Otoriter rejimler güçlü bir merkezi otoritenin siyasi haklar ve özgürlükleri kısıtlamasına imkan tanıyan yönetim biçimlerinin oluşturduğu geniş bir siyasi yönetim spektrumunu temsil eder. Bu tip yönetimlerin başındaki siyasal otorite siviller (örn. tek bir kişi, bir grup siyasetçi, bir siyasal parti) veya askerlerden oluşabilir. Hatta en geniş anlamıyla ele alındığında otoriter rejimler tüm demokratik olmayan yönetim şekillerini de kapsayabilir. Ancak, zaman içinde siyaset bilimcilerin çoğu farklı otoriter rejimleri ayırt ederek tanımlamış ve bunları demokratik rejimlerin yanı sıra totaliteryenlik gibi daha uçta yer alan demokrasi dışı rejimlerin de dışında tutmuştur. Bunun yanı sıra, bu tür rejimler genel anlamda totaliter rejimlerden farklılıklar gösterse de her ikisinin veya demokratik özelliklerin de bir arada görüldüğü melez yönetimlerin varlığı da siyaset bilimciler tarafından kabul görmektedir. Yani ortaya koyulan tasniflemeler katı sınırlamaları içermez.
Otoriter rejimlerin tanımlanıp tasniflenmelerine öncülük eden siyaset bilimcilerden Juan Linz'e göre (ö.2013) bu tip yönetimler, demokrasilerdeki kısıtsız çoğulculuk ve totaliter rejimlerdeki teklilik (monism) ilkelerinin aksine kısıtlı çoğulculuk içerir. Kısıtlı çoğulculuk ve siyasi katılım ise giderek bu yönetim altındaki ülkelerin yurttaşlarında belirli zamanlar dışında yaygın ve yoğun siyasi hareketlilik eksikliğini (apolitikleşme) pekiştirir. Yine de genel olarak bakıldığında, otoriter yönetimler, totaliter yönetimlere göre yurttaşlar üzerinde kendi ideolojik kurallarından yola çıkarak mutlak, sistemli ve kapsamlı bir baskı uygulamaya görece daha az eğilimlidir. Linz'e göre bu durum, otoriteryenizmde, baştaki(ler) tarafından var olan sistemin (totaliter rejimlerin aksine) yaygın ve baskın bir ideoloji tarafından meşrulaştırma çabası olmayışından kaynaklanır. Yani, kendi ideolojisinin ya da liderin isteklerinin tamamen topluma nüfuz etmesine odaklanan tek partili veya tek adam üzerine kurulu totaliter rejimlerin aksine otoriter yönetimlerde zihniyet ve genel psikolojik eğilimler daha belirgindir. Burada bahsedilen kısıtlı çoğulculukta özellikle yöneticilerin sorumlulukları üzerindeki çok az sınırlamaların aksine siyasi katılım üzerindeki belirgin kısıtlar ile yöneticilerin seçimine yönelik getirilen tamamen özel kısıtlar otoriter rejimleri ayırt etmede belirleyici rol oynar.
YAZAR
Gül Kurtoğlu Eskişar
