. AB devletlerinin birçoğu sadece normları yani AB ye girmek ya da Kolombiya daki barış anlaşması gibi, daha demokratik olan ülkeler ise hem normları hem de önemli konuları halka soruyor. Türkiye de ise yalnızca Anayasa değişiklikleri referanduma götürülebiliyor. İdamla ilgili mevcut durumda referandum yapamayız. 2001-2004 yılında ölüm cezasının kaldırılması referandumu, Anayasa değiştirilerek yapılmıştı. Anayasayı değiştirmek gerekir. Kolombiya daki durum Türkiye deki PKK sorununu çağrıştırdığı için ilgimizi çekebilir. Ancak Kolombiya uzun süredir bu konu üzerinde çalışıyor, Anayasa değişikliği yapıyor. Referandum demokrasinin en önemli kurumu da olsa temel insan haklarını ilgilendiren konular halk oylamasına sunulmamalı. Kazanılmış bir hak konusunda rederandum yapmak, halkı manipüle etme açısından sakınca doğurabilir. HALKA BİLGİ VERDİKTEN SONRA REFERANDUM YAPILABİLİR BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ PROF.DR YILMAZ ESMER Her konu, günlük gelişmeye göre kamuoyunun kararına bırakılırsa bu son derece tehlikeli, antidemokratik sonuçlara sebep olabilir. Brexit kararı hamaset sonucu alındı. Hem Britanya hem de AB açısından hayırlı olmayan bir sonuca ulaşıldı. Macaristan daki sonuç ise insan hakları açısından hiç doğru değildi. Kolombiya daki referanduma neden olan konu ise bize daha yakın.Ülkede 52 yıl süren savaşa rağmen, sadece 62 bin oy farkıyla ölüm- kalım kararının verilmesi makul bir şey değil. Bilimsel araştırmalar seçmenin sadece duygularıyla karar verdiğini söylüyor. Çok temel konularda, halk ciddi biçimde bilgilendirildikten sonra referandum fikri ortaya atılmalı. PKK ile masaya oturulduğunda uzlaşma mucizesi sağlanırsa, referandum sonucu Kolombiya dakinden farklı olmayacaktır.

Referandum her zaman 'doğru' sonuç verir mi?

Kolombiya'da 52 yıl sonra imzalanan barış anlaşmasıyla ilgili referandum yapıldı. Halkın 50.2'si 'Hayır' diyerek barışı onaylamadı. Macaristan'da ise, 1300 sığınmacının gelmesine ilişkin yapılan referanduma halka yüzde 98'i 'Hayır' dedi