Zor durumda olsa bile BES'te kalan 10 bin lira daha karlı
Son günlerde bazı vatandaşlar faiz oranları yüksek olduğu için BES'teki birikimlerini kullanmak yoluna gidebiliyor. Oysa hesap yapıldığında faiz ne kadar yüksek olursa olsun BES'i bozmanın vatandaşa ortalama 10 bin lira daha pahalıya mal olduğu görülüyor. Örneğin ayda 405 lira katkı payını 3 yıldır yatıran kişi BES'i bozdurursa 12 bin 966 lira kayba uğruyor, aynı parayı bankadan kredi faizi olarak alırsa cebinden sadece 2 bin 927 lira çıkıyor. Yani 10 bin 39 lira zarar ediyor. Rahim Ak'ın analizi
ABONE OL
Türkiye ekonomisinin ağustos ayında yaşadığı kur şokundan sonra faizlerin yükselmesi ile ihtiyaç sahipleri bankaya gittiklerinde yüksek faizle karşılaştıklarında kredi çekmekten vazgeçebiliyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) biriken paralar ise bir nevi zorda kalanların başvurdukları ilk yer olabiliyor. Son günlerde kredi faizini yüksek bulanların da BES birikimlerini kullanma yoluna gidebildikleri görülüyor. Ancak hesap yapıldığında faizi yüksek görüp kredi kullanmak yarine BES fonlarını bozanların büyük zarar ettiklerini ortaya çıkıyor.
BES'ten ayrılanlar sistemde bulundukları yıla göre devlet katkısının önemli bir bölümden vazgeçtikleri gibi aynı zamanda fonu dondursalar bile fonun toplam getirisinden de oluyorlar. Üstüne bir de vergi ve giriş aidatı kesintisini de ödemek zorunda kalıyorlar. Bunun yerine kredi kullananlar KKDF, BSMV ve faiz ödemesine rağmen 5'te bir oranında daha karlı çıkabiliyor.
4 BİN 812 LİRALIK GELİRDEN VAZGEÇİYOR
Gelin bir örnekle konuyu anlamaya çalışalım. Ayda 416 lira ödeyerek 3 yılda 15 bin lira anaparası birikmiş ve ana para karşılığında da 3 bin 750 lira devlet katkısıhakkı elde etmiş bir kişiyi ele alalım. Bu kişinin ortalama BES fonlarına getirisinden hesapla 3 bin 370 lira fon getirisi ve 223 lira da devlet katkısı getirisi olacaktır. Toplam 22 bin 346 lira varlık biriktiği anlamına gelir bu. Bu vatandaş sistemden ayrılmaya kalktığında 852 lira Ertelenmiş Giriş Aidatı, 530 lira vergi ödeyecek. Alacağı devlet katkısı ise hanüz 3 yıldır sistemde olduğu için yüzde 15 olacak, yani 3 bin 410 liralık hakkını devlete geri bırakacak. Toplam 4 bin 812 liradan vazgeçip 17 bin 534 lira alıp çıkacak.
DORDURUP FONDA DEĞERLENDİRİLEBİLİYOR
Şimdi farklı bir hareket tarzı belirleyeyim ve bu işlem yerine yüzde 1.99 faizle 2 yıllık kredi çekildiğini düşünelim. Bu durumda sistemde birikmiş 22 bin 346 lira ödeme yapmadan sistemde dondurulacaktır. Böyle olduğu halde fon getirisi devam edecektir. Ortalama beklentilere dayanarak 2019'de yüzde 20 ve 2020'de yüzde 15 yaklaşık getiri ile fon 8 bin 400 lira kazanç sağlayacak. Toplam para 30 bin 500 liraya çıkmış olacak.
Aynı kişinin BES'i bozdurarak eline geçen 17 bin 534 liralık kredinin 2 yıl boyunca faiz, Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) ve Banka ve Sigorta Maameleleri Vergisi (BSMV) tutarı 2 bin 927 lira olacaktır. Aradaki fark ise tam olarak 10 bin 39 lira olarak ortaya çıkacaktır. Yani kredi çekmek yerine BES'i bozduranın kaybı bu rakam olacaktır.
TUTAR ARTTIKÇA KAYIP DA ARTIYOR
Örneği aylık 405 liralık katkı payı ödemeleri ile 5 yıl sistemde kalan birisi için yaptığımızda ise tabloda da görüleceği gibi bu kişinin 5 yılda 24 bin 300 lira anapara birikimi olacağı devlat katkısı ve getirilerle birlikte birikiminin 40 bin 35 liraya ulaştığı görülüyor. Bu vatandaşın sistemden ayrılması durumunda bu birikimin 7 bin 271 lirasınıdan vazgeçeceği yani toplam 32 bin 764 liraya razı olacağı görülüyor. Aynı kişi zor durumda kaldığında BES'i bozmak yerine kredi çekerse mevcut birikiminin 2 yılda 15 bin 227 lira getirisinin olacağı toplam varlığının 55 bin 262 liraya çıkacağı hesaplanabilir. Yani BES'ten vazgeçerse 2 yılda toplam kayıp (alternatif getiri ile birlikte) 22 bin 498 lirayı bulacak. Oysa 32 bin 764 liralık kredinin faiz ve vergi ödemesi ise 2 yılda 10 bin 824 lirayı ancak buluyor. Aradaki fark ise 11 bin 674 liraya tırmanıyor.
İŞTE BES Mİ KREDİ Mİ DİYENLERİN YOLUNU AYDINLATACAK TABLO:
ÖRNEK 1