Frieze Londra'dan Notlar...
Tüm dünyada pandemi etkisi devam ederken, sonbahar fuar takvimi yeniliklerle geri döndü. Geçtiğimiz haftalarda Contemporary Istanbul’un hemen ardından Londra’da sanat dünyasının mega etkinliklerinden Frieze Sanat Fuarı gerçekleşti. İki yıldır çevrimiçi odalardan takip ettiğimiz fuar, bu kez Regent's Park'ta, her zamanki özlenilen mekanındaydı.
Uluslararası seyahat kısıtlamaları fuara katılımı geçmiş yıllara kıyasla büyük ölçüde etkilemiş olsa da, Londra’da Frieze London, Frieze Masters ve Frieze Sculpture Park'ın dönüşü heyecanla karşılandı. Beş gün süren etkinliğe dünyanın dört bir yanında 290 galeri ve 80 bin ziyaretçi katıldı. Eş zamanlı Christie's, Phillips ve Sotheby's müzayede evlerinde açık arttırma serileri gerçekleşti, pek çok müze ve galeri yeni sergi programlarına geçiş yaptı.
İptal edilen, ertelenen etkinlikler ve çalkantılarla dolu iki yılın ardından sanatsal içerik beklentisi yüksek oluyor elbet. Pek çok sanatçıya ilham verebilecek olağanüstü pandemi sürecinin yansımalarını, yenilikçi ve özgün çalışmalarda görmek istiyor izleyici.
Doğrusu, sanat haftasının yıldız etkinliği Frieze, pek çok sanatsever için hayal kırıklığıydı.
Yeni sanatçılar, yeni yapıtlar keşfetmek için ideal ortamı sunan, yeni trendlerin habercisi niteliğindeki Frieze, bu kez daha ziyade bir hayatta kalma kutlamasıydı. Tedarik zincirindeki boşluklardan lojistik aksaklıklara, pandemi ve Brexit'in olumsuz etkileri baştan sona hissediliyordu.
Zaman durmuşcasına, Frieze’in 2019 edisyonunda gördüğümüz ve/veya son iki yılda Londra’da farklı lokasyonlarda gösterilen yapıtlar tekrar tekrar karşımızdaydı. Gagosian’da Los Angeles merkezli sanatçı Jennifer Guidi'nin rengarenk soyut tablolarıyla karşılanmak; Lehmann Maupin’de en son 2021'in başlarında Londra’da yeni açılan Cromwell Place’de gördüğümüz Do Ho Suh'un yarı saydam ev enstalasyonunu görmek; Tokyo merkezli Taro Nasu’da, Ryoji Ikeda'nın 180 Strand’de geçen ay sona eren sergisinin bayt boyutunda bir hatırlatıcısı olan Data, Scape [DNA] (2019) eseri...
Hiç sergilenmemiş eserleri sunmaya odaklanan standı ile dikkatimi çeken nadir galerilerden biri Almine Rech oldu. Alexandre Lenoir'ın yapıtları, Kenny Scharf'ın Bludream'i; Marcus Jansen'in King's Guard in Black tablosu; Javier Calleja'nın portresi, ve Otis Kwame Kye Quaicoe'nin Sagnsé adlı siyahi bir kadını resmettiği çarpıcı tablosu kayda değerdi.
Peki ya satışlar?
En çok satış gerçekleştiren galerilerin başında Hauser & Wirth var. On yedi yapıt sattığı bilinen galerinin dikkat çeken satışları arasında 2 milyon 400 bin USD’ye alıcı bulan Louise Bourgeois heykeli ve 1.7 milyon dolar değerindeki Günther Förg'ün İsimsiz tablosu var.
En çok satış yapan galerilerden bir diğeri David Zwirner. Michaël Borremans'a ait beş tablo (180.000–600.000$), Carol Bove'un dört heykeli (300.000–450.000$), Oscar Murillo'nun üç tablosu (her biri 300.000$) dahil olmak üzere, çoğu yapıtın ilk gün satıldığı standda, en yüksek fiyat gören eser Kerry James Marshall'a ait.
Marshall’ın 2021 tablosu ‘Black and Park Black Birds in America’, 2.2 milyon dolara ABD merkezli bir koleksiyona satıldı. Geçtiğimiz ay gerçekleşen Art Basel'de de Zwirner’ın aynı seriden bir tabloyu 2.8 milyon dolara sattığı biliniyor. Nitekim New York merkezli Jack Shainman’da Marshall’ın son yapıtları bugün 5 milyon usd civarında.
En çok satış yapan üçüncü galeri ise Londra, Paris, Salzburg ve Seul lokasyonları ile Avrupa'nın en büyük galerilerinden Thaddaeus Ropac. Georg Baselitz'e ait 2021 imzalı ‘Zimmer mit Dusche’ eseri Berlin'deki bir özel müzeye 1.4 milyon dolara satıldı. Yine bir Frieze klasiği Antony Gormley'nin WATER II (2018) eseri ise açılış günü 540 bin dolara alıcı buldu.
Heykel Parkı’ndan Favoriler...
Frieze etkinliklerinin en erişilebilir öğesi, bu hafta sona eren Frieze Heykel Parkı her yıl olduğu gibi doğa ve sanatı buluşturan keyifli bir deneyimdi. Açık hava sergileri konusunda sanat dünyasının önde gelen isimlerinden, Yorkshire Heykel Parkı program direktörü Clare Lilley tarafından kürate edilen seçkide favorilerim: Carlos Cruz-Diez'in renkli camlardan oluşan dairesel pavyonu, José Pedro Croft, Annie Morris, Vanessa da Silva’ya ait yapıtlar…
Frieze’in yeni girişimi: Frieze Focus
Frieze’ın bu yıl ilki gerçekleşen son girişimi ise Frieze Focus. Fuardan bağımsız Cork Street’teki yeni pop-up mekanında kurulan oluşum, son on yılda kurulan 35 galeriden yapıtlara ışık tutuyor. Dries van Noten, Erdem Moralıoğlu ve Frieze'in kurucusu Matthew Slotover’un aralarında yer aldığı Frieze Talks konuşma programı da bu yıl ilk kez yeni mekanda gerçekleşti. Konuşma programının tamamı dijital ortamdan izlenebilir…
