Türkiye'deki ABD'li mucit; Honeywell 30 yaşında…

Havacılık endüstrisindeki konumunu iyi bildiğim Honeywell’in Türkiye, İsrail ve Orta Asya Başkanı Uygar Doyuran ile Türkiye’deki 30 yıllık serüvenlerini ve 4 ana iş kolundaki gelecek hedeflerini konuştum. Şirketin kökleri 1885’e kadar gidiyor. Genel merkezi ABD'de Charlotte bulunan Honeywell'in dünya genelinde 100 binden fazla çalışanı ve 23 binden fazla mühendisi bulunuyor. Havacılık, bina teknolojileri, performans materyalleri ile güvenlik ve üretkenlik çözümleri üzerine çalışan çok yönlü Honeywell, sahip olduğu 35 binden fazla patent ile de bir mucit şirket…

Uzay, havacılık ve savunma alanında öne çıkan şirket, uçak tahrik ve kokpit sistemleri, aviyonikler, yardımcı güç üniteleri, uydu iletişimleri, elektronik sistemler gibi burundan, kuyruğa hemen hemen tüm bileşenleri kapsayan ürünleri, dünya genelinde neredeyse her ticari ve savunma uçağı platformunda kullanılıyor. Uçakların kara kutusu gibi teknolojileri de Honeywell sağlıyor. Hava radarı sistemlerinde de Honeywell imzası var. Türk Hava Yollarının en önemli iştirak şirket Turkish Technic ve savunma sanayimizin öncü şirketi Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ (TUSAŞ) ve Aselsan ile de ortaklıkları var. Kızılelma ile Türkiye’nin göğsünü bir kez daha kabartan Baykar Teknoloji ile ise direkt bir işbirlikleri söz konusu değilmiş. Ancak Aselsan ve Roketsan üzerinden dolaylı bir iş ilişkisi olabileceğini Uygar Doyuran’dan öğrendim.

REKLAM

Ar-Ge bütçesinin %60'ı sürdürülebilirlik için

Havacılık dışında ısıtma/soğutma ve yangın sistemlerinde de söz sahibi bir şirket. Petrokimya sektörünün de önemli bir oyuncusu olduğu gibi depolama ve robotik otomasyon sistemleriyle de Türkiye ekonomisine katkı sunuyor. Ayrıca sürdürülebilirlik ve dijitalleşmeyi sürekli gündeminde tutuyor, böylece daha verimli ve daha güvenli bir hayat için ürünler geliştiriyor. Ürün ve çözüm geliştirme sürecine ayrılan Ar-Ge bütçesinin ise yüzde 60’ı tamamen sürdürülebilirlik ile ilgili teknolojilere ayrılıyor

Türkiye’den 11 ülke yönetiliyor

Honeywell için Türkiye 11 ülkenin merkezi. 250 kişilik bir ekiple çalışmalar yapıyor. Türkiye’de havacılık, savunma sanayi ve petrokimya tarafı oldukça etkin. Türkiye’nin atılımlarına binaen savunma sanayi platformlarında daha fazla rol üstlenmek istiyor. Petrol sektöründe ise Tüpraş ve Socar’ın önemli teknoloji sağlayıcısı. Ayrıca dünyaya hava aracı motor ekipmanları sağlayan Eskişehir merkezli Alp Havacılık ile teknoloji geliştiriyor. Türkiye’de doğalgaz sayaçları üreten fabrikası olan Honeywell, dünyaya da ihracat yapıyor.

Plastiği %90 dönüştüren süper teknoloji!

Honeywell Başkanı Uygar Doyuran, dünyada atık plastiğin sadece yüzde 15’inin dönüştürülebildiğini, plastiğin atık olarak ciddi sorun olduğunu vurgulayarak, yeni bir teknoloji geliştirdiklerin söyledi; “UpCycle Process Teknolojisi.” Plastiği yüzde 90’a kadar dönüştüren bu teknoloji ile plastik birden fazla kez dönüştürülüp, döngüsel ekonomiye tam olarak destek sağlıyor. İspanya ve Amerika’da bu teknoloji kullanılıyor. Türkiye’de de en iyi plastik toplayıcısı ve değerlendiricisi konumundaki Biotrend şirketi ile atık geri dönüşüm tesisi kurmak için adım atılmış. Mevcut teknolojiyle şimdiye kadar dönüştürülen plastik her alanda kullanılmazken, yeni teknoloji ile plastiği polimerlere geri dönüştürülerek, her alanda kullanılacak ve defalarca da plastik dönüşümü yapılabilecek yeni bir dönem başlatılacak. İlk tesis 2025 yılında hizmete geçecek şekilde Ege Bölgesi’nde kurulacak. Bu teknoloji dünyadaki sayılı ülkelerden sonra ilk defa Türkiye’de kullanılacak.

REKLAM

SAF yakıtlarda ödüllü

Sürdürülebilir Havacılık Yakıtları (SAF), hidrojen ve bugünün kullanabilecek yakıtlarından. Honeywell, SAF konusunda en önemli sürdürülebilir kalkınma projesine imza atan şirket olarak ödül almış. SAF yakıtlar, bitkisel yağlar ve atık hayvansal yağların atık olanları toplanıp, belirli işlemler ile ayrılıyor. İşte bu aşamada Honeywell teknolojisi kullanılıyor. Uçaklar, mevcut motorları değişmeden, iki yakıt karıştırılarak bu yakıtla uçabilecek. Bu tip yakıtlar, normal yakıtlara göre yüzde 80’lik karbon salınımında azalma sağlıyor. Bina otomasyon sistemi alanında çalışan şirket, yeşil binalar çalışmasıyla da biliniyor. Karbon salınımının 3’te 1’ini binaların oluşturduğu dikkat alınırsa, enerji verimliliği için akıllı algoritmalar geliştiriyor.

Enerji depolama teknolojileri alanında da çalışan şirket, bataryaların daha uzun ömürlü, daha güvenli, şebeke dengesini daha iyi gözetebilecek sistemler olması için gerekli yazılımları sağlıyor. Enerji depolamada lityum bataryaların bazıları uzun ömürlü olmadığı için yeni nesil depolama geliştirmek için çalışıyor. Projelerinde birisi “Flow Battery.” Başarılı olunması halinde çığır açacak bir teknoloji olacağı belirtiliyor.

Honeywell’in havacılık geçmişinden de bir iki örnek vereyim.

Mesela uçakların havada çarpışmalarını önleyen sistemi 1960 yıllarda geliştirmiş. Günümüzde de kullanılmaya devam eden “Yere Yakınlık Uyarı Sistemi” (GPWS), pilotları uçuş rotasındaki dağlar ve yükseltiler gibi engellere karşı uyarıyor. GPWS, hava yolculuğunu daha güvenli hale getirerek, pilotların sis gibi hava koşullarına rağmen engellerin varlığını bilmelerine yardımcı oluyor.

Aya ilk ayak basan insan olan Neil Armstrong'u 1969’da aya taşıyan Apollo 11'deki stabilizasyon ve kontrol sistemlerini oluşturan cihazlarda da Honeywell imzası vardı. Şu anda ise Mars'ta nefes almayı mümkün kılacak yaşam destek sistemleri geliştiriyor.

Türkiye'de 30'ncu yılını kutlayan Honeywell'e başarılar...

Turkcell'den tuhaf halka arz girişimi!

Turkcell, telekom sektöründe ciddi tartışmalara sebep olacak, mevzuatlara uygun olmayan bir halka arz gerçekleştirmek için adım atmış bulunuyor. Turkcell yönetimi, baz istasyonlarının yer aldığı kuleleri, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) onayı olmadan, imtiyazlara aykırı bir şekilde ayrı bir şirket haline getirip (Kule Hizmet ve İşletmecilik Anonim Şirketi/Global Tower), bilançosunun dışına çıkarmıştı. İmtiyaz süresi bittiğinde devlete çalışır vaziyette teslim etmesi gereken bu altyapı yatırımı üzerine şirket bina eden Turkcell, şimdi bunu halka arz etmek istiyor! Nasıl oluyor, anlamak mümkün değil.

Turkcell’in kule şirketi kurup, bilanço dışına çıkarma girişimi karşısında Vodafone ve Türk Telekom’da şirketleşmek istemesine rağmen BTK, mevzuata aykırı olduğu için onay vermemişti. Fakat haksız rekabet sebep olan bir tablo oluşmuştu. Haksız rekabet karşısında iki GSM operatörü, Turkcell’in bilanço dışına çıkardığı kuleleri ya bilançosuna dâhil etmesini ya da kendilerine de benzer şekilde kule şirketi kurulması için izin verilmesini istemiş, ama ‘hayır’ cevabı almıştı.

Turkcell’in bilanço dışına çıkardığı tartışmalı şirketi halka arz etme girişimini sektörde kiminle konuştuysam, yasal bir dayanağı olmadığına vurgu yaptı. Gelecek yıllarda devletin olması gereken bir mülkiyet veya hak, halk arz girişimi gerçekleşirse özel sektöre, Turkcell hissedarlarına intikal edecek. Ayrıca tartışmalı halk arz olması sebebiyle de küçük yatırımcı için de mağdur olma riski söz konusu…

REKLAM

Şimdi, Turkcell Yönetim Kurulu’nun önceki gün almış olduğu o ilginç karara, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yer alan izahata bir göz atalım:

“Yönetim Kurulumuz Sermayesinin tamamına sahip olduğumuz bağlı ortaklığımız Kule Hizmet ve İşletmecilik Anonim Şirketi’nin (Global Tower) paylarının bir kısmının, Sermaye Piyasası Mevzuatı ve ilgili diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde, piyasa koşullarına bağlı olarak, yurt içinde ve gerektiğinde yurt dışında halka arzına ilişkin hazırlık çalışmalarının başlatılmasına karar vermiştir.”

Global Tower’ın mevcut esas sözleşmesinin sermaye piyasası mevzuatı hükümlerine uyumunu sağlamak amacıyla tadili ve bu çerçevede mevzuatın öngördüğü gerekli her türlü iş ve işlemin ifası için Turkcell yönetiminin yetkilendirildiğine vurgu yapılan açıklamanın devamında ise halk arz girişiminin Sermaye Piyasası Kurulu’nun esaslarına uygun olduğu vurgusu yapılıyor. Ancak 2G, 3G ve 4,5G imtiyazlarında deniyor ki; “Bu yatırımlar imtiyaz süresi bittiğinde çalışır vaziyette devlete verilir.” Peki, Ulaştırma Bakanlığı ve uhdesindeki BTK’nın mevzuatları ne olacak?

Varsayalım ki imtiyazı ve lisansını devletin verdiği kuleleri şirketleştirip, halk arz ettiniz. Yarın süre dolduğunda, devlete çalışır vaziyette nasıl geri vereceksiniz? Halk arz edilmiş “Kule Şirketi” bu durumda imtiyazsız, lisansız ne işe yarayacak? Devlet ait bir altyapı yatırımı devlete döneceğine göre neden ve niçin halk arz edilmek isteniyor?

Turkcell yönetimi, Kaan Terzioğlu’nun CEO olduğu dönemde de “Global Tower” isimli kule şirketini halk arz etme girişiminde bulunmuş, mevzuatlara aykırı olması sebebiyle gerekli onayı alamamıştı. Ama bu dönemde nerden icap ettiyse yeniden böyle bir adım söz konusu…

Vodafone ve Türk Telekom’a adil rekabet şartları çerçevesinde kule şirketi kurmak için izin verilmezken, Turkcell nereden ve nasıl cesaret alarak böyle bir şirket kurup, bilançosunun dışına çıkardı ve şimdi de bu şirketi halk arz etmek istiyor? Her durumda yargıdan döneceği aşikâr olan bu halk arz girişiminde bilinmeyen ne olabilir?

Türk Telekom ve Vodafone da Turkcell’i örnek alarak kule şirketi kurmak için BTK’ya başvurmuş, ama “ret” cevabı almışlarken, Turkcell’in kule şirketi için şu ana kadar neden bir işlem yapılmadığını soruşturduğumda ise tatmin edici bir cevap alamadım. Yasalara göre olmaması gerekirken, ortada bilançonun dışına çıkarılmış bir şirket var. Şimdi o şirkete tartışmalı bir adım daha attırılmak isteniyor. İzleyelim bakalım BTK’nın, Türk Telekom’un ve Vodafone’un razı olmadığı bu şirketin halka arzı nasıl olacak?

Türkiye'deki ABD'li mucit; Honeywell 30 yaşında…

Turkcell'den tuhaf halka arz girişimi!

Diğer Yazılar