Araştırılmak istenen inceleme elemanı ya da birimini oluşturan nesne, olay ya da durum gibi canlı veya cansız varlıkların, araştırma amacına uygun bir biçimde sistematik olarak izlenmesi ve bu yolla ulaşılmak istenen verilerin elde edilmesi işlemidir. Gözlem bu yapısıyla, araştırma yöntemleri içinde kullanılan bir "veri toplama tekniği"dir. Gerek "deneysel/klinik araştırmalar", gerek "saha araştırmaları" kapsamında kullanım imkanı bulur. Her iki araştırma türünün kapsadığı farklı araştırma yöntemleri vasıtasıyla, araştırmanın amaç ve yapısına göre farklı şekillerde tasarlanabilir, uygulanabilir. Özellikle sosyal, sağlık ve doğa bilimlerinde sıkça tercih edilen bir tekniktir. Gözlem tekniği, yapısı gereği elde edilen verinin yüksek açıklayıcılık içermesine imkan tanır. Zira araştırılmak istenen konuya ilişkin istenen düzeyde ayrıntılı bilginin elde edilmesini mümkün kılar.
Teknik kapsamında veri elde edilme sürecinde yer alıp veriyi toplayan tarafa "gözlemci", veri kaynağına / veri temin eden elemana "gözlenen / gözlem elemanı-birimi", uygulanan izleme sistematiklerine de "gözlem teknikleri" adı verilir.
Gözlem tekniği; veri toplama alanına, türüne, araçlarına, veri/izleme ve gözlemci buluşmasına, gözlemci konumuna ve gözlem zamanlamasına göre alt başlıklarda toplanır ve incelenir.
YAZAR
Haluk Zülfikar
