Kitap, harita, gravür koleksiyonerleri bayraklarınız hazır mı?
Peramezat Müzayede Evi, İstanbul Tepebaşı’nda İngiliz Konsolosluğu'nun arkasından İstiklal Caddesi’ne çıkmadan hemen önce bir apartmanın üst katında. Her akşam online mezat yapmasıyla da biliniyor. 2011’de Yıldırım Mayruk Kıbrıs’a taşınmadan önce ev eşyalarını açık artırmaya koymuştu. Geçen yıl da Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın orijinal imzalı idam hükmünü müzayedeyle sattı. Açılış fiyatı 5 Lira olarak belirlenmişti ama belge 47bin500 liraya alıcı buldu.
Bu pazar (27 Ocak) öğleden sonra 14:00’te Beşiktaş Barbaros Bulvarı’ndaki Point Otel‘de Batılıların 'Orient' dediği Türkiye’yi de içine alan Yakın ve Ortadoğu kültürünü, tarihini yansıtan eserlerin açık artırmaya çıkacağı bir müzayede yapıyor. 35 koleksiyonerden çok farklı efemera, belge, kitap, seyahatname, harita, gravür, porselen, heykel gibi 900 parça var satışta. Size benim de hoşuma giden birkaç tanesinden bahsedeceğim.
MUSTAFA KEMAL YILDIRIM ORDULARI KOMUTANI
Müzayedenin en önemli eseri ve ilk lotu Mustafa Kemal Atatürk’ün, Yıldırım Orduları Komutanı olduğunda, Phebus Fotoğrafhanesi tarafından çekilmiş imzalı bir fotoğrafı. Kılıcı, tüm madalya ve nişanları ile çekilmiş bir stüdyo fotoğrafı bu. Silah arkadaşı ve Serbest Fırka’nın kurucusu Fethi Okyar’a “Fethi Bey Kardeşime” diye imzalanmış Hicri 1334 tarihli bir fotoğraf. Orijinal paspartüsü üzerinde. 100 lira muhammen bedelle açılmış, bu fotoğrafı Peramezat internetten tekliflere açmış ve bu yazıyı yazdığım sırada FİYATI 27.500 TL’ye kadar çıkmıştı. Pazar günü Point Otel’deki müzayededen hyemen önce saat 14:00’te internetten pey vermek kapanacak ve ulaştığı rakam müzayedenin açılış fiyatı olacak.
Müzayedede birçok Atatürk fotoğrafı var. Diğer bir dikkat çeken fotoğraf Pera’nın ünlü fotoğrafçısı Jean Weinberg tarafından çekilen damgalı, orijinal paspartülü bir başka Atatürk portresi. Onun açılış fiyatı 4 bin lira, henuz internette artıran olmamış, ama Müzayedeevi görevlileri pPazar günü bunun da fiyatının çok artacağı beklentisindeler.
KRAL EDWARD VE İRAN ŞAHI PEHLEVİ ATATÜRK’LE
Türkiye Riyaseticumhur Umumi Katipliği antetli kağıtlara yazılan Atatürk’ün veciz sözleri, Atatürk’ün Kral Edward’la, İran Şahı Pehlevi ile çekilmiş fotoğrafları, Kurtuluş Savaşı’ndan çeşitli fotoğraflar, dönemin komutanlarının cepheden fotoğrafları hem Kurtuluş Savaşı, hem Cumhuriyet hem de Dünya Savaşları dönemleri ile ilgili epey belge, baskı, gravür ve fotoğraf satışta, özellikle de fotoğraflar. Atatürk’ün Rüştü Aras ve Hüsrev Gerede ile, yine Atatürk’ün Latife Hanım’la Dumlupınar’da çekilen fotoğrafları da nadir eserler arasında.
Yine bu dönemlere ait Avrupa’nın önemli porselen fabrikalarından parçalar da satışta. Meissen’in vatanı Almanya’da bile bulmanız zor olan bir fiyata, 4500 TL muhammen bedele Çanakkale Deniz Savaşı anısına, Meissen marka porselen bir tabak var mesela. Osmanlı İmparatorluğu ve İttifak Devletleri başkanlarının, Kral ve İmparatorlarının portreleriyle, propoganda amacıyla imal edilmiş çeşitli porselen tabaklar, porselen mataralar, masa saatleri, kahve değirmeni gibi objeler de ilginç lotlardan bazıları.
ZONARO RESİMLİ OSMANLI RESİM SANATI
Benim müzayede kataloğunda en çok kitaplar ilgimi çekti. Dönemin sanat tarihçisi ve eleştirmeni Venedik asıllı Levanten Thalasso’nun Osmanlı resim sanatı ve tiyatrosu üzerine yazdığı 1908 baskısı maroken kapaklı nadir kitabın renkli taşbaskı resimleri ünlü oryantalist ressam Zonaro’dan.
LALE DEVRİ VE MÜTEFERRİAK BASKISI TARİH-İ ÇELEBİZADE
Jean Baptiste Labat’ın İstanbul, Suriye, Filistin ve Mısır’a yaptığı seyahatleri anlatan Paris 1735 baskısı 6 cilt deri kaplı seyahatnamesi, 1727-29 arasındaki vakaları anlatıyor ve Lale Devri’nin kaynak eserleri arasında anılıyor. Bir başka değerli kitap Müteferrika baskısı Tarih-i Çelebizade. Nevşehirli İbrahim Paşa’nın özel toplantıları, helva sohbetleri, Çırağan ve Sadabad eğlenceleri, sultan düğünleri... Ne ilginç konular, okuması da ne kadar eğlenceli.
300 sayfalık kataloğu tek tek okumama imkan yok tabii, sayfaları karıştırırken işaretlediğim bir başka kitap da ‘Sultan İbrahim’in Şehzadesi Osman’, Chevalier Jacques Jant yazmış 1665’te basılmış. Tabii deri ciltli. Sultan İbrahim’in Prens Osman adıyla bilinen oğlunun Avrupa’da ziyaret ettiği saraylar, ve hristiyan olma macerasını anlatan nadir bir kitap. Bunun da muhammen bedeli 24 bin TL. Müzayedede Karamanlıca, Ermenice birçok tarihi kitap da yer alıyor.
Türkiye’de ve İstanbul’a özgü belki de en popüler kitap Miss Julia Pardoe’nin İstanbul’u tasvir eden gravürlü seyahatnamesi de satışta. Gravürler de William Bartlett’den. Birçok antikacının bu kitabın sayfalarını tek tek kopartıp, çerçeveletip sattığını biliyorum. 4.500 açılış fiyatıyla müzayedeye giren bu kitap 1838 Londra baskısı.
Dört parçanın yan yana gelmesiyle Boğaziçi'nin her iki yakasının 1855 taşbaskı panaroması 4000 TL ile satışta. Harika bir panaroma. Guilletiere’den batı kaynaklarına dayandırılarak yazılmış Fatih Sultan Mehmet ve İstanbul’un Fethi, hayatı ve saltanatı ve Cem Sultan. Bu kitap Fransızca, sadece bir kez basılmış ve Türkçe’ye de çevrilmemiş. Keşke müzayededen bu kitabı alan Türkçe’ye çevrilmesini sağlasa da batılılar Fatih Sultan Mehmet’i nasıl görüyormuş biz de bilgilensek. Daha birçok belge, atlas, seyahatname, fotoğraf ve gravür; içinde kayboluyorsunuz.
DENİZ GEZMİŞ’İN MAHKEME TUTANAKLARI
Müzayedede satışa çıkacak obje, döküman, efemera ve fotoğraflar arasında Tevfik Fikret ve ailesine ait mühürler, eski harfli Osmanlı dönemi matbuat ve kitaplar, 1977-78 Osmanlı Rus savaşı haritaları, Kutülamare’de Türklerin eline esir düşen General Thowsend ve bir İngiliz havacı çavuşun hatıraları ve daha niceleri. Dedim ya, tam 300 sayfalık bir katalog. Geçen yıl Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının imzalı idam hükmü satılmıştı, bu yıl da satılacaklar arasında 1968’ten idamlarına kadar olan süreçte Deniz Gezmiş ve arkadaşları ile ilgili mahkeme tutanakları, ifadeleri, celp ve cezaevi evrakları var.
Orient ile ilgili eski kitap koleksiyonu yapanlar, bu müzayede kaçmaz. Pera Mezat Müzayedecilik’ten bir katalog alın, müzayedye katılmasanız bile kataloğu karıştırın. Ya da www.peramezat.com adresine girin satırlar arasında dolaşın. O da çok zevkli.
