İleri yetişkinlik veya geç yetişkinlik olarak da adlandırılan, 60'lı veya 70'li yaşlarda başlayan ve ölüme kadar süren dönemdir. Yaklaşık olarak 120 yıl olan maksimum yaşam süresi nedeniyle ileri yetişkinlik, insan gelişimindeki en uzun yaşam dönemidir. Bir bireyin ne zaman yaşlı olarak kabul edileceği ile ilgili yazılı kurallar yoktur. Yaşlanma uzmanları yaşı sadece kronolojik yaş olarak değil biyolojik, işlevsel, psikolojik ve sosyal yaş olarak da ele almaktadır. Bununla birlikte, Sosyal Güvenlik sistemindeki düzenlemeler nedeniyle 65 yaş, ileri yetişkinliğe girişi işaret eden resmi yaş olmuştur.
Günümüzde gelişen tıp ve teknoloji, beslenme, egzersiz ve yaşam biçiminde kaydedilen gelişmeler yaşam beklentisinde artışa yol açmıştır. Bu artış, sosyal, ekonomik ve politik değişmeleri de beraberinde getirerek yaşlı bireylerin sağlık problemlerine ve yaşlanma sürecine olan ilginin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Bu doğrultuda yürütülen kapsamlı çalışmalar, bireysel farklılıkların ileri yetişkin grubunda genç yetişkin veya orta yaşlı gruplarda olduğundan daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. İleri yaştaki yetişkinler genellikle kronolojik yaş temel alınarak üç bölüme ayrılır: genç-yaşlı (65-74 yaş), yaşlı-yaşlı (75-84 yaş) ve en yaşlı-yaşlı (85 yaş üstü). Yaşlı-yaşlı ve en yaşlı-yaşlı kategorisindeki bireylerle kıyaslandığında, genç-yaşlı kategorisindekiler daha fazla fiziksel güce sahiptir ve belirgin duyusal ve bilişsel gerilemeden daha az yakınırlar. Genellikle, yaşlı-yaşlı yetişkinler duyusal, algısal ve bilişsel işlevlerde yaşla ilişkili değişiklikleri daha fazla deneyimler. En yaşlı-yaşlı gruptaki bireyler ise diğer gruptaki bireylere göre daha fazla sağlık problemi yaşar ve hizmete en fazla bu gruptakiler ihtiyaç duyar.
İleri yetişkinlik, yaşamı gözden geçirme, emeklilik ve azalan fiziksel güç ve bozulan sağlık nedeniyle beliren yeni sosyal rollere uyum sağlama zamanıdır. Bireylerin yaşı ilerledikçe fiziksel yaşlanma ve yaşamın sonuna yaklaşıldığı gerçeğini görmezden gelmek güçleşir. Hayata geriye dönüp bakma yani yaşamı gözden geçirme, yaşlanma sürecinin aktif ve önemli bir parçasıdır ve ileri yetişkinler bugünkü kimlikleri (şimdiki) ile önceki kimliklerini (geçmişteki) bütünleştirirler. Eğer yaşamı gözden geçirme olumlu olursa yaşamlarının anlamlı olduğunu kabul eder ve ego bütünlüğünü başarırlar. Ancak yaşamı gözden geçirme bugün ve geçmişi yeterince bütünleştirecek şekilde sonuçlanmazsa herşeye baştan başlamak isteyebilirler. Bu durum da derin bir pişmanlık duygusuna ve umutsuzluk hissine yol açabilir.
YAZAR
Zehra Uçanok
