Hukuk devleti ilkesi, bireysel hak ve özgürlüklerin anayasal teminat altına alınması, sağlıklı işleyen bir kuvvetler ayrılığı mekanizması gibi unsurların gerçek anlamlarıyla mevcut olmadığı anti-demokratik bir rejimdir. Bu rejim türü faşist ya da komünist bir nitelik sergileyebilir. Bu açıdan Adolf Hitler (ö. 1945), Benito Mussolini (ö. 1945) ve Josef Stalin (ö. 1953) gibi liderler inşa ettikleri totaliter rejimler ile birlikte anılırlar. Bu rejimlerde resmi ideoloji hem bir meşruluk kaynağıdır hem de yurttaşlar için bir vazife anlayışına işaret eder. Totaliter rejimleri otoriter rejim türlerinden ayıran temel unsur, tüm politikaların sahip olunan resmi ideoloji doğrultusunda belirlenmesidir. Kitle, resmi ideolojinin amaçları doğrultusunda seferber edilir. Siyasal, toplumsal, ekonomik tüm kaynaklar yine bu doğrultuda kullanılır. Her durumda rejimin tanımlayıcı özelliği iktidarın denetlenemezliği ve sınırsızlığıdır. Devlet aygıtı ve tüm bir siyasal rejim tek bir partinin ya da liderin elinde biçimlenir. Totaliter rejimlerde hakim parti genel nitelikleri itibarıyla bir kitle partisidir. Totaliter rejimler, otoriter rejimlere kıyasla hak ve özgürlüklerin tamamen askıya alındığı bir görünüm arz ederler. Totaliter rejimde farklılığa müsamaha gösterilmez. Sadece eylemler değil, düşünceler ve hisler de denetlenmek istenir. Muhalefete izin verilmez, muhalif görüşler susturulur. Totaliter rejimleri, otoriter rejimlerden ayıran bir başka husus da yoğun ve geniş ölçekli şiddet kullanımıdır. Resmi ideolojinin belirlediği çerçevenin dışına çıkan ya da bu ideolojiyi tehdit eden bireylere karşı şiddet siyasal bir araç olarak kullanılır. Bu yapılırken, şiddetin bir zorunluluk olduğu fikri de vurgulanır. Bununla birlikte totaliter rejimler, yine kendilerini otoriter rejimlerden ayıran bir başka husus olarak, kitlenin inşa edilen ideoloji ile uyumlu siyasal ve toplumsal görevlere aktif katılımını da teşvik eder.
YAZAR
H. Bahadır Türk
