5G havacılığı değiştirecek!
İletişim çağında yeni bir dönemi başlatan 5’nci nesil (5G) mobil ağları çok yakında uçaklarda hizmete girecek. Mobil 4G’den sonra küresel kablosuz standart olarak yenilikleriyle heyecan uyandıran 5G, makineler, nesneler ve cihazlar dahil olmak üzere hemen hemen herkesi ve her şeyi birbirine bağlayacak imkanlara sahip.
Saniyede 400 MB’a varan indirme hızıyla 5G birçok sektöre yenilik ve verimlilik getirecek. Bazı ülkelerde 5G yaklaşık 2 yıldır hizmet veriyor. Tecrübe ediliyor ve giderek yaygınlaşıyor. Sırada 5G’nin önce havalimanlarına sonra da gökyüzüne uçaklara çıkması var.
Dünyada 5G tartışılıyor, ama Türk Hava Yolları (THY), Devlet Hava Meydanları (DHMİ) ve diğer havacılık şirketlerimiz için konu şimdilik gündemde değil. Çünkü Ulaştırma Bakanlığı 5G ihalesine 2022’de çıkmayı, 2023’te hizmete sokmayı planlıyor. GSM operatörleri; Türk Telekom, Vodafone ve Turkcell ile yerli 5G teknolojisi geliştiren ULAK ve HTK oluşumları bu takvime göre çalışıyor. Huawei, Ericson, ZTE ve Nokia takipte. Dolayısıyla 5G’de şu an için küresel gelişmelerden bahsedebiliriz.
Hayalleri zorlayan 5G yeni bir iletişim ağı, ancak 10 bin metre irtifada, bulutların üstünde, saatte 900 km hızda giden bir uçakta hizmete girmesi yerdeki kadar kolay olmuyor. Yeni teknolojiler, yatırımlar ve aşılması gereken zorlukları var. Havayolları da önce yerde kullanmaya başlıyor, sonra gökyüzüne taşıyorlar. Ayrıca 5G insanların iletişimine getireceği yeniliklerden çok daha fazlasını endüstriye sunduğu için heyecan uyandırıyor. Telekomünikasyon sektörü 5G’yi 2019 yılında dünya çapında kişisel kullanımlar için yaygınlaştırmaya başladı, ama endüstriyel kullanımı için dönüşüme ve zamana ihtiyaç var.
Mobil cihazlar 10 yıl önce uçağa girdi
Yaklaşık 10 yıl önce havayolları kokpit ekiplerinin kâğıt kullanımlarını azaltmak için pilotlara yeni çıkan tablet dağıtmaya başlamıştı. Böylece pilotlar kokpitte kalem ve kâğıda veda etti. Kabin personeli de her türlü işlemini tabletlerle yapmaya başladı. Gelişen teknoloji uçağın kokpitinden başlayıp kabinin içine girdi. Kovid-19 sürecinde uçaklarda mobil cihazların önemi daha net ortaya çıktı. Uçuşla ilgili tüm bilgiler; uçuş rotası, hava durumu, varılan meydan detayları, ikram, görevli personel, yolcu, kabin içindeki sorunlar ve uçakta tespiti yapılan teknik bulgular mobil cihazlar kanalıyla anında ilgili yerlere iletilmeye başlandı. Havayolları için müthiş bir zaman kazanımı sağladı. Böylece kokpitte ve kabinde matbu evraklarla meşguliyet, kâğıt taşıma işi sona erdi.
Kovid-19’la beraber havacılık sektörü yerde de kâğıt kullanımını azalttı. Mobil cihazlar üzerinden temassız işlemler yapılmasına yönelik çalışmalar yapıldı. Müşteri memnuniyetini artıran, şirketlere verimlilik sağlayan yeni uygulamalar hizmete sokuldu. Dijital yenilikler daha fazla hayatımıza girerek temas ve mesafe oranlarını azalttı. Böylece Koronavirüs bulaşma riski de önemli oranda düştü.
Delta’dan personele 5G’li iPhone
Havacılık sektöründe başarılı operasyonlara imza atan havayolları dijital teknolojilerden akıllıca faydalandılar. ABD’den Delta Air Lines da salgın sürecinde daha hızlı ve müşteri memnuniyetini artırmak için 19 bin uçuş görevlisinin tamamını yeni 5G donanımlı iPhone 12 vermeye hazırlanıyor. Bu sebeple Apple ve AT&T ile bir ortaklık yaptı. Program yaz aylarının sonunda devreye girecek. Böylece uçuş görevlileri check-in işlemini hızlandırmak, yolculara yardımcı olmak, soruları yanıtlamak ve envanteri anında kontrol etmek için yeni iPhone 12’yi kullanacaklar.
Delta, AT&T’nin kapsama alanını kullanarak 5G ağına tam erişime sahip ilk havayolu olacak. Havayolu personeli yaz sonunda SkyPro uygulamasıyla donatılmış cihazları kullanmaya başlayacak. Uçuş ekipleri SkyPro’yu kullanarak eğitim ve güvenlik videolarına kolaylıkla erişebilecek. Bu, yenilikçi uygulama Artırılmış Gerçeklik (AR) özelliklerini ve videolarını da içerecek. Uçuş ekipleri de belli noktalarda 5G’li mobil cihazların sunduğu kolaylıklardan faydalanacak.
Apple havacılığı sevdi
Apple, 2019’da 15 bin British Airways personeline yeni iPhone XR sağlamak için ortaklık yapmıştı. Daha önce şirket British uçuşlarına iPad sağlıyordu. Ekipler tabletleri yolcuların yemek rezervasyonu, uçuşla ilgili bilgilerin kontrolü, bağlantılı uçuşlar ve çok daha fazlasını yapmak için kullanıyor. Bazı havayolları da iPad’leri koltuk arkası ekran ve eğlence sistemi olarak kullanmak için Apple ile çalışmalar yapıyor. Bu çalışma 5G’nin gökyüzünde hizmete girmesiyle uçaklardaki eğlence sistemi anlayışını tümden değiştirebilir. Eğlence sistemleri anlık veri ileten 5G teknolojisiyle yerden yönetilebilir.
Kokpitte ilk tableti United kullandı
Kokpit içinde tablet kullanan ilk havayolu United olmuştu. 2011’de United, pilotlara iPad vermeye başladı. Program o kadar başarılıydı ki United, 2015’te yeni model iPhone 6’yı personelin kullanımına sunmak için takip programı başlattı. Ayrıca 2017'de eskiyen cihazların modellerini yükseltmek için de IBM ve Apple ile ortaklık yaptı.
Önümüzdeki yıl 5G’nin gökyüzünde uçak içinde kullanımı gündeme gelecek. Şimdiden birçok şirket bu konuda çalışıyor. Böylece uçak içi eğlence sistemi için yeni anlayışlar, modeller söz konusu olacak. Uçakların eğlence sistemi kaynaklı ağırlıkları azalacak, yolculara yerdeymiş gibi her türlü imkân daha kolay ve hesaplı sunulacak. Film ve müzik platformlarına 5G sayesinde anlık ulaşım olacağından havayolları müşterilerini memnun etmek için hizmet çeşitliliğine gidecek. Uçak içinde mesajlaşma, iletişim kurma, gazete/dergi okuma, internetten faydalanma imkanları 5G ile sorunsuz bir şekilde 10 bin metrede yolcuların hizmetinde olacaktır.
Nesnelerin interneti, yolcuların cihazı
Nesnelerin İnterneti (IoT) kavramı 5G ile tam anlamıyla devreye girdi ve yaygınlaşıyor. Çok sayıda nesne veya cihaz 5G sayesinde birbiriyle iletişimde oluyor. Havacılık sektörünün de her alanında bu çok önemli bir avantaj. Uçağa binmek üzere bekleyen yolculardan kaç kişinin eksik olduğunu veya kimin gelmediğini IoT sayesinde anında öğrenmek mümkün. 4G teknolojisinde her kilometre karede yaklaşık 10 bin cihaz yönetilebilirken, 5G ağında bir milyon cihaz yönetilebiliyor. Havaalanlarında birden fazla nesne etkileşime girecek. Yolcuların mobil cihazları yolculardan habersiz nesnelerle kendi aralarında haberleşecek. Eğer yolcuların bildirimleri açık olursa havalimanında kişiselleştirilmiş mesajlarda alabilecekler.
Havalimanı operasyonları da 5G ile daha güvenli, daha gerçek zamanlı ve daha tahmine dayalı olarak yönetilebilecek. Aynı zamanda havaalanları, havayolları, yer hizmetleri, hava trafik kontrolleri ve diğer yetkililer arasında iş birliği daha kolay ve etkili olacak.
Havalimanı genelinde kuyruklar daha akıllıca izlenebilecek, otonom araçların kontrolü ve takibi daha kolay olacak. 5G’nin düşük gecikme süresi veya anlık iletişimi, otonom araçları çok daha güvenli hale getirecek. Sinyaller 4G’den 100 kat daha hızlı gittiğinden zamanla yarışan dijital talimatların uygulanmasında sorun yaşanmayacaktır.
Ayrıca 5G bağlantılı Yapay Zekâ (AI), havalimanlarında ve sınırlarda önemli sorunları çözmeye yardımcı olacak. Yolcuların çantalarıyla biyometrik eşleştirilmesi basitleşecek. Yeni 5G sayesinde havalimanlarında Wi-Fi ağlarıyla sorunsuz bir mobil deneyim oluşacak. Uçak verilerinin hızlı iletimi ve bu verilerin analizi, proaktif bakım, daha hızlı uçak dönüşü ve daha fazla zamanında kalkış imkânı sağlayacak. Uçaklar 5G ve uydu iletişiminin yakınsamasıyla tüm ilgili sistemlere bağlanabilecek. Uçuşun tüm aşamaları birden fazla merkezden aynı anda takip edilebilecek.
