Doğalgazın etrafını yönetmeye hazır mıyız?

Önce müjdeli haberin ne olacağını tartıştık. Doğalgaz konusunda neredeyse ittifak ettik ve tahminler doğru çıktı. İkinci husus keşfedilen doğalgaz miktarının ne olacağı yönündeki tahmin ve beklentilerdi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın, “Türkiye’nin ekseni değişecek” vurgusu ise keşfedilen doğalgaz miktarının yüksek olacağı ümitlerine sebep olmuştu.

Netice itibariyle keşfedilen 320 milyar metreküp doğalgaz Türkiye için güzel bir haber ve kendi imkanlarımızla enerji kaynaklarına yolculukta güzel bir başlangıç. Esas önemli olan ise eksen değişikliğine gidecek yolda gayret göstermemiz için bir ışık olmasıdır. Türkiye, asıl eksen değişikliğini kendi deniz enerji gücünü son 5 yılda teşekkül ettirerek gerçekleştirmişti. Berat Albayrak’ın buradaki rolü gerçekten çok önemliydi.

Mesela 2017 ve 2018’teki sıvılaştırılmış gaz (LNG) depolama ve gazlaştırma özelliğine sahip FSRU gemilerinin Albayrak döneminde devreye girmesinin faydasını 2019’da ve bu sene gördük. LNG ile boru gazının rekabetinden bu yatırımlar sebebiyle Türkiye çok iyi faydalandı. Pahalı boru gazı yerine LNG kullandık. Bu sayede boru gazı müzakerelerinde elimizi güçlendi.

Karadeniz’de kendi Münhasır Ekonomik Bölgemizde (MEB) başlangıç olarak keşfedilen 320 milyar metreküplük doğalgazla Rusya (Türk Akım 2021, Mavi Akım 2025) İran (2026) ve Azerbaycan’dan (Şah Deniz 1.Faz 2021) aldığımız boru gazı ile Nijerya-Shell (2021) ve Cezayir’den (2025) temin ettiğimiz LNG’nin kontrat süreleri biteceği için yenilenecek müzakerelere ciddi katkı sunacak. Elimiz güçlenecek.

Haziran’da bu köşede “Türkiye’nin deniz enerji gücü” başlığı altında sondaj, sismik ve onlara hizmet veren destek gemilerinin önemini bugün yaşadığımız mutlu haberlere vesile olacağını tahmin ettiğim için detaylıca yazmıştım.

Aslında açıklanan 320 milyar metreküp şimdilik küçük bir keşif gibi görülebilir. Eksen değişikliği olarak bakılması gerekiyorsa miktarına değil kendi imkanlarımızla keşfetmiş olmamız cihetiyle ele alınması doğru olacaktır. Çünkü bir aylık bir zaman dilimi nihai rezerv rakamına ulaşmak için yeterli zaman değil. Ancak aynı alanda devam edecek çalışmalar çok daha fazlasını bulmamızı da sağlar veya tespit edilen miktarının geri çekilmesini de ortaya koyabilir. Fakat Türkiye illaki bu milli deniz enerji gücü ve azmiyle çok daha fazlasını bulacaktır. Hatta Karadeniz ve Akdeniz’den doğalgaz ve petrol keşiflerine yönelik daha çarpıcı haberlere de hazır olmalıyız.

Türkiye bir enerji ülkesi haline geldiği zamana eksen değişikliği de mecburen karşımıza çıkacaktır. Çünkü enerji kaynaklarını yönetmek kolay gibi görünse de enerjinin etrafını, ilişkilerini yönetmek çok daha zor olacaktır.

Ekim 2019’da SOCAR Türkiye’nin Yönetim Kurulu Başkanı ve ana SOCAR’ın da Yatırımlar Başkanı Vagif Aliyev ile Bakü’de özel bir röportaj yaptığımda “Başarı petrolün etrafını yönetmektir” şeklinde bir cümle kurmuştu. Türkiye’nin de böyle bir döneme doğru yol aldığının söylemek mümkün.

Hatta Doğu Akdeniz’deki durum çok daha farklı bir tablo ortaya koyuyor. Birçok şeyi yönetmemiz gerekiyor. Ummadığımız yerlerden beklemediğimiz sorunlar ortaya konabilir. Problemler çıkarılabilir. Bölgemizde yeni ittifaklara, işbirliklerine hazır olmalıyız.