2023'te Sanat Dünyasını Neler Bekliyor?
Sanat pazarı, Kasım ayında New York'ta rekor kıran müzayedeler ve yılın son büyük sanat fuarı Art Basel Miami Beach'teki büyük satışlarla 2022'yi zirvede kapattı.
Peki, bu yükseliş 2023’te nasıl seyredecek?
Geçtiğimiz ay Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) Rusya-Ukrayna arasındaki gerilimin 'ebedi bir savaş' haline gelmesiyle 2023'te 2009 benzeri bir ekonomik tablo beklediklerini açıklamıştı; Birleşik Krallık, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yeni yılda gerileme bekleniyor.
Resesyon dönemlerinde sanat satışlarının toplam hacmi düşme eğiliminde olsa da, sanat dünyasında ilginç bir istisnai durum var: Genel piyasanın aksine, pazarın en üst noktası zorlu dönemlerde UHNI, ultra yüksek gelir grubundaki koleksiyonerler tarafından her zaman korunuyor.
Koleksiyoner eğilimlerinde muhafazakarlık
2023 uluslararası sergi takvimi de şiddetle pazarın üst noktasını destekler nitelikte.
#MeToo ve Black Lives Matter hareketlerinden bu yana filizlenen kadınlara, beyaz olmayanlara ve LGBTQ+ sanatçılara bağlılık bu yıl muhafazakar bir uca yönelmiş gözüküyor.
Müze küratörleri ve sanatçılar sosyal adalet gündemlerine elbette devam edecek, ancak 2023 takviminde en çok 20. yüzyılın usta sanatçılarının gişe rekorları kırması beklenen sergileri hakim: Twombly (Boston Güzel Sanatlar Müzesi), O'Keeffe (MoMa,, New York), Klimt (Belvedere Museum, Viyana), Van Gogh (Chicago Sanat Enstitüsü), Matisse (Tokyo Metropolitan Müzesi) ve Philip Guston (Tate Modern). Ve ölümününün 50. Yıldönümünde Picasso'ya adanan 38 farklı müzede gösterilecek 42 sergi… (Picasso’nun yeni müzayede rekorlarına hazırlıklı olalım)
Uluslararası etkinliklerde geçtiğimiz yıl karşımıza çıkan sanat ile bugünkü seçkiler oldukça farklı. 2022 Venedik Bienali'nde büyük ölçüde unutulmuş kadın sanatçıların sürrealist, yeni medya çalışmalarını, küratörlüğünü Endonezyalı Ruagrupa’nın üstlendiği Documenta’da ise Batılı olmayan 50'den fazla kolektifin sanat eserlerini ve atölye çalışmalarını izledik. Müze sergileri azınlık sanatçılar, müzayedeler ise müze geçmişi olmayan, genç ressamlar odaklıydı.
2023’ün ilk sinyalini ise Kasım ayında New York müzayedeleri vermişti: Pazar payına göre en çok satan top 10 sanatçının tümü Batılı beyaz sanatçılar…
Sürdürülebilirlik önem kazanacak
İklim aktivistleri ve sanatçıların süre gelen protestoları neticesinde müzeler ile BP ve Shell arasındaki sponsorluk anlaşmaları geçtiğimiz yıllarda sona erdi. Bu kez, sanat dünyasının hava taşımacılığına bağlılığı eleştiri konusu:Çevre örgütleri, uluslararası fuarlar, müzayedeler, sergiler, bienallere katılım gereksinimi sebebiyle sanat piyasasının üst noktasının sürdürülebilirlik sorunları teşkil ettiğini öne sürüyor.
2015 Paris Anlaşması'ndan bu yana en önemli iklim olaylarının başında gösterilen Glasgow'daki COP26’den bugüne, Gallery Climate Coalition'a (GCC) Christie's, Sotheby's, Art Basel ve Gagosian’ın aralarında bulunduğu 600'den fazla galeri, sanat fuarı ve müzayede evi katıldı. Üyeler, 2030 yılına kadar karbon emisyonlarını en az yüzde 50 oranında azaltmayı hedefliyor.
Yükselen sanat şehirleri: Singapur, Tokyo, Seul
Sotheby's’in, Hong Kong'da ilk müzayedesini başlatmasının üzerinden elli yıl geçti ve Hong Kong o zamandan beri, Londra ve New York ile birlikte üç ana uluslararası sanat merkezinden biri... Ancak Xi Jinping rejimi, sanatçıları ve kurumları sansürlemek de dahil olmak üzere Hong Kong'un özgürlükleri üzerinde kontrolünü sıkılaştırmaya, Tayvan ve Güney Çin Denizi'nde gerilimleri kışkırtmaya devam ederken, sanat piyasası da endişeli.
ArtPro ve Artron'a göre, Hong Kong'un en son modern ve çağdaş sanat müzayede satışları önemli ölçüde azaldı. Art Basel Hong Kong’a katılım 2019'dan bugüne her yıl yüzde 30 düşüyor. Bu durum, büyük ölçüde Çin'in pandemi sebebiyle kapanma önleomlerinin bir sonucu olsa da sanat pazarı şimdiden lokasyon alternatiflerini değerlendirmeye başladı.
Bu ay Singapur'da yeni bir fuar olan ArtSG açılıyor. Art Basel Hong Kong'un ilk direktörü ve ArtSG ile Taipei Dangdai sanat fuarının kurucu ortağı Magnus Renfrew, Temmuz ayında Japonya'da lansmanı yapılacak olan yeni girişim Tokyo Gendai'nin hazırlıklarını yapıyor. Frieze Sanat Fuarı ise bu yıl ikinci edisyonuyla sanat dünyasını Seul'da buluşturacak.
Yeni teknolojik girişimler
2022'de kripto para birimleri çökse de, blockchaine olan ilgi azalmadı. Pandemide başlatılan sanat ve teknoloji girişimleri 2023’te artarak devam edecek.
2022 projeleri NFTler başta olmak üzere sanat üretimi ve sanat gösterim platformlarının geliştirilmesi odaklıydı. Ne de olsa her yıl sanat okullarından ayrılan ve galeri temsilciliği bulamayan on binlerce sanatçı, orijinal bir sanat eserine sahip olmak isteyen ancak şu anki 10 bin dolarlık ‘başlangıç fiyatını’ karşılayamayan potansiyel olarak çok büyük bir alıcı havuzu var.
Sanatın ileri teknolojiye entegrasyonuyla pazarda gelişen boşluklarla birlikte bu yıl üretim ve gösterimden ziyademevcut sanat dünyasına hizmet sağlayıcı rolünde pek çok proje yükselişe geçecek gözüküyor.
2022'nin sonunda Fransız Fnac'ın sağladığı 3 milyon euroluk başlangıç fonuyla lansman gerçekleştiren Minteed, sanatçıların dijital sanat eserlerini ‘print’ etmesine ve koleksiyonerlerin eserlerini sanal galerilerde sunmasına olanak sağlıyor. Art Basel’i bünyesinde bulunduran MCH Group, Luma Foundation ve BGC Digital Ventures destekleriyle hayata geçirilen Arcual ise sanat eserlerinin kaynağını kaydetmek, doğrulamak ve izlemek için blockchain kullanıyor, sanatçıların yeniden satış haklarını yönetmelerini sağlıyor.
Sanat piyasasında altyapısal ve idari işleri kolaylaştıracak daha nice iddialı projenin 2023’te geliştirildiğine şahit olacağız, ancak koleksiyonerler ve sanat profesyonellerinin güveneceği kalıcı markalara evrildiklerini görmek için önümüzde uzun bir yol var…
